Μετά το ”Ζ” του Βασίλη Βασιλικού οι ταραγμένες σελίδες της ελληνικής ιστορίας κατά τις δεκαετίες του 1950 και του 1960 έχουν απασχολήσει του μυθιστοριογράφους μάλλον σπάνια.
Το ”Πολύ Βούτυρο στο Τομάρι του Σκύλου” του Γιώργου Σκαμπαρδώνη διαδραματίζεται στη Θεσσαλονίκη λίγες ημέρες πριν τη μοιραία άφιξη του Γρηγόρη Λαμπράκη, εστιάζοντας σε μια άλλη άφιξη στη συμπρωτεύουσα- αυτή του Σαρλ Ντε Γκωλ.
Η ιστορία εξελίσσεται ακολουθώντας τη ζωή ενός στρατηγού της ΚΥΠ, καθώς και μια σειρά δευτερευουσών προσωπικοτήτων που με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο συνδέονται με τον ”πολύ” Δοβρόμηρο. Ενδιαφέρουσες οι μισοφωτισμένες περσόνες των παρακρατικών που περιγράφουν μια ολόκληρη τάξη ανθρώπων, στους οποίους φαίνεται να ανήκαν οι ίδιοι οι δολοφόνοι του Λαμπράκη.
Ενώ ο πολιτικός καμβάς κρατά τον πρώτο ρόλο του φόντου στο μυθιστόρημα, δεν λείπουν οι προσωπικές ιστορίες που επιχειρούν να περιγράψουν καλύτερα τους ήρωες. Το καταφέρνουν;
Εδώ εγείρεται ένα θέμα, καθώς οι πρωταγωνιστές του Σκαμπαρδώνη κινούνται στα όρια της καρικατούρας, αν και δεν μπορεί κανείς να τους προσάψει εύκολα το χαρακτηρισμό αυτόν. Τον φόβο αυτό μοιάζει να έχει και ο ίδιος ο συγγραφέας που προσπαθεί με περίτεχνες μεθόδους να κρατήσει τους ήρωές του μακριά από τα κλισέ.
Ως πολιτικό θρίλερ, το ”Πολύ βούτυρο στο τομάρι του σκύλου” είναι ανεπαρκές- όσοι έχουν διαβάσει το ”Αμερικανικό Ταμπλόιντ” του Τζέημς Ελρόυ θα καταλάβουν ευκολότερα το γιατί.
Το ατού του βιβλίου είναι οι καθημερινές σκηνές και συνήθειες της Θεσσαλονίκης του ’60, την οποία ο συγγραφέας μοιάζει να ξέρει καλά. Μέσα από αυτές σκιαγραφείται η καθημερινότητα των λαϊκότερων στρωμάτων και γίνεται η απόπειρα να παρουσιαστούν οι κοινωνικές συνθήκες που συντηρούσαν το παρακράτος και τον διπολισμό. Κατά την άποψή μας, όχι τόσο επιτυχημένα όσο θα ήθελε ο δημιουργός.
Πρόκειται για το βιβλίο ενός συγγραφέα- λάτρη της ανάγνωσης που όμως θα αφήσει στον απαιτητικό αναγνώστη ένα κενό, αφού χάνει την ευκαιρία να εκμεταλλευτεί την οξυδερκή επιλογή του χρόνου στον οποίο διαδραματίζεται και των πολλών δυναμικών λογοτεχνικά στοιχείων που την απάρτισαν.
Συμπερασματικά, είναι ένα πόνημα σαφώς άνω του μετρίου, με το οποίο ο αναγνώστης θα διασκεδάσει, αν το προσεγγίσει ως μια απλή μυθιστορηματική περιπέτεια.
Δ.Γλ.
(”Πολύ Βούτυρο στο Τομάρι του Σκύλου”. Εκδ. Κέδρος, σελ. 414, τιμή 17,5 ευρώ).
