Αράφ: Μια παράσταση για να μην "κοιτάζουμε αλλού" στο θεάτρο Αποθήκη

Ο Γιάννης Τσίρος είναι πιθανότατα ο εν ζωή σημαντικότερος έλληνας σύγχρονος θεατρικός συγγραφέας. Η επιτυχία του Άγριου Σπόρου τον σύστησε στο αθηναϊκό θεατρόφιλο κοινό, αλλά τα επόμενα έργα του όπως η «Ημέρα Κυρίου» και τα «Αξύριστα Πηγούνια», τον καθιέρωσαν στην συνείδηση του κόσμου ως ανατόμο της σύγχρονης ελληνικής πραγματικότητας που με φλέγμα αλλά και πάθος αναρωτιέται για την ελληνική κοινωνία και αναζητά το «κάτι σάπιο που υπάρχει στο βασίλειο».

Το ενδιαφέρον με τις δουλειές του Τσίρου είναι ότι τα έργα του που ανεβαίνουν στις αθηναϊκές σκηνές, «περνούν» στο κοινό, ακόμη και αν η ίδια η παράσταση εξυπηρετεί απλώς το έργο και δεν διεκδικεί δάφνες πρωτοτυπίας. Σαν με κάποιο τρόπο το κείμενό του να κουβαλά τη σκηνοθεσία του και να επιβάλει έναν δικό του ρυθμό δίπλα σε εκείνον που επιλέγουν οι σκηνοθέτες.

Το Αράφ, η νέα δουλειά του Γιάννη Τσίρου που ανεβαίνει στο θέατρο Αποθήκη σε σκηνοθεσία Γιώργου Παλούμπη βάζει στο επίκεντρό του το προσφυγικό πρόβλημα και το τι δείχνει για την κοινωνία και τις συμπεριφορές μας ο τρόπος που έχουμε μάθει να το διαχειριζόμαστε. Ένας ξενοδόχος, ένας κηπουρός και μια κτηνίατρος καλούνται να διευθετήσουν το πρόβλημα ενός άγριου σκύλου που τον μάζεψαν από σκοτεινά νερά και τον φιλοξενούν. Όμως «δεν μπορούν να τον κρατήσουν». Θα πρέπει να τον στείλουν σε κέντρο φιλοξενίας αδέσποτων. Ή μήπως είναι προσφυγικό camp;

Η αλληγορία του έργου είναι τόσο προφανής που σχεδόν παύει να είναι αλληγορία. Ωστόσο, λειτουργεί και φιλτράρει το μήνυμα που αλλιώς θα ήταν απλώς διδακτικό. Ενώ το Αράφ δεν κουνάει το δάχτυλο στον θεατή, την ίδια στιγμή τον φέρνει αντιμέτωπο με αυτό που έχει επιτρέψει ο ίδιος να συμβεί και του προτείνει έναν προβληματισμό, ένα ξύπνημα για το ποιες είναι οι αρχές που πρέπει να ισχύουν όταν έχουμε απέναντί μας ένα ζωντανό πλάσμα.

Η σκηνοθεσία του Γιώργου Παλούμπη σέβεται αυτή τη συνθήκη και η παράσταση βγάζει το θέμα της αλληγορίας μπροστά και στήνει τους χαρακτήρες σε αυτό τον άξονα. Είναι χαρακτήρες γήινοι και καθημερινοί, κάτοικοι κάποιου ακριτικού νησιού. Η θεατρική αφήγηση απορροφά τους θεατές που «ακούν» όλο το έργο, ενώ ο ρυθμός της παράστασης είναι πολύ καλός, πράγμα όχι εύκολο για ένα έργο που εκτυλίσσεται σε ένα απόγευμα.   

Οι ερμηνείες είναι άμεσες και ρεαλιστικές. Ο Σήφης Πολυζωίδης ως ξενοδόχος φέρει το κύριο βάρος της προώθησης του μύθου και το κάνει καλά. Συνθέτει έναν χαρακτήρα που δεν αντιστοιχεί ούτε στον καλύτερο ούτε στον χειρότερο άνθρωπο, κάτι που επιτρέπει στον θεατή να καταλάβει πλήρως την θέση του. Έτσι λοιπόν δεν έχουμε έναν ήρωα-τέρας, αλλά έναν τύπο της διπλανής πόρτας- όπως προφανώς τον έχει σκεφτεί και ο συγγραφέας.

Απολαυστικός και με εσωτερικό χιούμορ ως κηπουρός ο Φώτης Λαζάρου και σε αναίτια υψηλούς τόνους η Ράνια Σχίζα ως κτηνίατρος.

Το Αράφ είναι μια όμορφη παράσταση που οδηγεί τον θεατή σε σκέψεις και που ακουμπά ένα διαρκές πρόβλημα με ουσιαστικά εργαλεία πολιτικής και ταυτοτικής αναζήτησης: Αν κοιτάζουμε αλλού όταν κλωτσούν ένα σκύλο, δεν επηρεάζει το ποιοι είμαστε;        

Ταυτότητα της παράστασης 

Κείμενο : Γιάννης Τσίρος
Σκηνοθεσία : Γιώργος Παλούμπης
Σκηνικά – Κοστούμια : Νατάσσα Παπαστεργίου 
Φωτισμοί: Βασίλης Κλωτσοτήρας
Μουσική σύνθεση : Κώστας Νικολόπουλος
Βοηθός σκηνοθέτη: Παναγιώτα Παπαδημητρίου
Βοηθός σκηνογράφου – ενδυματολόγου : Μαριάνθη Ράδου