Ένα εξαιρετικό λογοτεχνικό ”κέντημα”, από αυτά που δεν απαντώνται ιδιαιτέρως συχνά, έδωσε ο Αβραάμ Γεοσούα με το βιβλίο του ”Ο υπεύθυνος ανθρώπινου δυναμικού”: χαμηλοί τόνοι, αλλά δυνατό θέμα, απλή γραφή, διεισδυτικός λόγος, γήινοι χαρακτήρες, που καταφέρνουν να ξεπεράσουν το ανθρώπινο μέτρο στη ζωή και στη σκέψη...
Μια μετανάστρια στην Ιερουσαλήμ τραυματίζεται σοβαρά σε επίθεση αυτοκτονίας. Τελικά πεθαίνει και μόνο στοιχείο αναγνώρισης γι’ αυτήν είναι ένα απόκομμα μισθοδοσίας από το εργοστάσιο στο οποίο εργαζόταν ως εποχική καθαρίστρια.
Ένας σκανδαλοθήρας δημοσιογράφος που μαθαίνει για την κατάσταση, γράφει ένα άρθρο που καταγγέλλει την εταιρεία για την αδιαφορία και την αναλγησία της, καθώς δεν έδειξε το παραμικρό ενδιαφέρον και δεν αναζήτησε μια εργάτρια που λείπει.
Εδώ εμπλέκεται ο ”υπεύθυνος ανθρώπινου δυναμικού”. Διαζευγμένος, αποκομμένος από την κόρη του και μονήρης γραφειοκράτης, δέχεται την εντολή του εργοστασιάρχη να βρει τα στοιχεία της άγνωστης γυναίκας και να κάνει καθετί για να αποκαταστήσει την τιμή της εταιρείας.
Η εμπλοκή του αυτή όμως, ενώ ξεκινά ως εργασιακό καθήκον που αναλαμβάνει να διαπεραιώσει με τη συνήθη του επαγγελματική επάρκεια, καταλήγει σε μια προσωπική οδύσσεια. Το θύμα είναι επί της ουσίας άγνωστο σε όλους και τα μόνα στοιχεία (μια φωτογραφία, ένα σύντομο βιογραφικό) βρίσκονται στα αρχεία της εταιρείας.
Η προσπάθειά του να ανασυνθέσει την εικόνα της (για να ανταποκριθεί όσο το δυνατόν καλύτερα στις απαιτήσεις του αφεντικού του) τον οδηγεί να ακολουθήσει την προσωπική διαδρομή του θύματος, από το νεκροτομείο όπου κειτόταν ανώνυμη, στο φτωχικό της δωμάτιο, στα σπαράγματα οικογένειας που αυτή άφησε πίσω της και, τέλος, στη γενέθλια γη της, για την ταφή της.
Η πραγματική του διαδρομή όμως είναι άλλη: από τον χαμένο του εαυτό και τη χαμένη του ηθική που έχουν παραμεριστεί από το βάρος της καθημερινότητας καταλήγει να ταυτιστεί με το θύμα, να το ερωτευθεί ακόμα, και στο τέλος να μεταμορφώσει το απρόσωπο επαγγελματικό καθήκον σε προσωπικό αγώνα για τις ανθρώπινες αξίες.
Ουσιαστικά, ο θάνατος μιας ξένης φέρνει τη δική του εκ νέου γέννηση, καθώς βιώνει (και συνειδητοποιεί) την ιδέα ότι για να αγαπά κάποιος τον εαυτό του πρέπει να είναι καλός και για να αγαπά τους άλλους πρέπει να αγαπά τον εαυτό του. Και για να είναι κάποιος καλός δεν πρέπει να ξεχνά ποτέ τις ηθικές επιταγές και αξίες...
Ο Αβραάμ Γεοσούα και ”Ο υπεύθυνος ανθρώπινου δυναμικού” κινητοποιούν με ιδιαίτερο τρόπο τη σκέψη του αναγνώστη. Η βήμα προς βήμα μεταμόρφωση του (επί της ουσίας) υπαλληλάκου δεν είναι κάποιο θεαματικό γεγονός, αλλά μια πορεία με συγκεκριμένα περιστατικά, με απλά βήματα και ερμηνείες. Το αποτέλεσμα στο τέλος είναι αυτό που εκπλήσσει.
Και είναι σε τελική κρίση, αξιοθαύμαστη, αν μη τι άλλο, η ικανότητα του συγγραφέα να προσεγγίζει τόσο απλά και φυσικά, χωρίς κορώνες και ”βαριές” ρητορείες, ένα θέμα τόσο σύνθετο όσο αυτό της ηθικής και των αξιών στην ανθρώπινη ζωή.
Χρήστος Ζαρίφης
(Αβραάμ Γεοσούα, ”Ο υπεύθυνος ανθρώπινου δυναμικού”, εκδόσεις ”Καστανιώτης”, σελίδες 289, τιμή: 16,72 ευρώ)
