«Η Ελλάδα ίσως και να μην υπάρχει, ίσως και να είναι μια ωραία ψευδαίσθηση»

Το περισκόπιο μου και το αισθητήριο βλέπει κάπως σφαιρικά τα πράγματα και αυτό μου έχει δώσει το βάθρο και το υπόβαθρο για να βλέπω τις δύσκολες μέρες που ζούμε τώρα και τα γεγονότα που κλιμακώνονται, τα οποία είναι σε παγκόσμιο επίπεδο πρωτοφανή, οριακά και τα οποία θα αποφασίσουνε για το μέλλον του πλανήτη τελικά. Κι επειδή εγώ είμαι παιδί της εποχής, δεν είμαι ρετρό, δε ζω με τις νοσταλγίες, θέλω να συνεργώ, να συμμετέχω για το καλύτερο, παλεύω για την ειρήνη την οποία δεν την βλέπω σαν το αντίθετο του πολέμου, αφού η ειρήνη είναι μια πεμπτουσία της ίδιας της ζωής. Είναι μια άλλη φιλοσοφία.

Εγώ σαν δραματουργός πρέπει να εντοπίσω τι συμβαίνει για ποιο λόγο συμβαίνει, να το αποτυπώσω σ’ ένα τραγούδι, σε θεατρικό λόγο, σε λογοτεχνικό κείμενο και το αποδώσω, γιατί μέσα απ’ αυτό θα βγει νέα εθνογνωσία. Αν δεν υπάρχει εθνογνωσία και κουλτούρα, δεν υπάρχει ο ίδιος ο λαός. Όπως με τους Κύπριους. Είναι καλοί, αγαθοί, αλλά δεν έχουν σύγχρονη κουλτούρα, που αυτό σημαίνει ότι είναι πολύ αδύναμοι σαν λαός για να αποφασίζουν γι’ αυτούς, για μας, για την περιοχή ολόκληρη. Έχω αυτή την εντύπωση.

Η τηλεόραση έχει το «υγρό πυρ», που είναι η δύναμη της εικόνας. Αυτοί αποφασίζουνε αν θα βγάλουνε, αν θα ρίξουνε στο κρεματόριο της λήθης τον τάδε, τον δείνα κι έχουμε συνεχώς κόντρες γι’ αυτό. Οι τηλεοράσεις τα τελευταία 12 χρόνια επειδή δεν ήμασταν πεπειραμένοι, μας έχουν βάλει από κάτω, ενώ δεν πρέπει ν’ αφήνουμε τους μηχανισμούς να μας βάζουν από κάτω. Το ανθρώπινο είδος είναι εκείνο που πρέπει να ελέγχει και να διαχειρίζεται τους μηχανισμούς. Αυτό το πράγμα δεν είναι ούτε ελληνικό – οι αρχαίοι Έλληνες γι’ αυτό που μείνανε στην ιστορία είναι ότι είχανε τους μηχανισμούς από κάτω, είχαν ένα σκληρό πυρήνα φιλοσόφων και ανθρώπων που φτάνανε μέχρι τον Περικλή, ανθρώπους χαρισματικούς και φωτισμένους που είχαν υπό έλεγχο το μηχανιστικό μέρος. Σήμερα μας έχει βάλει η τεχνολογία από κάτω.

Το τραγούδι πρέπει να παίρνει χυμούς από το τραγούδι της ζωής, δηλαδή από τη βαθύτερη αρμονία της ζωής και του σύμπαντος. Όταν αυτό αρχίζει να ναρκισσεύεται και να γίνεται αφ΄ εαυτού, να γίνεται είδωλο και να έχει αυτή τη μισαλλοδοξία, τότε… Ακόμη και ο Μωυσής καρπάζωσε τους εβραίους τότε που λάτρευαν τα είδωλα, και εμείς βέβαια το μάθαμε και στα θρησκευτικά στο σχολείο, στο Ηράκλειο. Μάλιστα, μας το εξηγούσαν με ιδιαίτερη έμφαση και το θυμάμαι σήμερα, δηλαδή ότι τα είδωλα καλά είναι, αλλά όχι και να τα προσκυνούμε.

Πολλοί ή κάποιοι ίσως έχουν αποκομίσει την εντύπωση ότι είμαι ένας τσαντιστικός τύπος, κατά κάποιον τρόπο ένας trouble-maker. Βέβαια, αυτό δεν είναι και πολύ αλήθεια, αλλά δεν είναι και πολύ ψέμα. Βέβαια, αν ήμουν τσαντιστικός, αυτή τη στιγμή θα ήθελα να σας θύμιζα ένα τραγούδι, το «Σαν το δασάκι καίγομαι», μια και είναι και της μόδας οι φωτιές, για να δημιουργήσω ένα πυρακτωμένο κενό ανάμεσά μας. Αλλά εγώ, εν αντιθέσει, επειδή είμαι ένας άνθρωπος καλός, θα σας προτείνω ένα τραγουδάκι για λίγη δροσιά, σαν παγωτό, που λέει “θ΄ αναδυθώ απ΄ το νερό, θα βγω σαν Αφροδίτη, εδώ μπροστά σου να σταθώ”

Η πολιτική μου ταυτότητα δεν έχει κομματικές υπογραφές, αλλά νομίζω ότι είμαι φουλ πολιτικοποιημένος και μέσα από την πολιτικοποίησή μου έχω γράψει αρκετά τραγούδια, όπως το «Σχεδόν πενήντα χρόνια», όπως επίσης και ένα τραγούδι που λέγεται «Δεκέμβρης του ΄49», αφιερωμένο στους πολιτικούς πρόσφυγες και στο δράμα των αγωνιστών και των ανθρώπων που πάλεψαν για ένα ιδανικό. Αγαπώ τους ανθρώπους που παλεύουν για τα ιδανικά τους, πιστεύω σε αυτούς και εύχομαι μέσα από το τραγούδι μου να βρουν τη γαλήνη που τους οφείλει η ζωή.

Υπάρχουν χιλιάδες Έλληνες οι οποίοι δεν είναι μέσα στην ορθόδοξη εκκλησία και οι οποίοι ψάχνουν, είναι άθεοι, ακολουθούν διάφορες σχολές και αυτό έχει ενδιαφέρον. Πάντα θα υπάρχει μια ποικιλία ανθρώπων, όπως στην αρχαία Ελλάδα όπου ο ένας ήταν στυλίτης και ο Διογένης ήταν σε ένα πιθάρι. Το Σύνταγμα προστατεύει την ανεξιθρησκία. Δεν νομίζω ότι ταυτίζεται η ορθόδοξη εκκλησία με την έννοια «Ελλάδα». Η Ελλάδα είναι κάτι πιο βαθύ, ίσως και να μην υπάρχει, ίσως και να είναι μια ωραία ψευδαίσθηση. Η πραγματικότητά μας που έχουμε βιώσει μέσα στο ελληνικό τραγούδι, το βίωμα του καθημερινού ανθρώπου, του Μάρκου Βαμβακάρη, του Τσιτσάνη, έχει και μία αυστηρότητα στη προσέγγιση μιας αλήθειας που βιώνουν οι Έλληνες. Το κάθε φαινόμενο έχει το δικαίωμα να έχει την Οδύσσειά του, να απλωθεί, να χαθεί σε χώρες τροπικές εξωτικές, αλλά μετά πρέπει να ξαναγυρίσει στην Ιθάκη, δηλαδή στην απλότητα.

Τώρα στο τραγούδι υπάρχει ένας επίλογος του επιλόγου. Οι νέοι δημιουργοί μπαίνουν ως γιάπηδες και με ενοχλούν. Είναι σαν να μαγαρίζουν ένα ιερό και όσιο. Μπαίνουν με στυλ «επαγγελματική αποκατάσταση» και «να λανσαριστούμε». Θες να γίνεις πλούσιος; Πούλα μια πυρηνική βόμβα να γίνεις πιο πλούσιος. Είναι ανάγκη να μπεις μες στο τραγούδι; Ο τελευταίος δίσκος που μου άρεσε ήταν ο Βραχνός Προφήτης του Θανάση Παπακωνσταντίνου. Η ίδια η παράδοση σε σπρώχνει να την ανατρέψεις, όπως ο Σαββόπουλος που έπαιρνε τα Θρακιώτικα και έδινε μια καινούργια πνοή σε αυτά τα ακούσματα. Γενικά γράφονται τραγούδια πάνω σε ποίηση, με ποιητική διάθεση. Όμως, εγώ το στίχο τον ανακάτεψα και με μια δημοσιογραφική και κοινωνιολογική διάσταση, το έβγαλα από το διάχυτο ποιητικό στοιχείο. Άλλο να γράφεις ποίηση, άλλο να γράφεις στίχους. Ο Ελύτης δεν μπορούσε να γράψει στίχους, ούτε ο Λευτέρης Παπαδόπουλος μπορεί να γράψει ποίηση, άσε το τι λέει ο ίδιος. Το τραγούδι σχετίζεται με την καθημερινότητα των ανθρώπων, η ποίηση έχει δικαιοδοσία μεγάλων διαστάσεων, βάθους, είναι μια τέχνη που σπάει προοπτικές.

Δεν θα έβαζα ταμπέλα στον εαυτό μου. Προσπαθώ να καταλάβω την εποχή μου και να συμβάλλω στο καλώς εννοούμενο καλό. Ορισμένες φορές, το κακό μάς καταπνίγει, παίρνει τη μορφή του καλού. Ο λαός πέφτει σε συμπληγάδες. Προσπαθώ να κρατάω τη θράκα αναμμένη και για αυτό μάς εμπνέουνε οι Κρητικοί μας πρόγονοι. Μας έχουνε δώσει και μια μεγάλη ευθύνη. Ζούμε σε μια τρελή εποχή, αλλά μην ξεχνάτε ότι ο «κουζουλός», που λέμε εμείς, είναι η καλή έννοια του τρελού. Γι’ αυτό πρέπει να γυρίσουμε στους κλασικούς.

Τα αποσπάσματα είναι από συνεντεύξεις που δημοσιεύθηκαν στο xronos.gr, στο κoutipandoras.gr, στο Mousikaproastia.gr και στο zougla.gr