Η Sailor Moon αράζει με τον Γιάγκο Δράκο στα lost media της ιδιωτικής
Ένας ωκεανός από υλικό της παλιάς καλής τηλεόρασης… αγνοείται. Ποιες παραγωγές – μεταγλωττισμένες και μη – έχουν κλειστεί στο χρονοντούλαπο της τηλεοπτικής λήθης;
γράφει ο Νικόλας Ράσσελ, Αρχειοθέτης
Βλέπατε κάτι πριν πολλά χρόνια στην τηλεόραση και δεν μπορείτε να το βρείτε πουθενά, όσο κι αν ψάξατε; YouTube, streaming, forums, torrents, DVD, βιντεοκασέτες …και παραμένει άφαντο; Έχουμε κακά νέα, γιατί πιθανώς πρόκειται για lost media.
Με αυτόν τον όρο κατηγοριοποιείται το υλικό που αγνοείται, είτε επειδή χάθηκε, είτε επειδή υπάρχει, αλλά δεν είναι πλέον διαθέσιμο στο κοινό.
Εδώ και πολλά χρόνια, έχει γίνει γνωστό πως ένα μεγάλο μέρος του αρχείου της κρατικής τηλεόρασης έχει χαθεί. Δεν είναι κάποιο μυστικό, μιας και η ίδια η ΕΡΤ παραδέχεται πως έγιναν σοβαρά λάθη στα μέσα της δεκαετίας του ’80. Πολλές εκπομπές σε φιλμ, μπομπίνες και master tapes, καταστράφηκαν ή γράφτηκαν από πάνω, με δελτία ειδήσεων και αγώνες. Όμως υπάρχει και μεγάλο ποσοστό αρχείου ΕΡΤ που διατηρείται αλλά κι αυτό παραμένει απρόσιτο.
Αυτό που λίγοι γνωρίζουν και δεν υπάρχουν ιδιαίτερες πληροφορίες στο διαδίκτυο, είναι ότι υπάρχει ένας ωκεανός από αγνοούμενο υλικό και από τα ιδιωτικά κανάλια. Σίγουρα δεν διακρίνεται κάποια ένδειξη καταστροφής, μιας και οι σταθμοί είναι οργανωτικοί, ενώ ξεκίνησαν μετά την εποχή του ευαίσθητου και ογκώδους φιλμ. Τα αρχεία δηλαδή, ακούγεται πως είναι καλά φυλαγμένα, οργανωμένα και ίσως ήδη ψηφιοποιημένα.
Όμως εκατοντάδες ελληνικές σειρές, μεταγλωττισμένα παιδικά, τηλεπαιχνίδια, ψυχαγωγικές εκπομπές, συνεντεύξεις και αφιερώματα, απουσιάζουν πλήρως από τις επαναλήψεις και τις διαδικτυακές παρουσίες των σταθμών. Σε αντίθεση με τις περισσότερες χώρες του εξωτερικού, το αρχειακό υλικό στην Ελλάδα δεν διατίθεται σε καμία μορφή για τους θεατές, με εξαίρεση κάποια αποσπάσματα ιδιωτικών εγγραφών από βιντεοκασέτες στο YouTube. Ίσως έχουμε άλλη μια αρνητική πρωτιά…
Δεν μιλάμε για πρόχειρες ξεχασμένες δουλειές με αγνώστους συντελεστές, αλλά για περιεχόμενο με κορυφαία ονόματα στον χώρο της υποκριτικής και της δημοσιογραφίας. Τα ελληνικά lost media αποτελούν σημαντικό πολιτισμικό υλικό και είναι αδιανόητο το ότι σχεδόν τίποτα από αυτά δεν είναι διαθέσιμο σε κανένα απολύτως μέσο, πέραν της αρχικής προβολής ή κάποια τυχαίας παλιάς εγγραφής σε VHS ελάχιστων που κατέχουν ακόμα υλικό και εξοπλισμό.
Με τις ρετρό σελίδες στα social media να αριθμούν συνολικά πάνω από ένα εκατομμύριο εγχώριους followers και τη νοσταλγία γενικότερα να χτυπάει κόκκινο με σχετικές εκδηλώσεις, είναι πραγματικά απορίας άξιο που ακόμα και τελείως mainstream υλικό, παραμένει στο χρονοντούλαπο και τρώει σκόνη.
Ακόμα πιο παράδοξο είναι ότι τα κανάλια έχουν δικές τους δωρεάν και συνδρομητικές πλατφόρμες streaming/on-demand, όμως το αρχειακό υλικό παραμένει άφαντο, με εξαίρεση τις πασίγνωστες σειρές που έχουμε δει αμέτρητες φορές στις επαναλήψεις.
Διάφορες απόπειρες παρότρυνσης έχουν γίνει το τελευταίο διάστημα, όπως για παράδειγμα η καμπάνια στο change.org για να προστεθούν τα μεταγλωττισμένα παιδικά του σαββατοκύριακου στο ANT1+ και η σελίδα PaliaPaidika.gr, με συνολικά πάνω από 12.000 υπογραφές/followers. Αντίστοιχα στις σελίδες με ρετρό περιεχόμενο π.χ. Νοσταλγοί Ογδόντα Ενενήντα, μόλις γίνει κάποια σχετική δημοσίευση, γίνεται πανικός από σχόλια και likes.
Μάλιστα μια δημοσίευση με απόσπασμα της Λάμψης (ναι, η Λάμψη αποτελεί lost media!), συγκέντρωσε 2.000 likes μέσα σε 10 λεπτά! Και μιλάμε για μη-κερδοσκοπικές σελίδες χωρίς προώθηση. Τι κρατάει όμως τα κανάλια από το να διαθέσουν αυτό το υλικό, το οποίο έχει τόση ζήτηση;
Με μια πρόχειρη έρευνα, οι παλιές παιδικές σειρές έχουν κυριολεκτικά τιποτένιο κόστος δικαιωμάτων εξωτερικού σε σχέση με τις σύγχρονες, οι οποίες όλως περιέργως έχουν παρουσία στις ελληνόφωνες πλατφόρμες. Όμως το κοινό για τις παλιές είναι πιο ευρύ, καθώς αφορά τα παιδιά αλλά και τους γονείς που θέλουν να τα δουν μαζί τους. Για παράδειγμα, προτιμάτε να δείτε μαζί Πέππα το γουρουνάκι ή τους κλασικούς ThunderCats (το 70% της μεταγλώττισης αγνοείται);
Τα δε υπόλοιπα αρχεία, όπως εσωτερικές παραγωγές (σειρές, εκπομπές και τηλεπαιχνίδια) δεν έχουν κόστος δικαιωμάτων, καθώς ανήκουν στους ίδιους τους σταθμούς.
Εδώ, θα βρείτε μια σχεδόν πλήρη λίστα με τις πιο γνωστές εκπομπές αρχείου της ιδιωτικής τηλεόρασης, που δεν έχουν διατεθεί ως τώρα στο εμπόριο ή σε streaming, ενώ έχουν πάνω από 20 χρόνια να μπουν σε επανάληψη. Είναι δηλαδή όλες “lost media”.Αναγράφεται το έτος πρώτης μετάδοσης και το κανάλι.
