Συμφωνία των Ονείρων: Βουτιά στην σύγχρονη ελληνική ιστορία

Κάθε φορά που πρόκειται να αξιολογήσω ένα ελληνικό λογοτέχνημα έχω το ίδιο δίλημμα: να το κρίνω με τα κριτήρια που θα κρινόταν οποιοδήποτε δημιούργημα αναζητά τη θέση του στην παγκόσμια λογοτεχνία ή να κάνω τα αναγκαία (;) σκόντα με τη λογική του «για ελληνικό καλό είναι»;

Σχεδόν πάντα κλίνω προς την πρώτη άποψη- εκτός και αν πρόκειται για τα νεοελληνικοάρλεκιν ελληνίδων κυρίως δημιουργών, οι οποίες έχουν πολύ συγκεκριμένο κοινό που ξέρει τι περιμένει, και πιθανότατα δεν θα θορυβηθεί από κάποιες αστοχίες στη γλώσσα ή/και την πλοκή.

Έχοντας αυτά στο μυαλό μου ξεκίνησα να διαβάζω το πιο πρόσφατο μυθιστόρημά του Νίκου Θέμελη, «Η Συμφωνία των Ονείρων».

Οι προηγούμενες δουλειές του Θέμελη μπορούν να χαρακτηριστούν το λιγότερο άρτιες, ενώ μερικοί θα τις περιελάμβαναν σε μια λίστα με τα σημαντικότερα ελληνικά βιβλία των τελευταίων ετών.

Η Συμφωνία των Ονείρων έχει αρκετά κοινά σημεία με τα προηγούμενα πονήματα του συγγραφέα: Eίναι ένα μυθιστόρημα χαρακτήρων, στιγμές από τη ζωή των οποίων εξιστορούνται με φόντο ένα μεγάλο μέρος της σύγχρονης ελληνικής πολιτικής ιστορίας .
Το χρονικό σημείο της αφετηρίας του μυθιστορήματος είναι οι απαρχές του εμφυλίου πολέμου και το χωρικό, τα (προσφιλή στον συγγραφέα) μέρη της Ηπείρου γενικότερα, των Ιωαννίνων ειδικότερα, αλλά και μέρος της νησιώτικης Ελλάδας.

Οι πρωταγωνιστές, τα μέλη μιας εύπορης οικογένειας των Ιωαννίνων συνθέτουν ένα μωσαϊκό διαφορετικών ιδιοσυγκρασιών, αλλά και διαφορετικών ιδεολογικών τοποθετήσεων. Οι πτυχές του χαρακτήρα τους θα έρθουν στην επιφάνεια με αφορμή τα διάφορα πολιτικά και κοινωνικά γεγονότα τα οποία εξελίσσονται στο πέρασμα των ετών: εμφύλιος, βασιλεία, Πλαστήρας- Παπάγος, αστυφιλία, Κύπρος, χούντα, μεταπολίτευση, «Αλλαγή».

Ο τρόπος γραφής είναι αναμενόμενα πολύ καλός, με αποτέλεσμα η συμφωνία των Ονείρων να διαβάζεται εξαιρετικά εύκολα αλλά και να αφήνει στο μυαλό του αναγνώστη εντυπωμένα φραστικά ψήγματα που αξίζει να ξανασκεφτεί. Στοιχεία της ντοπιολαλιάς της Ηπείρου είναι όμορφα φυτεμένα στο κείμενο, ενώ πουθενά η γλώσσα των ηρώων δεν φαίνεται ψεύτικη- ένα σύνηθες πρόβλημα στα ιστορικά (με την ευρεία ή τη στενή έννοια) μυθιστορήματα.

Η πλοκή του βιβλίου, όμως ίσως ξενίσει. Διαρθρωμένη σε τέσσερις ιστορίες, η Συμφωνία στα πρώτα 2/3 διαδραματίζεται στην Ήπειρο και σε εμφυλιοπολεμικό κλίμα. Μετά το τέλος του εμφυλίου, οι ενδιάμεσες εποχές προσπερνιούνται τάχιστα και η πλοκή φτάνει στο σήμερα. Αυτό το άλμα στο χρόνο πραγματοποιείται απότομα και συνοδεύεται από λίγες ξεκάρφωτες και χαρακτηριστικές φράσεις από την εκάστοτε πολιτική επικαιρότητα. Το βασικό ελάττωμα, όμως, αυτής της εξέλιξης είναι ότι η τελευταία ιστορία που αγγίζει το… αστυνομικό είδος δεν βρίσκει κανένα έρεισμα στα προηγούμενα κεφάλαια, ενώ το ίδιο το τέλος είναι προβλέψιμο.

Η Συμφωνία των Ονείρων είναι ένα μέτριο βιβλίο ενός καλού λογοτέχνη που διαβάζεται απνευστί και ξεχνιέται το ίδιο εύκολα.

Δημήτρης Γλύστρας

Info
Συμφωνία των Ονείρων
Εκδ. Μεταίχμιο
Σελίδες: 312
Ημερομηνία έκδοσης: 01/10/2010
Τιμή: 18,8 ευρώ