Φρόσω Τρούσσα: Οι άνθρωποι κατανοούμε τον χρόνο μέσω του σώματος μας
Η καλλιτεχνική διευθύντρια του Arc for Dance festival μιλά στο in2life για τον χρόνο, τον χορό και το φεστιβάλ στην online εκδοχή του.
Πώς μεταφέρεις ένα φεστιβάλ της πιο σωματικής όλων των τεχνών, του χορού, στην οθόνη; Ποιες είναι οι προσκλήσεις που είχε να αντιμετωπίσει η φετινή διοργάνωση του Arc for Dance Festival, που μεταδίδεται ζωντανά από το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά στις οθόνες μας; Και πώς συνδέεται ο χρόνος με τον χορό, το εδώ και το τώρα; Αυτές και άλλες ερωτήσεις θέσαμε στην καλλιτεχνική διευθύντρια του 14ου Arc for Dance Festival, Φρόσω Τρούσσα, ζητώντας της να ξεχωρίσει και τις παραστάσεις που θα πρότεινε σε έναν θεατή ο οποίος κάνει τώρα τα πρώτα του βήματα γνωριμίας με τον σύγχρονο χορό.
Ποιες είναι οι προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει ένα φεστιβάλ χορού στην online εκδοχή του;
Η μεγαλύτερη πρόκληση είναι ο τρόπος που προσεγγίζουμε την οργάνωση της παραγωγής. Είναι αρκετά διαφορετική από αυτή που διαμορφώνουμε όταν οργανώνουμε τις παραστάσεις με τη φυσική παρουσία του κοινού. Μετασχηματίζεται ο προγραμματισμός μέσα στο θέατρο και οι τεχνικές ανάγκες έρχονται να εξυπηρετήσουν αυτό που βλέπει η κάμερα για να μεταφερθεί το έργο σωστά στον θεατή.
Είναι μια συνθήκη που δεν την έχουμε οικειοποιηθεί ακριβώς. Είμαστε ένας χώρος που στόχος μας είναι καλλιτέχνες και θεατές να συνδεόμαστε και να συντονιζόμαστε ταυτόχρονα, συνυπάρχοντας στον ίδιο χώρο, συμμετέχοντας σε μια κοινή «τελετουργία».
Η online εκδοχή δημιουργεί μια επιπλέον πίεση σε όλη αυτή τη διαδικασία, αλλά ταυτόχρονα παίρνουμε και μια καινούργια γνώση που είναι πολύ χρήσιμη για τη νέα εποχή που ανοίγεται μπροστά μας.
Η τεχνολογία είναι ένα πολύτιμο εργαλείο, που γίνεται όλο και πιο αναγκαίο στην απαιτητική εξέλιξη της ζωής μας και υπάρχει ενεργά στην καθημερινότητά μας με πολλούς τρόπους. Όμως ο άνθρωπος ως κοινωνικό ον έχει ανάγκη την επαφή και τη σύνδεση με άλλους ανθρώπους. Οι παραστατικές τέχνες έχουν ένα μοναδικό τρόπο να μας υπενθυμίζουν αυτή την τόσο ζωτική μας ανάγκη και να πυροδοτούν τη φαντασία μας σε πιο λεπτοφυή επίπεδα νοημοσύνης.
Η online εκδοχή είναι πρόκληση και για τους καλλιτέχνες που καλούνται να μοιραστούν το έργο τους χωρίς τους θεατές κοντά τους. Όμως πιστεύω ότι και αυτοί κάνουν την υπέρβαση και μας μεταφέρουν με την ενέργειά τους αυτό που θέλουν να μας διηγηθούν.
Το να διευρύνουμε τις δυνατότητες αυτές που μας δίνει η τεχνολογία και το να αποκτούμε νέες γνώσεις είναι σίγουρα πολύ χρήσιμο, αρκεί να συνδυάζεται με τις αξίες που έχουμε ήδη κατακτήσει. Οι συνδέσεις που γίνονται και τα ερεθίσματα που προσλαμβάνουν οι αισθήσεις μας όταν συνδεόμαστε ζωντανά με μια καλλιτεχνική δράση είναι και θα είναι μια μοναδική και αναντικατάστατη εμπειρία.
Πώς επιλέχθηκε το θέμα του φετινού φεστιβάλ, ο χρόνος;
Μέσα στη συνθήκη της πανδημίας που βιώνουμε τον τελευταίο ενάμιση χρόνο, έγινε οδυνηρά αντιληπτός σε όλους ο περιορισμός της μετακίνησης μας και η πρωτόγνωρη αίσθηση και χρήση του χρόνου σε σχέση με την καθημερινότητα που είχαμε συνηθίσει μέχρι εκείνη τη στιγμή.
Οι άνθρωποι κατανοούμε τον χρόνο μέσω του σώματος μας, μετράμε τη ροή του μέσω της κίνησής μας, οι αναμνήσεις μας είναι ίχνη της σχέσης μας προς αυτόν. Νοηματοδοτείται μέσω της παρουσίας μας και της βούλησής μας.
Ενώ ο χρόνος έχει μια σταθερή ροή και μια διαρκή κίνηση, εμείς ξαφνικά νιώσαμε ότι βρίσκεται σε αναστολή. Ειδικά ο χώρος των παραστατικών τεχνών και ιδιαίτερα ο χώρος του χορού ήταν σαν να ξέμεινε από οξυγόνο.
Ο χορός συμβαίνει στο παρόν, υπάρχει στον χρόνο και στον χώρο όπου ζούμε εκείνη τη στιγμή. Γεννιέται και πεθαίνει τη στιγμή που συμβαίνει, είναι εφήμερος όσο και η στιγμή που ζούμε και μας υπενθυμίζει ότι το τώρα είναι το μόνο που υπάρχει.
Ταυτόχρονα δημιουργεί βιώματα που σχετίζονται με τη σωματική μας μνήμη, πυροδοτεί συναισθήματα που χαράσσονται στο συνειδητό ή στο ασυνείδητό μας.
Αυτή τη θεματική θελήσαμε να θίξουμε στη φετινή μας διοργάνωση. Θα προσπαθήσουμε να αναδείξουμε την καθοριστική σχέση όλων των σωμάτων με τον χρόνο, και επιθυμία μας είναι να παρασύρουμε το κοινό σε μια πιο ευχάριστη αίσθηση ζωής με τη μοναδική δυνατότητα του χορού να τη διηγηθεί.
Ποιες από τις παραστάσεις θα προτείνατε σε έναν θεατή «αμύητο», που κάνει τώρα τα πρώτα του βήματα γνωριμίας με τον σύγχρονο χορό;
Είναι δύσκολο να επιλέξω ή να ξεχωρίσω παραστάσεις, γιατί πιστεύω ότι όλες έχουν μια μοναδική κινητική γραφή και μπορεί και ένας «αμύητος» θεατής να συνδεθεί με το έργο, το ίδιο του το σώμα να αφυπνίσει στιγμές προσωπικής εμπειρίας από τη ζωή του.
Παρ’ όλ’ αυτά τολμώ να προτείνω κάποια έργα όπως το “404: Day not found”
από την Ομάδα A(r)CT, που θα παρουσιαστεί τη 2η μέρα στο πλαίσιο των νέων χορογράφων, αλλά και το δεύτερο έργο της συγκεκριμένης βραδιάς, της 23ης Μαΐου, το “Fixation in Duo” του Ηλία Χατζηγεωργίου. Όσον αφορά τις παραστάσεις του κεντρικού φεστιβάλ θα πρότεινα την πρώτη και την τελευταία μέρα του φεστιβάλ. Την Πέμπτη 27 Μαΐου, η πρεμιέρα της Μαριάνας Καβαλιεράτου με το “Ever After” μας μιλάει για την αέναη πορεία τεσσάρων ανθρώπων μέσα σε έναν αλλόκοτο και αναπάντεχο χορό, ο οποίος τους οδηγεί ασταμάτητα σε αχαρτογράφητους κόσμους σκότους και φωτός, δίχως αρχή και τέλος. Την Κυριακή 30 Μαΐου, οι θεατές θα έχουν τη δυνατότητα να δουν τρία έργα από τον Αλέξη Κυριακούλη, τη Νατάσα Φραντζή και την ομάδα KOR’SIA από την Ισπανία. Η διάρκεια των έργων δεν ξεπερνά τα 15 λεπτά και στο σύνολό τους συνθέτουν μια βραδιά με έντονη χορευτική διάθεση και εκκεντρική ατμόσφαιρα.
Τα τελευταία χρόνια ο χορός κερδίζει όλο και μεγαλύτερο μέρος του ελληνικού κοινού, που ήταν μέχρι πρόσφατα διστακτικό απέναντί του. Πού πιστεύετε ότι οφείλεται αυτό;
Πιστεύω ότι είναι πολλοί οι παράγοντες που έχουν βοηθήσει στην ανάπτυξη κοινού στη χώρα μας. Για αρχή, όλο και περισσότερος κόσμος ασχολείται με τον χορό έστω και ερασιτεχνικά. Αυτό το γνωρίζω μέσα από το στούντιο DAN.C.CE που διευθύνω τα τελευταία 20 χρόνια.
Ειδικά ο σύγχρονος χορός σε μορφή μαθήματος εξελίσσει την αντίληψη της κινητικής μας νοημοσύνης, μέσα από μια σειρά κινήσεων και χορευτικών συνδυασμών ενώ ταυτόχρονα γυμνάζει ουσιαστικά το σώμα. Σταδιακά, μέσα από την οικειότητα που αναπτύσσει πυροδοτείται και το ενδιαφέρον του κοινού στην παραστατική διάσταση του χορού.
Σε επαγγελματικό επίπεδο έχουμε πολύ καλούς χορευτές και χορεύτριες, τους οποίους θαυμάζουμε σε αναγνωρισμένες ομάδες της Ελλάδας αλλά και του εξωτερικού εδώ και αρκετά χρόνια. Έχουμε καταξιωμένους χορογράφους που καλούνται να παρουσιάσουν έργα τους σε μεγάλα φεστιβάλ και διοργανώσεις και μέχρι πριν την έναρξη της πανδημίας είχαν ήδη στην ατζέντα τους προγραμματισμένες περιοδείες και μελλοντικές συνεργασίες.
Όλο και περισσότεροι θεατρικοί σκηνοθέτες αναγνωρίζουν τη σημαντικότητα της κίνησης και της χορογραφίας ως αναπόσπαστο κομμάτι στα έργα τους και συνεργάζονται με έμπειρους αλλά και νέους χορογράφους στη δημιουργική διαδικασία.
Επίσης, τα τελευταία χρόνια βλέπουμε και μια έντονη κινητικότητα ομάδων σύγχρονου χορού με έδρα στην περιφέρεια, αλλά και φεστιβάλ σε διάφορες πόλεις της χώρας μας, και αυτό είναι πολύ θετικό για την ανάπτυξη κοινού.
Όλες αυτές οι ζυμώσεις που γίνονται θεωρώ ότι έχουν συμβάλει πολύ στο να φέρουν τους ανθρώπους πιο κοντά στον σύγχρονο χορό, να οικειοποιηθούν το ευρύ του φάσμα και το ρίσκο που τον διακρίνει και να τον αγαπήσουν γι’ αυτό.
Ποιες είναι οι προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει ένα φεστιβάλ χορού στην online εκδοχή του;
Η μεγαλύτερη πρόκληση είναι ο τρόπος που προσεγγίζουμε την οργάνωση της παραγωγής. Είναι αρκετά διαφορετική από αυτή που διαμορφώνουμε όταν οργανώνουμε τις παραστάσεις με τη φυσική παρουσία του κοινού. Μετασχηματίζεται ο προγραμματισμός μέσα στο θέατρο και οι τεχνικές ανάγκες έρχονται να εξυπηρετήσουν αυτό που βλέπει η κάμερα για να μεταφερθεί το έργο σωστά στον θεατή.
Είναι μια συνθήκη που δεν την έχουμε οικειοποιηθεί ακριβώς. Είμαστε ένας χώρος που στόχος μας είναι καλλιτέχνες και θεατές να συνδεόμαστε και να συντονιζόμαστε ταυτόχρονα, συνυπάρχοντας στον ίδιο χώρο, συμμετέχοντας σε μια κοινή «τελετουργία».
Η online εκδοχή δημιουργεί μια επιπλέον πίεση σε όλη αυτή τη διαδικασία, αλλά ταυτόχρονα παίρνουμε και μια καινούργια γνώση που είναι πολύ χρήσιμη για τη νέα εποχή που ανοίγεται μπροστά μας.
Η τεχνολογία είναι ένα πολύτιμο εργαλείο, που γίνεται όλο και πιο αναγκαίο στην απαιτητική εξέλιξη της ζωής μας και υπάρχει ενεργά στην καθημερινότητά μας με πολλούς τρόπους. Όμως ο άνθρωπος ως κοινωνικό ον έχει ανάγκη την επαφή και τη σύνδεση με άλλους ανθρώπους. Οι παραστατικές τέχνες έχουν ένα μοναδικό τρόπο να μας υπενθυμίζουν αυτή την τόσο ζωτική μας ανάγκη και να πυροδοτούν τη φαντασία μας σε πιο λεπτοφυή επίπεδα νοημοσύνης.
Η online εκδοχή είναι πρόκληση και για τους καλλιτέχνες που καλούνται να μοιραστούν το έργο τους χωρίς τους θεατές κοντά τους. Όμως πιστεύω ότι και αυτοί κάνουν την υπέρβαση και μας μεταφέρουν με την ενέργειά τους αυτό που θέλουν να μας διηγηθούν.
Το να διευρύνουμε τις δυνατότητες αυτές που μας δίνει η τεχνολογία και το να αποκτούμε νέες γνώσεις είναι σίγουρα πολύ χρήσιμο, αρκεί να συνδυάζεται με τις αξίες που έχουμε ήδη κατακτήσει. Οι συνδέσεις που γίνονται και τα ερεθίσματα που προσλαμβάνουν οι αισθήσεις μας όταν συνδεόμαστε ζωντανά με μια καλλιτεχνική δράση είναι και θα είναι μια μοναδική και αναντικατάστατη εμπειρία.
Πώς επιλέχθηκε το θέμα του φετινού φεστιβάλ, ο χρόνος;
Μέσα στη συνθήκη της πανδημίας που βιώνουμε τον τελευταίο ενάμιση χρόνο, έγινε οδυνηρά αντιληπτός σε όλους ο περιορισμός της μετακίνησης μας και η πρωτόγνωρη αίσθηση και χρήση του χρόνου σε σχέση με την καθημερινότητα που είχαμε συνηθίσει μέχρι εκείνη τη στιγμή.
Οι άνθρωποι κατανοούμε τον χρόνο μέσω του σώματος μας, μετράμε τη ροή του μέσω της κίνησής μας, οι αναμνήσεις μας είναι ίχνη της σχέσης μας προς αυτόν. Νοηματοδοτείται μέσω της παρουσίας μας και της βούλησής μας.
Ενώ ο χρόνος έχει μια σταθερή ροή και μια διαρκή κίνηση, εμείς ξαφνικά νιώσαμε ότι βρίσκεται σε αναστολή. Ειδικά ο χώρος των παραστατικών τεχνών και ιδιαίτερα ο χώρος του χορού ήταν σαν να ξέμεινε από οξυγόνο.
Ο χορός συμβαίνει στο παρόν, υπάρχει στον χρόνο και στον χώρο όπου ζούμε εκείνη τη στιγμή. Γεννιέται και πεθαίνει τη στιγμή που συμβαίνει, είναι εφήμερος όσο και η στιγμή που ζούμε και μας υπενθυμίζει ότι το τώρα είναι το μόνο που υπάρχει.
Ταυτόχρονα δημιουργεί βιώματα που σχετίζονται με τη σωματική μας μνήμη, πυροδοτεί συναισθήματα που χαράσσονται στο συνειδητό ή στο ασυνείδητό μας.
Αυτή τη θεματική θελήσαμε να θίξουμε στη φετινή μας διοργάνωση. Θα προσπαθήσουμε να αναδείξουμε την καθοριστική σχέση όλων των σωμάτων με τον χρόνο, και επιθυμία μας είναι να παρασύρουμε το κοινό σε μια πιο ευχάριστη αίσθηση ζωής με τη μοναδική δυνατότητα του χορού να τη διηγηθεί.
Ποιες από τις παραστάσεις θα προτείνατε σε έναν θεατή «αμύητο», που κάνει τώρα τα πρώτα του βήματα γνωριμίας με τον σύγχρονο χορό;
Είναι δύσκολο να επιλέξω ή να ξεχωρίσω παραστάσεις, γιατί πιστεύω ότι όλες έχουν μια μοναδική κινητική γραφή και μπορεί και ένας «αμύητος» θεατής να συνδεθεί με το έργο, το ίδιο του το σώμα να αφυπνίσει στιγμές προσωπικής εμπειρίας από τη ζωή του.
Παρ’ όλ’ αυτά τολμώ να προτείνω κάποια έργα όπως το “404: Day not found”
από την Ομάδα A(r)CT, που θα παρουσιαστεί τη 2η μέρα στο πλαίσιο των νέων χορογράφων, αλλά και το δεύτερο έργο της συγκεκριμένης βραδιάς, της 23ης Μαΐου, το “Fixation in Duo” του Ηλία Χατζηγεωργίου. Όσον αφορά τις παραστάσεις του κεντρικού φεστιβάλ θα πρότεινα την πρώτη και την τελευταία μέρα του φεστιβάλ. Την Πέμπτη 27 Μαΐου, η πρεμιέρα της Μαριάνας Καβαλιεράτου με το “Ever After” μας μιλάει για την αέναη πορεία τεσσάρων ανθρώπων μέσα σε έναν αλλόκοτο και αναπάντεχο χορό, ο οποίος τους οδηγεί ασταμάτητα σε αχαρτογράφητους κόσμους σκότους και φωτός, δίχως αρχή και τέλος. Την Κυριακή 30 Μαΐου, οι θεατές θα έχουν τη δυνατότητα να δουν τρία έργα από τον Αλέξη Κυριακούλη, τη Νατάσα Φραντζή και την ομάδα KOR’SIA από την Ισπανία. Η διάρκεια των έργων δεν ξεπερνά τα 15 λεπτά και στο σύνολό τους συνθέτουν μια βραδιά με έντονη χορευτική διάθεση και εκκεντρική ατμόσφαιρα.
Τα τελευταία χρόνια ο χορός κερδίζει όλο και μεγαλύτερο μέρος του ελληνικού κοινού, που ήταν μέχρι πρόσφατα διστακτικό απέναντί του. Πού πιστεύετε ότι οφείλεται αυτό;
Πιστεύω ότι είναι πολλοί οι παράγοντες που έχουν βοηθήσει στην ανάπτυξη κοινού στη χώρα μας. Για αρχή, όλο και περισσότερος κόσμος ασχολείται με τον χορό έστω και ερασιτεχνικά. Αυτό το γνωρίζω μέσα από το στούντιο DAN.C.CE που διευθύνω τα τελευταία 20 χρόνια.
Ειδικά ο σύγχρονος χορός σε μορφή μαθήματος εξελίσσει την αντίληψη της κινητικής μας νοημοσύνης, μέσα από μια σειρά κινήσεων και χορευτικών συνδυασμών ενώ ταυτόχρονα γυμνάζει ουσιαστικά το σώμα. Σταδιακά, μέσα από την οικειότητα που αναπτύσσει πυροδοτείται και το ενδιαφέρον του κοινού στην παραστατική διάσταση του χορού.
Σε επαγγελματικό επίπεδο έχουμε πολύ καλούς χορευτές και χορεύτριες, τους οποίους θαυμάζουμε σε αναγνωρισμένες ομάδες της Ελλάδας αλλά και του εξωτερικού εδώ και αρκετά χρόνια. Έχουμε καταξιωμένους χορογράφους που καλούνται να παρουσιάσουν έργα τους σε μεγάλα φεστιβάλ και διοργανώσεις και μέχρι πριν την έναρξη της πανδημίας είχαν ήδη στην ατζέντα τους προγραμματισμένες περιοδείες και μελλοντικές συνεργασίες.
Όλο και περισσότεροι θεατρικοί σκηνοθέτες αναγνωρίζουν τη σημαντικότητα της κίνησης και της χορογραφίας ως αναπόσπαστο κομμάτι στα έργα τους και συνεργάζονται με έμπειρους αλλά και νέους χορογράφους στη δημιουργική διαδικασία.
Επίσης, τα τελευταία χρόνια βλέπουμε και μια έντονη κινητικότητα ομάδων σύγχρονου χορού με έδρα στην περιφέρεια, αλλά και φεστιβάλ σε διάφορες πόλεις της χώρας μας, και αυτό είναι πολύ θετικό για την ανάπτυξη κοινού.
Όλες αυτές οι ζυμώσεις που γίνονται θεωρώ ότι έχουν συμβάλει πολύ στο να φέρουν τους ανθρώπους πιο κοντά στον σύγχρονο χορό, να οικειοποιηθούν το ευρύ του φάσμα και το ρίσκο που τον διακρίνει και να τον αγαπήσουν γι’ αυτό.
