πηγή: classicalmusic.gr
του Γεράσιμου Ανδρέα Χοϊδά (*)
O Χαίντελ έγραψε το Μεσσία κατά παραγγελία φιλανθρωπικών ιδρυμάτων του Δουβλίνου. ’Aρχισε τη σύνθεση του έργου στις 22 Αυγούστου 1741 και τελείωσε λίγες μόλις εβδομάδες αργότερα στις 12 Σεπτεμβρίου. Ολοκλήρωσε την ενορχήστρωση του έργου στις 16 του ίδιου μήνα.
Η πρεμιέρα του Μεσσία έγινε πιθανώς στις 13 Απριλίου του 1742 στο Δουβλίνο με σολίστ τους καλύτερους μουσικούς της εποχής.
Το έργο ανέβαινε επί δύο δεκαετίες υπό την καθοδήγηση του ίδιου του συνθέτη, κατόπιν για μερικές δεκαετίες ακόμα υπό την καθοδήγηση μαθητών του Χαίντελ και κατά τη διάρκεια των δύο επόμενων αιώνων παιζόταν με κάθε δυνατό συνδυασμό συντελεστών και οργάνων με αποκορύφωμα ίσως το έτος 1884 όπου κατά τη διάρκεια ενός φεστιβάλ προς τιμήν του Χαίντελ ο Μεσσίας παρουσιάστηκε από τεράστια χορωδία και ορχήστρα με περισσότερους από 500 μουσικούς.
Κάποια στιγμή ζητήθηκε από τον Μότσαρτ να μετατρέψει την ενορχήστρωση, ενώ ο Χάυντν, όντας εντυπωσιασμένος από το έργο εμπνεύστηκε το ορατόριο ”Η Δημιουργία του Κόσμου” (Die Schöpfung, 1791). Το κείμενο της Δημιουργίας είχε εξάλλου γραφτεί αρχικά για τον Χαίντελ. Έως σήμερα ο Μεσσίας αποτελεί αγαπημένο μέρος του ρεπερτορίου κάθε χορωδίας. Το πιο δημοφιλές απόσπασμα του Μεσσία είναι το γνωστό σε όλους μας ”Halleluiah!”, κατά τη διάρκεια του οποίου έχει επικρατήσει η συνήθεια το κοινό να σηκώνεται όρθιο.
Όπως είναι φυσικό, ο Μεσσίας έχει ηχογραφηθεί πολλές φορές και από διάφορα σύνολα.
Από το πλήθος των ηχογραφήσεων που κυκλοφορούν διαλέξαμε να σας παρουσιάσουμε την σχετικά πρόσφατη εκτέλεση του ’Aγγλου μαέστρου Paul Mc Creesh, γνωστού ειδικού στην ιστορικά τεκμηριωμένη ερμηνεία της Παλαιάς Μουσικής.
Ο Mc Creesh μας έχει εκπλήξει πολλές φορές με τις ερμηνείες του ειδικότερα στα έργα του Μπαχ και κυρίως με την άποψή του ότι τα πάθη Κατά Ματθαίον πρέπει να εκτελούνται με δύο σύνολα από 4 τραγουδιστές αντί για διπλή χορωδία, άποψη ομολογουμένως καλά τεκμηριωμένη.
Στη περίπτωση του Μεσσία όμως η χρήση της χορωδίας είναι αδιαμφισβήτητη και οι Gabrieli Consort είναι κάτι παραπάνω από πειστικοί σε αυτή την ηχογράφηση.
Ο Μεσσίας έχει φτάσει στα χέρια μας σε διάφορες μορφές. Ορισμένες άριες αλλάζουν τονικότητα και φωνή από έκδοση σε έκδοση και ορισμένα μέρη παραλείπονται από τον Χαίντελ ανάλογα με την περίσταση.
Ο Paul Mc Creesh χρησιμοποιεί εδώ την εκτέλεση του Μεσσία όπως αυτή έλαβε χώρα στο ’Founding Hospital’ το 1754. Η ορχήστρα Gabrieli Players παίζει με όργανα εποχής και αποδίδει το κείμενο με εκπληκτική ακρίβεια και ευαισθησία. Αυτό που ξεχωρίζει σε αυτή την ηχογράφηση είναι οι έντονες εναλλαγές χαρακτήρα και ατμόσφαιρας -χαρακτηριστικό της μπαρόκ μουσικής.
Τα δυναμικά μέρη αποδίδονται με εκπληκτικό όγκο και ενέργεια όπως δεν τα έχουμε ακούσει σε καμία άλλη ηχογράφηση ενώ τα πιο λυρικά μέρη αποδίδονται με μεγάλη ευαισθησία και από την ορχήστρα και χορωδία αλλά και από τους σολίστ-τραγουδιστές που -σημειωτέον- αποδίδουν κορυφαίες ερμηνείες χωρίς πραγματικά ούτε ένα ψεγάδι.
Τα τέμπι του Mc Creesh διαφέρουν ως επί το πλείστον από αυτά που έχουμε συνηθίσει να ακούμε στις mainstream ηχογραφήσεις, χωρίς όμως αυτό να δίνει στην εκτέλεση αυτή στερεότυπο ακαδημαϊκό χαρακτήρα. Τα πάντα χαρακτηρίζονται από μουσικότητα -τα ζωηρά μέρη είναι ελαφρώς γρηγορότερα από τις εκτελέσεις άλλων ειδικών του μπαρόκ ενώ κάποια πιο αργά μέρη είναι δοσμένα ακόμα πιο αργά και γεμάτα συναίσθημα. Τα κλισέ που κάποιες φορές χαρακτηρίζουν μια ’ιστορικά τεκμηριωμένη’ ερμηνεία λείπουν εντελώς από την ηχογράφηση αυτή.
Η πολύ καλή ορχήστρα, οι υπέροχοι σολίστες και προπαντός η καταπληκτική ατμόσφαιρα αυτής της ηχογράφησης είναι ό,τι πρέπει για να μπούμε στο πνεύμα των γιορτών. Ακόμα και για τους μυημένους στην εκτέλεση παλαιάς μουσικής με όργανα εποχής, ο δίσκος αυτός αποτελεί αποκάλυψη. Αναζητήστε τον και καλή σας ακρόαση!
(*) Ο κ. Χοϊδάς είναι καθηγητής μουσικής, θεωρητικός με εξειδίκευση στον 17ο και 18ο αιώνα.
Georg Frideric Handel
MESSIAH
Susan Gritton - Dorothea Röschmann
Bernarda Fink - Charles Daniels
Neal Davies
Gabrieli Consort and Players
Paul McCreesh
CD |D|D|D| 453 464-2 |A|H 2|
2 Compact Discs
SACD |D|D|D| 477 066-2 |A|SA 3|
ARCHIV Produktion
πηγή: classicalmusic.gr
