Είδαμε την «Αγάπη» σε σκηνοθεσία Ελένης Ευθυμίου στο Υπόγειο του Θεάτρου Τέχνης

Φέτος πολλά έργα εμφανίστηκαν στην θεατρική σκηνή με θέμα την άνοια, όπως ο "Πατέρας" του Ζελέρ στο Σύγχρονο Θέατρο που έχει ως κεντρικό θέμα την άνοια, το "The humans"  στο θέατρο  Μουσούρη, όπου υπάρχει ο ρόλος της ανοϊκής γιαγιάς, ενώ το "The doctor" στο Αμφι-θέατρο διαδραματίζεται σε ένα Ινστιτούτο για το Αλτσχάιμερ. Προφανώς είναι πια έντονη η ανάγκη να μιλήσουμε για την άνοια, τα γηρατειά, τη φθορά του χρόνου, την παραίτηση, τον θάνατο και βέβαια το δικαίωμα του ανθρώπου στην ευτυχία ακόμα και σε αυτή την κατάσταση.

Το έργο

Η “Αγάπη” ένα έργο της Ελένης Ευθυμίου και της Σοφίας Ευτυχιάδου έκανε πρεμιέρα στις 26 Φεβρουαρίου 2024 στο θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν στην οδό Πεσματζόγλου.

Η αφορμή πίσω από την "Αγάπη" ήταν η εμπειρία που έζησε η συγγραφέας όταν η γιαγιά της διαγνώστηκε με αλτσχάιμερ.  Ένιωσε την ανάγκη να μοιραστεί τα συναισθήματά της με άλλους, δείχνοντας την αγάπη της για αυτό το αγαπημένο της πρόσωπο και το ενδιαφέρον της για την τρίτη ηλικία και την άνοια. Η φωνή της μοιράζεται στο ρόλο της κόρης και στη φωνή της εγγονής στον τηλεφωνητή.

Στο έργο παρακολουθούμε τη ζωή ενός ζευγαριού που μπαίνει σιγά-σιγά σε μια κατάσταση ασθένειας και πως αυτό καθορίζει τη σχέση τους.

Η παράσταση

Στην παράσταση η σκηνοθέτης είδε με ρεαλιστικό τρόπο τους δυο ηλικιωμένους μέσα στο χώρο τους, σε πραγματικό χρόνο με λίγα πρόσωπα. Ζουν σε ένα σπίτι, ένα υπέροχο σκηνικό (Ζωή Μολυβδά- Φαμέλη) με ξεχωριστούς χώρους, ξεχωριστά δωμάτια, το υπνοδωμάτιο, το καθιστικό και την κουζίνα, υπονοείται ο υπόλοιπος χώρος και ο κήπος. Η διάταξη των χώρων υπαγορεύει και την κίνηση των ηθοποιών απόλυτα ελεγμένη και σχεδιασμένη για όλους. Τα νέα πρόσωπα, αυτό της κόρης, της νοσηλεύτριας και του γιατρού είναι προφανές ότι κυοφορούν πολλά προσωπικά στοιχεία της συγγραφέως.

Ο Αντώνης και η Γεωργία, ένα ζευγάρι ηλικιωμένων που έχουν περάσει μια ολόκληρη ζωή μαζί, έρχονται αντιμέτωποι με μια νέα, επώδυνη κατάσταση που θα αλλάξει την πραγματικότητα όπως τη γνώριζαν. Ο Αντώνης γράφει ένα ιστορικό βιβλίο με προσωπικά βιώματα, που συμπεριλαμβάνει και τη Γεωργία, ενώ εκείνη θυμάται μιαν όμορφη Αθήνα, μιας άλλης εποχής. Γιορτάζουν τα 50 χρόνια γάμου τους και χορεύουν το τραγούδι ,που πραγματικά είναι προοικονομία  για την έκβαση του έργου «Monsieur Cannibale».

Δυο σπουδαίοι ηθοποιοί ερμήνευσαν τους δυο ηλικιωμένους τον Αντώνη (Παντελής Παπαδόπουλος) και την Γεωργία (Μαριέττα Σγουρδαίου), που ξεκινούν μέσα σε μια ομαλή καθημερινότητα και καταλήγουν σε μια κρίσιμη κατάσταση τελειωτικής φθοράς. Το άγγιγμα, το χάδι αποκτά υπόσταση πάνω στην σκηνή.

Είναι προφανές ότι ο Παντελής Παπαδόπουλος και η Μαριέττα Σγουρδαίου και από την εμπειρία τους στο θέατρο, αλλά και από την απόκτηση της ωριμότητας, λόγω ηλικίας, συνέβαλλαν καθοριστικά στην παράσταση με μια βαθιά κατάθεση ψυχής και προσωπικών ανησυχιών. Οι καθημερινές κινήσεις, το ντύσιμο, η αλλαγή ρούχων, η συντροφικότητα στο κρεβάτι, οι ακκισμοί, η καθυστέρηση στην απάντηση του τηλεφώνου, ή στο άνοιγμα της πόρτας, το μαγείρεμα, οι μυρωδιές, που αναδύονταν από τον χώρο τους, η μυρωδιά σπίτι γερόντων, το τσιγάρισμα στην κουζίνα, η μυρωδιά του καφέ, όλα πραγματικά και επιδραστικά σε όλες τις αισθήσεις των θεατών.

Η Αλίκη (Κωνσταντίνα Τάκαλου), η κόρη που δεν άκουσε την συμβουλή του πατέρα της και ακολούθησε τη ζωή της στην Χαιδελβέργη, έρχεται επισκέπτης και διαπιστώνει σταδιακά τη φθορά της μητέρας της. Νομίζει ότι από μακριά μπορεί να ελέγξει την υγεία της μητέρας της και να τη βοηθήσει. Η αγάπη, που της δείχνει και το αμείωτο ενδιαφέρον βρίσκονται αντιμέτωπο με έναν απροσπέλαστο τοίχο, γεγονός, που την τσακίζει. Η ερμηνεία της είναι στο ύψος των δυο μεγάλων ηθοποιών στους ρόλους του ζευγαριού.

Τα δύο νέα παιδιά, η Γιώτα Κουιτζόγλου και ο Μάρκος Κώτσιας, ερμηνεύουν εμβόλιμους χαρακτήρες, εκπροσωπούν τον έξω κόσμο, μια νοσηλεύτρια, που θέλει να επαναφέρει τα πράγματα, την καθαριότητα, την σωστή κίνηση, έναν ψυχίατρο και ένα γείτονα, που ενοχλείται από την συμπεριφορά της Γεωργίας, καθώς του έχει διαλύσει τον κήπο, του πετά σκουπίδια, κάνει φασαρία. Εξαιρετικοί οι δεύτεροι ρόλοι και αποκαλυπτικοί  για την κρισιμότητα της ασθένειας. Η Γιώτα Κουιτζόγλου πέρα από καλή ηθοποιός βοήθησε και στην δραματουργία του έργου και είναι επιπλέον και βοηθός σκηνοθέτη. Ο Μάρκος είναι πιανίστας και συμβάλλει καθοριστικά στην παράσταση με το πιάνο του και την παρουσία της ζωντανής μουσικής.

Όταν χαθούν οι μνήμες μας τι απομένει από όσα έχουμε ζήσει; Τι νόημα έχει μετά η ζωή; Με αυτή τη λογική κινείται ο Αντώνης στο έργο, ενώ αντιπαραθετικά λειτουργεί η καταρρακωμένη Αλίκη και σε μια άλλη διάσταση η εγγονή, με την γεμάτη ρώμη και νιάτα φωνή της στον τηλεφωνητή.

Μια συγκλονιστική παράσταση, δείγμα νεωτεριστικής σκηνοθεσίας της Ελένη Ευθυμίου και μια εκ βαθέων ερμηνειών του Παντελή Παπαδόπουλου, της Μαριέττας Σγουρδαίου και της Κωνσταντίνας Τάκαλου.

Μπροστά στην  αλλοίωση της προσωπικότητας του ανθρώπου, που αγαπά κάποιος, είναι τελικά η αγάπη, τόσο ισχυρή να αντέξει; Θα μπορέσει να διαχειριστεί την  παραμόρφωση αυτή ή θα εκμηδενιστεί;