Ανθή Φουντά, τι είναι ένας αγγελιοφόρος χωρίς το μήνυμά του;

της Ηρώς Κουνάδη

Το Μήνυμα του Αργύρη Χιόνη είναι μια τραγελαφική φάρσα για δυο αγγελιοφόρους που μεταφέρουν ένα πολύ σημαντικό μήνυμα… το οποίο έχουν ξεχάσει. Κι αν αυτό σου θυμίζει κάτι από την εργασιακή μας πραγματικότητα, είσαι σε πολύ καλό δρόμο. Σε αντίθεση με εκείνους, που έχουν χαθεί εντελώς.

Τι είναι, τελικά, ένας αγγελιοφόρος χωρίς το μήνυμά του; Ζητήσαμε από την Ανθή Φουντά, σκηνοθέτη της απολαυστικής παράστασης που ανεβαίνει αυτές τις μέρες στο Θέατρο Χώρος με πρωταγωνιστές τους Αντώνη Κυριακάκη και Γιώργο Πατεράκη να μας διαφωτίσει.

Το Μήνυμα του Αργύρη Χιόνη μιλά για πολλά πράγματα ταυτόχρονα, τη ματαιότητα της ύπαρξης, το τραγελαφικό της εργασιακής μας κουλτούρας, τους ρόλους που αναλαμβάνουμε ή μας δίνουν και τον τρόπο που τους φέρνουμε εις πέρας. Τι ήταν αυτό που σας τράβηξε αρχικά στο έργο και αποφασίσατε να το ανεβάσετε;
Το έργο καταφέρνει μέσα από το χιούμορ και το «λάθος» να μιλήσει για το παράλογο μιας καθημερινότητας μέσα από την οποία προσπαθούμε οι άνθρωποι να βρούμε το νόημα στη ζωή. Οι δύο χαρακτήρες θυμίζουν τα αρχέτυπα των κωμικών διδύμων, στα οποία ο πιο αφελής είναι εκείνος που τολμά τις πιο επικίνδυνες ερωτήσεις, ενώ εκείνος που μοιάζει πιο πεπειραμένος απαντά με σιγουριά αυτό που θεωρείται κοινός τόπος.

Το φαρσικό στοιχείο στην παράσταση δίνει μια νότα ελαφράδας σε ένα κατά τα άλλα «βαρύ» κείμενο. Ήταν αυτός ο σκηνοθετικός στόχος; Διακρίνετε ψήγματα αισιοδοξίας στο έργο;
Η νότα ελαφράδας, όπως την αναγράφετε, ήταν μια πυρηνική αντίδραση των ηθοποιών κατά τη διάρκεια των προβών, στην προσπάθειά τους να βρουν μια αναλογία με τον παράδοξο ού τόπο στον οποίο εκτυλίσσεται η ιστορία. Οι ήρωες δίνουν κατά σκηνές σημασία σε ζητήματα που κανείς θα έλεγε ανούσια, και αυτό τους καθιστά αστείους. Εμείς αναζητήσαμε παράλληλα τα ανούσια πράγματα στα οποία σήμερα δίνουμε ιδιαίτερη σημασία και όταν αυτά τα δύο ταιριάξουν, τότε καταλαβαίνουμε ότι κι εμείς, οι θεατές, είμαστε αστείοι με τον τρόπο μας, και τότε, γελάμε.

Η αισιοδοξία του έργου για εμένα κρύβεται σε δύο λέξεις: το μαζί και τη φαντασία. Οι δύο ήρωες δεν αμφισβητούν ποτέ αν αυτό το ταξίδι θα το συνεχίσουν μαζί. Ακόμα κι όταν ο ένας ενοχλεί τον άλλον, το μαζί είναι ακλώνητο. Σε μια εποχή με την ευκολία των ανθρωπίνων ακυρώσεων, το παράδειγμα του μαζί είναι μια καλή αρχή. Όσον αφορά στη φαντασία, είναι αυτή που τους επιτρέπει να ξαποσταίνουν από το ατελείωτο ταξίδι τους. Εκεί που η ρουτίνα φτάνει να αμφισβητεί το νόημα του ταξιδιού, έρχεται η φαντασία και γεννά ένα διαφορετικό ταξίδι μέσα στο ταξίδι. Μαθαίνουμε ίσως ότι είναι η επιμονή της σκέψης μας σε ένα «ταξίδι» που μας εγκλωβίζει, και η φαντασία που μας δείχνει διαφορετικές διαδρομές.



«Είναι σαν αυτό, που δεν μπορείς να σταματήσεις να κάνεις κάτι, χωρίς να ξέρεις ακριβώς γιατί στο καλό το κάνεις. Καλύτερα να κάνεις κάτι χωρίς να ξέρεις γιατί, παρά να σταματήσεις να κάνεις κάτι» διαβάζουμε στο σκηνοθετικό σημείωμα. Σημείο των καιρών, ή εγγενές χαρακτηριστικό της ανθρώπινης φύσης;
Μου φαίνεται πως η σημερινή μορφή του φαινομένου είναι ένα σημείο των καιρών που όμως ως τάση μάλλον εκκινεί αρκετά έτη φωτός πίσω. Κάποτε οι άνθρωποι ήταν τροφοσυλλέκτες και κανείς δεν θα μπορούσε να φανταστεί μια ζωή περιορισμένη σε ένα αγρόκτημα, κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί ότι μια σταθερή γη θα μπορούσε να επαρκεί για τις ανάγκες. Και ήρθε η στιγμή που αυτό έγινε. Και οι άνθρωποι έγιναν αγρότες. Μετά από μερικές γενιές, κανείς δε θα μπορούσε να φανταστεί ότι υπάρχει επιβίωση έξω από το αγρόκτημα ή ότι υπήρξε ποτέ άλλος τρόπος. Η κούραση και η αγωνία και η οικονομική δυστοκία του καιρού μας εμποδίζει τη φαντασία μας να τολμήσει μεγάλα άλματα που θα άλλαζαν το όνομά μας, που θα μας έκαναν από τροφοσυλλέκτες αγρότες, ή από αγρότες προγραμματιστές υπολογιστών. Κι ωστόσο, μοιάζει αυτή η δυστοκία να αγγίζει εκείνο το όριο, που μιας και η επιβίωση δεν εξασφαλίζεται από το σημερινό μας «όνομα» να μοιάζει λιγότερο τρομακτική η μετάβαση σε ένα πιθανό άλλο όνομα-μέλλον.

Τι είναι λοιπόν τελικά ένας αγγελιοφόρος χωρίς το μήνυμά του;
Είναι ένας λόγος χωρίς αντίκρισμα, ένας αριστοκράτης χωρίς περιουσία, ένας δάσκαλος χωρίς όρεξη, ένας πρωθυπουργός χωρίς όραμα. Είναι η απόσταση ανάμεσα σε αυτό που αφηγούμαστε για τον εαυτό μας και σε αυτό που είμαστε. Είναι ένα πλάσμα που υπάρχει ως αυτό που είναι μόνο και μόνο επειδή μιλάει ακατάπαυστα για αυτό που είναι. Ένας λόγος που ντύνει την ανυπαρξία. Κάτι που δίνει σχήμα στο άμορφο. Είναι ένα όνομα που δεν είναι πράμα.