Οι ξένοι σκηνοθέτες που θα δούμε το καλοκαίρι με δυο λόγια

Ακόμα και αν δεν βλέπεις υπερβολικά πολύ θέατρο, τα πράγματα στην ελληνική σκηνή είναι βολικά ξεκάθαρα: Οι παραστάσεις και οι σκηνοθέτες τους συζητιούνται κατά κόρον σε ηλεκτρονικά και μη πηγαδάκια, με αποτέλεσμα –αν δεν απέχεις εντελώς από τα θεατρικά πράγματα– μια ιδέα για το τι είδους θέατρο κάνει η Κιτσοπούλου και τι ο Μπινιάρης, και αν θα σου αρέσουν οι επόμενες παραστάσεις τους, κατά πάσα πιθανότητα την έχεις. Με τους ξένους σκηνοθέτες είναι που το τοπίο αρχίζει και θολώνει.

Ελπίζοντας να αποφύγουμε τα περσινά ευτράπελα όπου κόσμος έφευγε γιουχάροντας από την Επίδαυρο επειδή δεν είχε ιδέα ποιος ήταν ο Φρανκ Καστόρφ που σκηνοθετούσε την Μήδεια, και τι είδους παράσταση πήγαινε να δει, σου φτιάξαμε έναν μικρό αλλά περιεκτικό οδηγό για όλους τους ξένους σκηνοθέτες που θα δούμε φέτος το καλοκαίρι στην Αθήνα, την Επίδαυρο και τη Μαλακάσα.

Timofey Kuliabin

Ρώσος, γεννημένος το 1984, μετράει ήδη τα βραβεία του σε μερικές δεκάδες και συζητιέται στους θεατρικούς κύκλους της Ευρώπης ως νέο αγαπημένο τους παιδί. Έκανε το ντεμπούτο του ως επαγγελματίας σκηνοθέτης σε ηλικία μόλις 22 ετών, το 2006, και έκτοτε έχει ανεβάσει περίπου τριάντα παραγωγές σε ρωσικά και ευρωπαϊκά θέατρα. Είναι γνωστός για τις ριζοσπαστικά μοντέρνες ερμηνείες έργων κλασικών συγγραφέων. Στην Επίδαυρο θα σκηνοθετήσει στις 5 και 6 Ιουλίου την Ιφιγένεια εν Αυλίδι, μια παράσταση σχεδιασμένη αποκλειστικά για το αργολικό θέατρο, με έλληνες ηθοποιούς. 

Krzysztof Warlikowski

Πολωνός, γεννημένος το 1964. Έχουμε δει αρκετές παραστάσεις του στην Αθήνα, στη Στέγη και το Φεστιβάλ Αθηνών. Έχει σπουδάσει, εκτός από θέατρο και σκηνοθεσία, επίσης Ιστορία και φιλοσοφία στην Κρακοβία και τη Σορβόννη, και φαίνεται: Οι παραστάσεις του είναι βαθιά φιλοσοφικές, πολυεπίπεδες και εικονοπλαστικές. Από το 2008 είναι ο ιδρυτής και καλλιτεχνικός διευθυντής του Nowy Teatr (Νέο Θέατρο) στη Βαρσοβία. Στο φετινό φεστιβάλ Αθηνών φέρνει τη νέα τους παραγωγή J. M. Coetzee: Ελίζαμπεθ Κοστέλο. Επτά μαθήματα και πέντε παραβολές, βασισμένη στα έργα Ελίζαμπεθ Κοστέλο, Ένας αργός άνθρωπος και Moral Tales του Τζ. Μ. Κουτσί. Θα τη δούμε στην Πειραιώς 260 από τις 5 ως τις 7 Ιουλίου. 

Tiago Rodrigues

Πορτογάλος, γεννημένος το 1977, διευθυντής αυτή τη στιγμή του Φεστιβάλ της Αβινιόν, που πολλοί θα σου πουν πως είναι το σημαντικότερο θεατρικό φεστιβάλ του πλανήτη –και μάλλον δεν θα έχουν άδικο. Οι παραστάσεις του είναι οπτικά λιτές αλλά νοηματικά αιχμηρές, βασισμένες συχνά σε δικά του έργα που εμπνέονται από το κλασικό ρεπερτόριο. Τέτοια θα είναι και η περίπτωση του Not Hecuba, που θα σκηνοθετήσει στην Επίδαυρο στις 26-27 Ιουλίου, εμπνευσμένη από την Εκάβη του Ευριπίδη. Γράφει επίσης κινηματογραφικά σενάρια και ποίηση. 

Simon Stone

Αυστραλός, γεννημένος το 1984. Τον ξέρεις από τον κινηματογράφο, η πιο πρόσφατη ταινία του ήταν Η Ανασκαφή του 2021, με την Carey Mulligan και τον Ralph Fiennes. Στο θέατρο θα τον δούμε για πρώτη φορά στην Ελλάδα, με τη Μήδεια από το Internationaal Theater Amsterdam που θα ανέβει στο Θέατρο Παλλάς στις 9-11 Ιουλίου. Οι παραστάσεις του, που σαρώνουν τα βραβεία παγκοσμίως, εκκινούν από τους χαρακτήρες και στηρίζονται σε σύγχρονα, καθημερινά υλικά και στον αυτοσχεδιασμό των ηθοποιών που συν-δημιουργούν μαζί του νέες εκδοχές των πρωτότυπων έργων. 

Kornél Mundruczó

Ούγγρος, γεννημένος το 1975. Σκηνοθέτης θεάτρου και κινηματογράφου (με σωρεία βραβείων στις Κάννες και άλλα φεστιβάλ) στήνει φαντασμαγορικές ηθογραφίες πάνω στη σκηνή, και προσεγγίζει αιχμηρά σύγχρονα κοινωνικά ζητήματα. Στο Φεστιβάλ Αθηνών έρχεται για τρίτη φορά, με τον ανεξάρτητο ουγγρικό θίασο Proton Theatre και το έργο Parallax, που θα παρουσιαστεί στις 14 και 15 Ιουλίου στην Πειραιώς 260. 

Caroline Guiela Nguyen

Γαλλίδα, γεννημένη το 1981. Σταθερή συνεργάτης του Φεστιβάλ της Αβινιόν, σκηνοθετεί παραστάσεις που μπλέκουν το θέατρο με την συλλογική μνήμη. Εμπνέεται τις δραματοποιήσεις της από την πραγματικότητα ιστοριών βαθιά προσωπικών, και συνεργάζεται κάθε φορά με ηθοποιούς διαφορετικών κοινωνικών, γεωγραφικών, πολιτισμικών και θρησκευτικών ομάδων. Στο Φεστιβάλ Αθηνών έρχεται για τρίτη φορά με το έργο της Lacrima, που θα παρουσιαστεί στις 13 και 14 Ιουνίου στην Πειραιώς 260. 

Rabih Mroué

Λιβανέζος, γεννημένος το 1967. Εικαστικός, ηθοποιός και σκηνοθέτης, παντρεύει στις παραστάσεις του τα εικαστικά και την περφόρμανς με το θέατρο. Κάνει ερευνητικό θέατρο, συνδυάζοντας την πραγματικότητα και τη μυθοπλασία, και χρησιμοποιώντας ως αφορμή για την έρευνα έγγραφα, βίντεο, φωτογραφίες και αντικείμενα που ανασύρει από τον προσωπικό του κόσμο για να θέσει υπό αμφισβήτηση την αυθεντία του αρχειακού υλικού. Παραστάσεις του έχουμε δει πολλές φορές στη Στέγη. Στο Φεστιβάλ Αθηνών έρχεται για πρώτη φορά, με το έργο του Ένας υπάλληλος αγνοείται, που θα παρουσιαστεί στην Πειραιώς 260 στις 17 και 18 Ιουνίου. 

Susanne Kennedy

Γερμανίδα, γεννημένη το 1977. Τακτική συνεργάτης της θρυλικής θεατρικής ομάδας Volksbühne του Βερολίνου, γνωστή για την φουτουριστική αισθητική της και την μετα-ανθρωπιστική ματιά της. Στα έργα της, στα οποία παρεισφρέουν μάσκες, διάλογοι playback, σωσίες και πολυμέσα, οι ηθοποιοί αντιμετωπίζουν το κοινό θέτοντας το ερώτημα «τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος;». Ήταν εκείνη που έκανε χαμό στο Φεστιβάλ Αθηνών το 2019 με τις Αυτόχειρες Παρθένους του Τζέφρυ Ευγενίδη. Φέτος συνεργάζεται με τον επίσης γερμανό εικαστικό Markus Selg για το έργο ANGELA (a strange loop) που θα δούμε στην Πειραιώς 260 στις 4 και 5 Ιουλίου. 

Tim Etchells

Βρετανός, γεννημένος το 1962. Τον ξέρεις, κι ας μην ξέρεις πως τον ξέρεις: Δικό του έργο είναι το All we have is words, all we have is worlds στην πρόσοψη της Στέγης. Δικά του ήταν επίσης κι εκείνα τα πόστερ που είχαν πλημμυρίσει την Αθήνα το 2016, αν θυμάσαι, και έγραφαν πράγματα όπως «να ζήσω όπως ζουν οι άνθρωποι». Είναι ο ιδρυτής της ομάδας πειραματικού θεάτρου Forced Entertainment που γράφει θεατρική ιστορία από το 1984. Στις παραστάσεις του μπλέκονται στοιχεία performance, βίντεο, φωτογραφίας, installation, project κειμένου (σαν τα προαναφερθέντα πόστερ) και μυθοπλασίας. Διδάσκει Performance and Writing στο Πανεπιστήμιο του Λάνκαστερ. Στο Φεστιβάλ Αθηνών έρχεται με τους Forced Entertainment και το έργο Signal to Noise που θα δούμε στην Πειραιώς 260 στις 26 και 27 Ιουνίου. 

Guy Cassiers

Βέλγος, γεννημένος το 1960. Πρώην διευθυντής του ιστορικού θεάτρου Toneelhuis της Αμβέρσας, γνωστός για τις μεταφορές λογοτεχνικών έργων στη σκηνή, αγαπάει πολύ την τεχνολογία και χρησιμοποιεί κάμερες, βίντεο και ζωντανή μουσική στις παραστάσεις του. Το θέατρό του είναι βαθιά πολιτικό, επικεντρώνεται στην Ιστορία της Ευρώπης και ειδικά στις κοινωνικοπολιτικές δυνάμεις που την διαμορφώνουν, εστιάζοντας όμως πάντα πρωτίστως στην ανθρώπινη διάσταση των ιστοριών του. Τακτικός επισκέπτης του Φεστιβάλ Αθηνών και της Στέγης, σκηνοθετεί φέτος τον Κωνσταντίνο Μαρκουλάκη στη νουβέλα του Φιλίπ Κλοντέλ Η αγαπημένη του κυρίου Λιν. Η παράσταση θα ανέβει στην Πειραιώς 260 από τις 21 ως τις 26 Ιουνίου. 

Lukasz Twarkowski

Πολωνός, γεννημένος το 1983. Είναι αυτή τη στιγμή το τρομερό παιδί του σύγχρονου ευρωπαϊκού θεάτρου, δημιουργός πολυμεσικών παραστάσεων που συνδυάζουν το θέατρο με την τεχνολογία και τις εικαστικές τέχνες. Αντλεί την σκηνοθετική ματιά του από το είδος του mockumentary· κατασκευάζει δηλαδή έργα τέχνης που, ενώ δεν συνέβησαν ποτέ, ο ίδιος τα προσεγγίζει σαν πραγματικά συμβάντα. Είναι εκείνος που έκανε πέρυσι χαμό με το Rohtko στη Στέγη, η οποία τον ξαναφέρνει το καλοκαίρι στη Μαλακάσα (στις 13, 14 και 15 Ιουνίου) με το έργο-κοινωνικό πείραμα Respublika, μια εξάωρη εμβυθιστική εμπειρία που θα καταλήξει σε ολονύχτιο rave party, και στην οποία θα περιπλανιόμαστε στο δάσος της Μαλακάσας, και θα είμαστε ταυτόχρονα κοινό και πρωταγωνιστές. Αν ακούγεται σαν το θεατρικό γεγονός της χρονιάς, είναι επειδή είναι.