Κωνσταντίνα Ράικου: «Η Όπερα είναι ένας εντελώς διαφορετικός κώδικας σκηνής»

Η Κωνσταντίνα Ράικου είναι φιλόλογος, πτυχιούχος της Φιλοσοφικής Σχολής του Α.Π.Θ, ηθοποιός και παιδαγωγός, εμψυχωτής θεάτρου.

Η συνέντευξη γίνεται με αφορμή τη συμμετοχή σας στην όπερα «Flavio» που σκηνοθετεί ο Max Emanuel Cencic (Μαξ Ιμάνουελ Τσέντσιτς) στο φεστιβάλ «Bayreuth Baroque» στη Γερμανία από 7-17 Σεπτεμβρίου 2023.

«Φλάβιος» ή «Φλάβιο» ονομάζεται ο βασιλιάς των Λογγοβάρδων (Flavio rè de' Longobardi) (HWV 16). Πρόκειται για όπερα τριών πράξεων του Γκέοργκ Φρίντριχ Χαίντελ σε λιμπρέτο του Νικόλα Φραντσέσκο Χάιμ, βασισμένο στο έργο Il Flavio Cuniberto του Ματέο Νόρις. Ωστόσο μπορώ  να πω ότι είχα επισημάνει την καλλιτεχνική σας παρουσία στην παράσταση «Τι θα έλεγε ο Φιλοκτήτης» που  παρουσιάστηκε στο Θέατρο ΊΣΟΝ στις 9/10-16/17 και 23 Ιανουαρίου 2023 από τη θεατρική ομάδα Σιμουλτανέ, μια νέα θεατρική ομάδα, η οποία όπως αντιλήφθηκα έχει στόχο να «ταράξει τα νερά» και να προβληματίσει τον θεατή.       Από τη Σιμουλτανέ, πως προκύπτει αυτή η συνεργασία σε μια όπερα και μάλιστα μπαρόκ; Μια όπερα με δολοπλοκίες, βιασμούς, σκοτωμούς, που παραπέμπει σε ελισαβετιανό θέατρο;

Το «Τι θα έλεγε ο Φιλοκτήτης» ήταν μια συνεργασία που αποφασίσαμε από κοινού με τους συμφοιτητές μου στο τρίτο έτος της Δραματικής Σχολής κι έπειτα από πολλή προσπάθεια και αρκετές αναποδιές ανεβάσαμε τελικά την παράσταση. Η συνεργασία στην όπερα «έκλεισε» σχεδόν αμέσως μετά την αποφοίτησή μου από τη Δραματική Σχολή και προέκυψε από ακρόαση.

Πολλοί θεωρούν  τον Χέντελ, τον Σαίξπηρ της μουσικής, γιατί κατορθώνει να αγγίζει μέσω της μουσικής το βάθος της ψυχής των χαρακτήρων. Πόσο ιδιαίτερο είναι αυτό για έναν ηθοποιό;

Τα λόγια των προσώπων στην όπερα είναι συνυφασμένα με τη μουσική που γράφεται για αυτή. Η μουσική από μόνη της προκαλεί συναίσθημα. Ο ηθοποιός σε αυτή την περίπτωση καλείται να ερμηνεύσει τραγουδιστικά και υποκριτικά. Μέσα σε αυτή τη δυσκολία θεωρώ ότι η μουσική σύνθεση στέκεται αρωγός στη διαδικασία.

Ο Χέντελ και σε αυτό το έργο σκιαγραφεί τις σχέσεις των διαφορετικών τάξεων, μέσα από τον έρωτα, αλλά και τη δίψα για εξουσία.  Το θέμα της τιμής προκύπτει όπως στον Ερωτόκριτο του Κορνάρου,  και το Cid  του  Κορνήλιου, καθώς η Εμίλια βρίσκει το πτώμα του πατέρα της και ορκίζεται στον Γκουίντο ότι θα πάρει εκδίκηση για τον θάνατό του. Δουλέψατε πάνω σε αυτές τις συνάψεις;

Δουλέψαμε αρκετά με ιστορικά στοιχεία και αναφορές. Από τις πρώτες συναντήσεις αλλά και κατά τη διάρκεια των προβών ο Max Emanuel Cencic σταματούσε όπου χρειαζόταν και ανέλυε το ιστορικό πλαίσιο με λεπτομέρειες. Επίσης είχαμε πρόσβαση σε προτεινόμενο υλικό όπως φωτογραφίες και ντοκιμαντέρ για την εποχή.

Πόσο ενδιαφέρον είναι να συμμετέχει κάποιος ηθοποιός σε μια τέτοια όπερα;

Πρόκειται για έναν πολύ διαφορετικό κώδικα σκηνής. Το παρατηρώ αυτό στους συνεργάτες μου που εξειδικεύονται σε αυτό το είδος. Χρειάζεται έναν άλλο χειρισμό των πραγμάτων. Το να ακούς ως ηθοποιός μια γλώσσα που δεν γνωρίζεις και να πρέπει να παίξεις με αυτό, κατασκευάζει ένα εμπόδιο το οποίο εγώ το βρήκα ιδιαίτερα δημιουργικό.

Πόσα σημεία αναφοράς μπορεί να βρει κάποιος με τη σύγχρονη εποχή;

Το έργο είναι βασισμένο πάνω στις ανθρώπινες σχέσεις και τα ανθρώπινα πάθη. Τα πρόσωπα είναι ζωντανά και δρώντα. Οτιδήποτε συμβαίνει πάνω στη σκηνή είναι ήδη γνώριμο σε εμάς. Μονάχα το χρονικό πλαίσιο είναι διαφορετικό και κατ’ επέκταση η πρόσληψη των πραγμάτων από τους ίδιους τους χαρακτήρες.

Μιλήστε μας για την συνεργασία σας  με τον Max Emanuel Cencic

Ο Max Emanuel Cencic γνώριζε από την αρχή τι ήταν αυτό που ήθελε να κάνει. Είχε στο μυαλό του μια πολύ συγκεκριμένη πρόσληψη του κειμένου και έμεινε πιστός μέχρι το τέλος. Αυτό ήταν πολύ βοηθητικό για όλους τους συνεργάτες διότι ο άξονας στον οποίο κινούμασταν ήταν σαφής και καθαρός από την πρώτη μέρα.

Τι σχέδια έχετε για τον χειμώνα;

Τον Οκτώβριο ξεκινάμε μια νέα συνεργασία με το συμπεριληπτικό εργαστήρι για το θέατρο και το χορό «ΙΣΟΝ». Ο χώρος θα φιλοξενήσει το θεατροπαιδαγωγικό μου πρόγραμμα για εφήβους με τίτλο «Από τις λέξεις στη σκηνή».