Είδαμε το Μάλο Μόμε ή Μικρό Κορίτσι στο Θέατρο Μεταξουργείο

«Γράφτηκε άραγε ποτέ κάποιο ανάποδο τραγούδι;

Γι’ αυτούς που έμειναν εδώ;»

Μετά την επιτυχημένη τριετή παρουσίαση της παράστασης «Οι Γειτονιές του Κόσμου» του Γιάννη Ρίτσου, αλλά και την παράσταση του έργου του Αύγουστου Κορτώ «Η Μικρή Λέξη Αγάπη» που παρουσιάζεται, αυτή την περίοδο στο «Από Κοινού Θέατρο», η Νάντια Δαλκυριάδου, διασκευάζει  με επιτυχία και σκηνοθετεί ουσιαστικά τη νουβέλα της Χαρούλας Αποστολίδου "Μάλο Μόμε, μικρό κορίτσι", μια ιστορία για την ενηλικίωση μέσα στην ξενιτιά.

Η παράσταση «Μάλο Μόμε ή Μικρό Κορίτσι» παρουσιάζεται από την Δευτέρα 15 Ιανουαρίου 2024 και κάθε Δευτέρα και Τρίτη, μέχρι τις 5 Μαρτίου, στο Θέατρο Μεταξουργείο.

Στη μετεμφυλιακή Ελλάδα της δεκαετία του ’50 και του ’60 η φτώχεια μάστιζε τον ελληνικό λαό και η μετανάστευση για πολλούς Έλληνες έμοιαζε μονόδρομος για μια καλύτερη ζωή. Το Φθινόπωρο του 1959 ο αντικαγκελάριος της δυτικής Γερμανίας Λούντβιχ Έρχαρτ προτείνει στην ελληνική κυβέρνηση να στείλει φτηνό εργατικό δυναμικό στη. Έτσι ξεκινάει η ιστορία της ελληνικής μετανάστευσης προς τη Γερμανία. Έτσι ξεκινάει η ιστορία των Ελλήνων Γκασταρμπάιτερ, των φιλοξενούμενων εργατών. Έτσι ξεκινάει και η ιστορία των παιδιών των Γκασταρμπάιτερ.

Το έργο

Η ιστορία των γυναικών του Μάλο Μόμε αφορά την πίκρα της ξενιτιάς. Δύο γυναίκες συναντιούνται και αναμετρώνται με την ξενιτιά, την ιστορία, τις ανάγκες τους. Η μάνα που έφυγε εργάτρια στη Γερμανία. Η κόρη που έμεινε στο χωριό να μεγαλώσει τον εαυτό της και την αδερφή της. Η ξενιτιά έχει δύο χαμένους: αυτούς που φεύγουν και αυτούς που μένουν. Η κόρη έτρεμε την γιαγιά της, που μοιραία την μεγάλωνε, μιας και η μητέρα ήταν στα ξένα. Αναλύονται οι σχέσεις μέσα από την έλλειψη, και τα όσα έχει κρατήσει μέσα του ο ένας για τον άλλον.

Βρισκόμαστε στη στιγμή που ο πόνος του ξενιτεμένου, ο πόνος αυτού που έμεινε πίσω λόγω της ιστορικής συγκυρίας, μπαίνουν «στο ίδιο κάδρο» και οι εμπλεκόμενοι καλούνται να ξανακάνουν απολογισμό και να ξαναγνωριστούν. Βρισκόμαστε σε μια στιγμή που μάνα και κόρη παλεύουν με την ενηλικίωση που τους στέρησε η ζωή. Οι ξενιτεμένες γενιές ήθελαν έναν κόσμο καλύτερο για τα παιδιά τους.

Η παράσταση

Η αφήγηση συνοδεύεται με κίνηση και εκφραστικότητα. 

Η μάνα (Δέσποινα Σαραφείδου ) είχε μάθει την οικοκυρική στη σχολή της Βασίλισσας Φρειδερίκης και μαζί με τον άνδρα της αναζήτησε καλύτερη τύχη για την οικογένειά της στη Γερμανία. Η ηθοποιός βρήκε τα πατήματά της για να παίξει τον ρόλο της μάνας, που αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τα παιδιά της και να δεχτεί να την «αρμέξει» το γερμανικό κράτος για να ορθωθεί. Μια δύσκολη ζωή. Ξύπνησε ένα πρωί και τα μαλλιά της ήταν άσπρα. Το δε κοριτσάκι της ξύπνησε και δεν είχε μαλλιά, την είχε κουρέψει η γιαγιά στον ύπνο της. Κουρεμένη σαν γίδι την κορόιδευε όλη η τάξη. Μια πληγή και για τις δυο τους.

Η Δέσποινα  Σαραφείδου εκφραστική, σπαρακτική, με έντονες αντιδράσεις, με λεπτές γραμμές ερμηνείας, κουβαλώντας το  βαρύ ψυχολογικό φορτίο της ξενιτεμένης μητέρας, στερημένης από την αγκαλιά των παιδιών της.

Λέλε Μάικι στα σλαβομακεδονίτικα  σημαίνει Ωχ μανούλα μου ! Επωδός στη Γερμανία. Φιλοξενούμενοι εκεί, είχαν την ταυτότητα του «Μπατσάχτσα», για να μην ξεχνούν ότι  είναι ξένοι. Είχαν διερμηνέα έναν ρουφιάνο της Κατοχής, ο οποίος κέρδιζε ένα σωρό λεφτά και τους έλεγε ότι ό,τι και να κάνουν, δεν έχουν επιλογή, θα προσαρμοστούν.

Στο πλοίο το επονομαζόμενο  Κολοκοτρώνης, που τους μετέφερε στη Γερμανία η  μητέρα τραγούδαγε ένα παραδοσιακό μακεδονικό τραγούδι «έντνο μάλο μόμε», που σημαίνει ένα μικρό κορίτσι. Ένα μικρό κορίτσι αυτή που ξενιτεύτηκε και δυο μικρά κορίτσια οι κόρες της αφημένες πίσω στην πατρίδα.

Η μεγάλη κόρη (Ξένια Αλεξίου) ποτέ δεν συγχώρεσε την ορφάνια αυτή. Και οι δυο γονείς στη Γερμανία και εκείνη και η αδελφή της (Ήρα Ρόκου) δίπλα σε μια αυταρχική γιαγιά. Εξαιρετική η έκφραση και η κίνηση της ηθοποιού. Η Ξένια Αλεξίου, που προφανώς είναι η συγγραφέας, με αυθορμητισμό και με αλήθεια διηγείται τη ζωή χωρίς τη μάνα της και καταγγέλλει τα δεινά της. Η αλληλογραφία με την μητέρα με το ζωγραφισμένο μικρό  χέρι, έκανε τη μητέρα της να πονά περισσότερο, βλέποντας το χέρι του παιδιού της να μεγαλώνει. Τι είδους επαφή και σχέση είναι αυτή; Πόσα κενά αφήνει ; Ανταλλαγή  επιστολών, βροχή επιστολών. Ρομαντική η σκηνή που η κόρη συλλέγει τα γράμματα, τα οποία πέφτουν βροχή από το επάνω μέρος της σκηνής. Όλη η ζωή σε μια επιστολή, δίψα για αγκαλιά.

Η αδερφή  πολύεκφραστική στις σκηνές με την αδελφή της, όμως τής έλαχε ένας άχαρος ρόλος: να θυμίζει κάθε τόσο το ιστορικό πλαίσιο και πώς οι ζωές των ανθρώπων καθορίζονται από την Ιστορία. Δύσκολο να ενταχθεί λειτουργικά αυτή η άνευρη αφήγηση στην σκηνική δράση, γεγονός που φορές φορές πέταγε τον θεατή έξω.

Δυνατές οι σκηνές μάνας και κόρης. Μελετημένη σκηνοθεσία με δυνατά σημεία,  κατάλληλη η  μουσική, που επιμελήθηκε ο Οδυσσέας Γκάλλιος και φωτισμοί εξαιρετικοί του Γιώργου Ψυχράμη.

Μια συγκινητική παράσταση για αυτή τη διαμελισμένη σε όλους τους τόπους χώρα, την ψωροκώσταινα.

Ταυτότητα της Παράστασης

Συγγραφέας: Χαρούλα Αποστολίδου

Διασκευή, Σκηνοθεσία: Νάντια Δαλκυριάδου

Βοηθοί σκηνοθέτη: Μαρία Απατσίδου, Ελένη Παναγιωτακοπούλου

Δραματουργική επεξεργασία: Ειρήνη Αμπουμόγλι, Νάντια Δαλκυριάδου

Επιμέλεια κίνησης: Μαρίνα Μαυρογένη

Σκηνικά, Κοστούμια: Έλλη Εμπεδοκλή

Βοηθός σκην. Κοστούμια: Ασημίνα Κουτσογιάννη

Μουσική επιμέλεια: Οδυσσέας Γκάλλιος

Φωτισμοί: Γιώργος Ψυχράμης

Φωτογραφίες: Αγάπη Καλογιάννη

Trailer: Αγάπη Καλογιάννη, Στάθης Βασιλειάδης, Φανούριος Καζάκης

Σχεδιασμός αφίσας: Στέφανος Μιχαηλίδης

Βοηθός Παραγωγής: Δημήτρης Χατζημιχαηλίδης

Επικοινωνία παράστασης: Μαριάννα Παπάκη, Νώντας Δουζίνας

Παίζουν: Δέσποινα Σαραφείδου, Ξένια Αλεξίου, Ήρα Ρόκου

Φιλική συμμετοχή Μπακάρ Αλμπακάρ