Ένα οικοτροφείο κάπου στην αγγλική ύπαιθρο. Παιδιά μεγαλώνουν σε ένα κλειστό περιβάλλον κι εκπαιδεύονται έχοντας τη γνώση ότι αποτελούν ιδιαίτερες περιπτώσεις ανθρώπων. Η ιδιαιτερότητά τους, την οποία ανακαλύπτουν σταδιακά και με τρόπο απόλυτα φυσικό, έγκειται στο ότι είναι κλώνοι που πρόκειται να χρησιμοποιηθούν για ανθρώπινα ”ανταλλακτικά”.
Ένα απ’ αυτά τα παιδιά, η Κάθι, σε ηλικία 31 ετών, έχοντας πια την πλήρη γνώση του τι είναι και ποιος είναι ο ρόλος της, επιτρέπει στον εαυτό της να θυμηθεί, να ανακαλέσει στη μνήμη της περιστατικά, ανθρώπους και συναισθήματα της ζωής της εκεί. Η ταυτότητά της, όπως και η ταυτότητα των άλλων, σχηματίζεται πια με διαφορετική μορφή. Εικόνες και νοήματα ξένα γίνονται, οδυνηρά και λυτρωτικά, δικά της...
Το βιβλίο του Καζούο Ισιγκούρο ”Μη μ’ αφήσεις ποτέ” δεν είναι ένα μελλοντολογικό δοκίμιο για την ανθρωπότητα. Είναι κυρίως μια απόπειρα να προσεγγιστεί η ατομικότητα στο ακραίο περιβάλλον που επιβάλλει (κάπου, κάπως, κάποτε) η δυνατότητα της κλωνοποίησης.
Η κεντρική ηρωίδα του βιβλίου προσπαθεί να ορίσει και να προσδιορίσει τα όριά της, να αναγνωρίσει την ίδια, να επαναπροσδιορίσει τις σχέσεις της με πρόσωπα και ανθρώπους που αγαπά. Σε τελική ανάλυση, αν τα πεπερασμένα όρια που αντιμετωπίζει η Κάθι ως ”κλώνος συγκεκριμένης χρήσης” αντικατασταθούν νοητικά από τον θάνατο και τον φόβο του, η απόπειρά της αφορά όλους.
Το ευτύχημα της Κάθι είναι ότι την έχει δημιουργήσει ένας εξαιρετικός συγγραφέας. Ο θρύλος λέει ότι οι Ιάπωνες ζωγράφοι, για να ζωγραφίσουν ένα φύλλο, απομονώνονταν χρόνια σε ένα δάσος για να μελετήσουν, ώστε να το αποδώσουν όσο πιο πιστά, όσο πιο τέλεια. Ο (Ιάπων-Βρετανός και βραβευμένος με ”Μπούκερ”) Ισιγκούρο μάλλον έχει κάνει κάτι ανάλογο για να αποδώσει την ανθρώπινη φύση.
Οι λεπτότατες (έως αδιόρατες) αποχρώσεις των συναισθημάτων που καταφέρνει να αποδώσει, η ασταθής αλλά τέλεια ελεγχόμενη ισορροπία μεταξύ πραγματικού, φανταστικού και ονειρικού, οι εναλλαγές των εικόνων, όλα προκαλούν, στην ελάχιστη περίπτωση, την έκπληξη και τον θαυμασμό.
Το ”Μη μ’ αφήσεις ποτέ” είναι ένα βιβλίο που οι απαιτητικοί αναγνώστες θα απολαύσουν και θα αγαπήσουν. Οι ”πιο βιαστικοί” ίσως θα επαίρονται με την ιδέα ότι διάβασαν ένα παγκόσμιο best seller. Αμφότεροι θα μπορούν να χαίρονται που το έχουν στη βιβλιοθήκη τους.
Χρήστος Ζαρίφης
(Καζούο Ισιγκούρο, ”Μη μ’ αφήσεις ποτέ”, εκδόσεις ”Καστανιώτης”, σελίδες 330, τιμή: 16,72 ευρώ)
