Far From Men: Γουέστερν με άρωμα ευρωπαϊκό

του Λουκά Τσουκνίδα

Ένα γαλλικό γουέστερν, που διαδραματίζεται στην Αλγερία την περίοδο του ανταρτοπόλεμου ενάντια στους γάλλους, ξεχωρίζει αυτή την εβδομάδα απ' τις ασυνήθιστα πολλές ταινίες που βγαίνουν στις αίθουσες. Το “Far From Men” του Νταβίντ Ελοφέν είναι μια ταινία καλοφτιαγμένη και καλοπαιγμένη, μελετημένη από κάθε άποψη, λιτή σε πλοκή αλλά εξαιρετικά περιεκτική σε ύφος και περιεχόμενο.

Η υπόθεση

Ο Νταρού ζει κι εργάζεται σ' ένα σχολείο στη μέση της αλγερινής στέπας. Μια μέρα, ο αστυνόμος του εμπιστεύεται έναν γηγενή δολοφόνο, για να τον παραδώσει στις αρχές, πηγαίνοντάς τον στην κοντινότερη πόλη. Όταν ο Νταρού αντιλαμβάνεται ότι ο Μοχάμεντ θέλει να παραδοθεί, εγκαταλείπει την αρχική του ιδέα να τον αφήσει να φύγει και ξεκινά μαζί του ένα ταξίδι με τα πόδια που θα διαρκέσει μια ολόκληρη ημέρα...

Η κριτική

Το “Far From Men” είναι βασισμένο σ' ένα διήγημα του Καμύ που τιτλοφορείται “Η φιλοξενία”, παρμένο απ' τη συλλογή “Η Εξορία και το Βασίλειο”. Το πρωτότυπο κείμενο αφηγείται το βράδυ που περνούν μαζί ο δάσκαλος με τον δολοφόνο συζητώντας, καταλήγοντας το πρωί, όταν ο ντόπιος κατευθύνεται μόνος προς την πόλη. Ο Νταβίντ Ελοφέν αγνοεί τη βραδυνή συζήτηση, η οποία, ως υλικό, ταιριάζει πιο πολύ σε ένα λογοτεχνικό κείμενο και ξαναγράφει την ιστορία πιο κινηματογραφικά. Το πρωί, ο “δικός του” δάσκαλος επιλέγει να συνοδεύσει τον ντόπιο μέχρι το πλησιέστερο αστυνομικό τμήμα. Έτσι, η μεταξύ τους “τριβή” μεταφέρεται στο “δρόμο” και κατά τη διάρκεια της ημέρας, όπου οι δύο άνδρες είναι εκτεθειμένοι σε καταστάσεις συνυφασμένες με τη σκληρή αλγερινή πραγματικότητα της εποχής.

Το σκηνικό της ταινίας, η ηλιοκαμμένη αλγερινή στέπα, θυμίζει έντονα γουέστερν και συχνά, ο Ελοφέν χρησιμοποιεί τα στερεότυπα του είδους για να πει τη δική του ιστορία με μια γνώριμη κινηματογραφική γλώσσα. Ο δάσκαλος Νταρού, ερμηνευμένος υπέροχα απ' τον πολυσχιδή Βίγκο Μόρτενσεν, έχει αφήσει πίσω του τον πόλεμο κι έχει αποσυρθεί σ' ένα σχολείο στη μέση του πουθενά —αλλά κοντά στα μέρη όπου γεννήθηκε από ανδαλουσιανούς μετανάστες—όπου ζει διδάσκοντας γαλλικά στα παιδιά των βοσκών της περιοχής. Ζει μακριά απ' τους ανθρώπους γιατί έχει δει για τι πράγματα είναι ικανοί, πόσω μάλλον εν μέσω μιας εμφύλιας διαμάχης στην οποία δε θέλει επ' ουδενί να συμμετάσχει. Όταν ένας απ' αυτούς τους ανθρώπους γίνεται ευθύνη του, ο ηθικός του κώδικας δεν του επιτρέπει να τον αφήσει στο έλεος του περιβάλλοντός του, μα και του εαυτού του.

Ο Μοχάμεντ είναι ένας βοσκός, ο οποίος συνεχίζει τον φαύλο κύκλο των φόνων τιμής που υπαγορεύει ο νόμος της φυλής. Γνωρίζοντας ότι αυτό δεν έχει τέλος ελπίζει να το σταματήσει με την παράδοσή του στις αρχές. Δεν είναι ούτε αντάρτης ούτε στρατιώτης. Όπως κι ο Νταρού. Έκπτωτοι κι οι δυο τους, ο καθένας με διαφορετικό τρόπο, είναι αποφασισμένοι να αναλάβουν τον έλεγχο της μοίρας τους, αλλά βρίσκονται ανάμεσα στις πλευρές που αλληλοσκοτώνονται για τον έλεγχο της μοίρας του τόπου. Ο ατομικισμός, ως τελευταίο καταφύγιο της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, τίθεται αντιμέτωπος με όσα ανήθικα βαφτίζονται ηθικά στην κολυμπήθρα της συλλογικής ευθύνης. Σαν καλό γουέστερν, το “Far from Men” δεν απαλλάσσει τους ήρωές του απ' τα λάθη τους, τους δίνει όμως την ευκαιρία να διαχωρίσουν τη θέση τους και να επιλέξουν το ριζικό τους.

Την υπέροχη αφήγηση του Ελοφέν συμπληρώνουν εξαιρετικά η φωτογραφία του Γκιγιόμ Ντεφοντέν και η μουσική επένδυση των Γουόρεν Έλις και Νικ Κέιβ που, κατ' ομολογία του σκηνοθέτη, είναι συνυφασμένη με τα στάδια της γνωριμίας των δύο ανδρών. Απέναντι στον καταπληκτικό Βίγκο Μόρτενσεν στέκεται άψογα ο γαλλοαλγερινός ηθοποιός Ρεντά Κατέμπ, σ' έναν ρόλο απόλυτα συμπληρωματικό του χαρακτήρα που ερμηνεύει ο διάσημος συνάδελφός του.

Το “Far From Men” είναι μια εξαιρετική ταινία, ακόμη μία ανάσα κινηματογραφικής φρεσκάδας στις ελληνικές αίθουσες μετά το υπέροχο “Phoenix” του Κρίστιαν Πέτζολντ.

Βγαίνουν ακόμη:
Η μέτρια, ανισόρροπη μπιμουβιά επιστημονικής φαντασίας “Chappie” του Νιλ Μπλόμκαμπ, το στερεοτυπικό, αδιάφορο θρίλερ δράσης “The Gunman” με τον Σον Πεν, το σίκουελ “The Second Best Exotic Marigold Hotel”, το βουλγάρικο δράμα “The Judgement”, το βιογραφικό “Kidnapping Mr Heineken”, το νορβηγικό δράμα “A Thousand Nights Good Night”, το “Lurk” του Βασίλη Κατσίκη και το ντοκιμαντέρ “Oppression” του Νίκου Πανιεράκη.

Όλες οι Ταινίες