Αναμνήσεις μιας κυρίας: Πού είναι το κερασάκι;

Έξυπνο (ενίοτε ευφυές), πνευματώδες, δροσερό, άκρως ενδιαφέρον, ευανάγνωστο, σαρκαστικό, «μαύρο», πολλά καλά θα μπορούσε να εντοπίσει κανείς στο βιβλίο του Σαντιάγο Ρονκαλιόλο «Αναμνήσεις μιας κυρίας». Όμως, αφήνει μετέωρο ένα «αλλά…». Σαν πεντανόστιμη τούρτα που αφήνει ένα αίσθημα ανεκπλήρωτου επειδή ο σεφ παρέλειψε να προσθέσει την τελευταία πινελιά, ένα (ή κάτι σαν ένα) κερασάκι…

Μια εκατομμυριούχος και μέλος της «καλής» αριστοκρατικής κοινωνίας, με καταγωγή από τις χώρες της Καραϊβικής, η Ντιάνα Μινέτι, αποφασίζει σε προχωρημένη ηλικία να συγγράψει τα απομνημονεύματά της, για να αφηγηθεί τη ζωή της εν μέσω του διεθνούς τζετ σετ (ή μέρος του). Για τον σκοπό αυτό, προσλαμβάνει, από «οικογενειακή» σύμπτωση, έναν Περουβιανό συγγραφέα το άκρον άωτον του κόσμου που συναναστρέφεται: ένας αποτυχημένος (γενικώς), μέτριος (γενικώς), mainstream αριστερός (δήθεν), λαθρομετανάστης στην Ισπανία (ουσιαστικώς), που εξασφαλίζει τα προς το ζην κάνοντας (και συγγράφοντας) ό,τι λάχει.

Κι ενώ η επαφή τους ξεκινά μάλλον άχρωμα και άτονα, ως διεκπεραίωση μιας απλής και τυπικής δουλειάς, ο συγγραφέας βρίσκει στα λεφτά της Μινέτι μια (πάρα πολύ ωραία) αφορμή για να παρατείνει τη συγγραφή (και την είσπραξη της παχυλής μηνιαίας αμοιβής του): να ψάξει για την πραγματική Ντιάνα Μινέτι, την αληθινή ζωή της και όχι αυτή που του αφηγείται όπως την έχει διαπλάσει επιλεκτικά η μνήμη. Παράλληλα, όμως, μεγεθύνεται και η περιέργειά του γι’ αυτήν κι ό,τι ξεκίνησε αλλιώς, εξελίσσεται εντελώς διαφορετικά.

Κι έτσι αρχίζει το πραγματικό ταξίδι, ένα γαϊτανάκι αποκαλύψεων για μια τραγική οικογενειακή ζωή σε μια δύσκολη ιστορική συγκυρία, με δικτάτορες να ανεβοκατεβαίνουν στην εξουσία, έναν Παγκόσμιο Πόλεμο, κομουνιστές επαναστάτες, CIA, Μαφία, ό,τι συνέθεσε εν γένει την ιστορία των χωρών της Καραϊβικής μεταξύ 1930 και 1970. Και μέσα σ’ αυτά, μια επίπλαστη ατμόσφαιρα «σικ» ευημερίας, με κλαμπ, χορούς, δεξιώσεις, πρεσβευτές και πολιτικούς, αισθηματικά πάθη, τεκνοποιήσεις και πομπώδεις τίτλους.

Η κατάληξη είναι μια πορεία αυτογνωσίας και συνειδητοποίησης και για τους δύο, πορεία όμως που καταλήγει με την επιστροφή (και των δύο) στον αέναο κι αμετάβλητο κύκλο των πραγμάτων, που τίποτα δεν δείχνει ικανό να διαταράξει…

Έξοχη ιδέα, απολαυστική γραφή, εξαίρετο γενικώς το αποτέλεσμα από τον Σαντιάγο Ρονκαλιόλο, ένα βιβλίο που διαβάζεται με μεγάλη ευχαρίστηση. Η μόνη ένσταση, που σημειωτέον έρχεται μετά το τέλος του βιβλίου, έχει να κάνει με το «βάθος» του βιβλίου: αυτό το ταξίδι από τον μικρόκοσμο στον μακρόκοσμο της Μινέτι, η αντίστιξη με τη ζωή του επαγγελματία γραφιά, περισσότερα υπαινίσσονται παρά λένε, με αποτέλεσμα να μένει αυτή αίσθηση του ανεκπλήρωτου, ότι κάτι περισσότερο θα μπορούσε να ειπωθεί.

Όμως, ας μην αδικούμε το βιβλίο εμμένοντας περισσότερο στο (πιθανά) αρνητικό. Έχει πραγματικά πολλές αρετές, τόσες που να «συγχωρείται» (με όλη την κριτική άδεια, παρακαλώ) στον Ρονκαλιόλο αυτή η (τρόπον τινά) έλλειψη τόλμης. Ίσως να ξεκίνησε για άλλο βιβλίο και να συνέγραψε τελικά άλλο…

Στα αξιοσημείωτα η παρουσία του Ρονκαλιόλο ως ήρωα στην πλοκή (ο επαγγελματίας γραφιάς συναναστρέφεται κάποια στιγμή τον… Ρονκαλιόλο, τον οποίο κατά βάθος θαυμάζει): αυτοκριτική, αυταρέσκεια, συγγραφικό εύρημα, έμμεση προσωπογραφία, αυτοβιογραφία, απάντηση σε επίδοξους «συναδέλφους»; Είπαμε: ο Ρονκαλιόλο αφήνει πολλά να αιωρούνται.

Χρήστος Ζαρίφης

(Σαντιάγο Ρονκαλιόλο, «Αναμνήσεις μιας κυρίας», εκδόσεις Καστανιώτη, σελίδες 311, τιμή 18,80 ευρώ)