Είδαμε την Εκάβη του Ευριπίδη σε σκηνοθεσία Ιώς Βουλγαράκη

Σε ένα σκηνικό χώρο (σχεδιασμένο από την Μαγδαληνή Αυγερινού) με διαμελισμένα σώματα, σπαρμένο θάνατο και σκόνη εκτυλίσσεται η Εκάβη, αυτό το πολιτικό έργο του Ευριπίδη σε σκηνοθεσία Ιώς Βουλγαράκη. Η σκηνογραφία κάνει εξαρχής ξεκάθαρη την πρόθεση της σκηνοθέτιδας. Η Εκάβη είναι ένα έργο νεκρών. Η φράση κλειδί για την παράσταση αυτή είναι τα λόγια της ίδια της σκηνοθέτιδας «Το πένθος είναι μια λέξη-κλειδί για την ψυχική μας κατάσταση ως κοινωνία». Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, τα Τέμπη, το ναυάγιο έξω από την Πύλο, τι να πρωτοσκεφτεί κανείς, ο θάνατος μας περικλείει και απαιτεί τα αντίποινα.

Η «Εκάβη» του Ευριπίδη στη λόγια αυτή καταπληκτική, δύσκολη βέβαια να εκφραστεί και δύσκολα να μεταφερθεί στη σκηνή, νέα μετάφραση της Ελένης Βαροπούλου, κάνει τα λόγια του Ευριπίδη να ακούγονται ακόμα πιο σπαρακτικά, γιατί είναι τα λόγια των νεκρών, που διεκδικούν το δικαίωμά τους να υπάρξουν, να ενημερώσουν το κοινό για τα συμβάντα, να εκδικηθούν.

Η μετάφραση είναι λόγια, με περίτεχνα γυρίσματα της γλώσσας, που καμιά φορά δείχνουν να δυσκολεύουν κάποιους ηθοποιούς. Οι νεκροί ορίζουν τις ζωές των ζωντανών. Το έργο εξάλλου ξεκινάει με ένα φάντασμα, τον άταφο γιο της Εκάβης, τον Πολύδωρο, που ξεπροβάλλει μέσα από τα πτώματα του σκηνικού και που ο Πρίαμος έχει εμπιστευτεί μαζί με θησαυρό της Τροίας στον Πολυμήστορα, τον βασιλιά της Θράκης. Το φάντασμά του και το φάντασμα του Αχιλλέα που θέλει να θυσιαστεί στον τάφο του η Πολυξένη, βάζουν το έργο σε τροχιά. Το φάντασμα του Πολύδωρου (Ερρίκος Μηλιάρης) πλανάται πάνω από τη δύστηνη μάνα του, την Εκάβη. 

Η Εκάβη, όπως και οι γυναίκες του Χορού, συγκροτούν ένα σώμα, θύμα της βίας. Πως το βιώνουν αυτό; Πως μπορούν να αντιδράσουν; Πόσο εγκλωβισμένες είναι σε ένα « Εμείς», πως μπορούν να τιμωρήσουν; Και ύστερα μπορούν καταρχάς;

Ο Χορός και η Εκάβη είναι οι γυναίκες που σκοτώνονται στον πόλεμο, που κακοποιούνται, εκείνες που ακρωτηριάζονται από αντίπαλες φυλές, οι πρόσφυγες που θαλασσοπνίγονται αναζητώντας άλλους τόπους σωτηρίας, όσες κλεισμένες σε ένα αμπάρι πνίγηκαν, όπως στο πρόσφατο ναυάγιο ανοιχτά της Πύλου. Τα μεγαλύτερα θύματα σε κάθε πόλεμο, ακόμη και στον οικονομικό, είναι οι γυναίκες.

Ο Χορός (Ασημίνα Αναστασοπούλου, Άρτεμις Βαβάτσικα (μουσικός επί σκηνής), Ελισάβετ Γιαννοπούλου, Μαρία Κωνσταντά, Ευσταθία Λαγιόκαπα, Λυγερή Μητροπούλου, Ειρήνη Μπούνταλη, Χρύσα Τουμανίδου, Αμαλία Τσεκούρα) είναι απλά καταπληκτικός. Βουίζουν μαζί σαν ένα μελίσσι, το σπίτι από το οποίο βγήκαν έδινε την εικόνα κυψέλης. Επιτέλους μια παράσταση στην Επίδαυρο χωρίς μικρόφωνα, και εννοώ χειλόφωνα, με καταπληκτικές φωνές, απόλυτα συντονισμένες, που λειτουργούσαν σαν αντίλαλος για κάποια λόγια, σα να πολλαπλασίαζαν τον ήχο για να ακουστεί παντού, να γίνει κατανοητός ο πόνος τους και αυτός της Εκάβης. Σε αυτό συνέβαλλε καθοριστικά η κίνηση που δίδαξε η Χαρά Κότσαλη και βέβαια η καταπληκτική, εμπνευσμένη μουσική του Νίκου Γαλενιανού.

Ένας πολυμελής θίασος εξαιρετικών ηθοποιών και μουσικών και η νέα μετάφραση της Ελένης Βαροπούλου, που έγινε ειδικά για την παράσταση, είναι οι πυλώνες του εγχειρήματος. 

Εξαιρετική η Πολυξένη (Μαρίνα Καλογήρου), ενώ μετά το χορικό εμφανίζεται ο κήρυκας Ταλθύβιος (Ιωσήφ Ιωσηφίδης ). Διηγείται τη θυσία της Πολυξένης, την παρρησία της κόρης, την ευγενική της στάση που προκάλεσε το θαυμασμό των Αχαιών. Η γλαφυρή διήγησή του προκαλεί σπασμούς στο σώμα του Χορού. Ο Χορός με απλωμένα χέρια μιμείται τη διήγηση του Ταλθύβιου με τη συνοδεία του ακορντεόν της Άρτεμις Βαβάτσικα (μουσικός επί σκηνής). Το ακορντεόν προσδίδει μια δυναμική μυσταγωγία στη σκηνική παρουσία του Χορού. 

Η Εκάβη στέλνει τη Θεράπαινά της (Ηλεάνα Μπάλλα) να φέρει νερό να πλύνουν το πτώμα της Πολυξένης. Στο γιαλό εκείνη βρίσκει το πτώμα του Πολύδωρου. Η ανάγλυφη περιγραφή της ηθοποιού συγκλονίζει την Εκάβη. Ο πόνος της είναι άμετρος. Ο Χορός γυναίκες, χωρίς άνδρες, χωρίς παιδιά, χωρίς πατρίδα, με όλα τα δεινά επιφορτισμένες. Ο Χορός σε έξαρση. Η Εκάβη (Ελένη Κοκκίδου), αλλόφρων από τον θυμό. Αποκαλύπτεται η δεινότητα της ηθοποιού και η πλήρης καταβύθισή της στο αδιέξοδο της ηρωίδας. Ο Πολυμήστορας, σκότωσε το παιδί της, το πέταξε στην θάλασσα και εκείνη το ξέβρασε στην ακτή. Προφανώς εκείνος μετά έκλεψε τον θησαυρό του Πρίαμου, που είχε ο Πολύδωρος, ώστε αν ξεπεραστεί ο πόλεμος να έχουν οι Τρώες να βρουν πλούτο για να ξεκινήσουν ξανά. 

Ο Αγαμέμνονας (Αλέκος Συσσοβίτης) τη συμπονά και της παρέχει την προστασία του, όμως λέει ότι κανένας θνητός δεν είναι ελεύθερος, έτσι και αυτός φοβάται τον όχλο. Δεν πρέπει να θεωρηθεί εχθρός του στρατού της Θράκης. Το φάντασμα του Πολύδωρου (Ερρίκος Μηλιάρης ) όμως ζητά δικαίωση και ο Χορός αλυχτά. Καλεί η Εκάβη τον Πολυμήστορα και τα παιδιά του στη σκηνή της. Ο Πολυμήστορας (Άκης Σακελλαρίου) με φωνή και συμπεριφορά υποκριτή Ταρτούφου, την παραπληροφορεί ότι ο γιος της είναι καλά και ότι όλα βαίνουν άριστα. Αφού τον ανακρίνει διαπιστώνοντας τα ψέμματά του, μαζί με τις γυναίκες του Χορού, σκοτώνουν τα παιδιά του και τυφλώνουν τον ίδιο.

Μια παράσταση με καταπληκτική μουσική του Νίκου Γαλενιανού και έναν εκφραστικό Χορό, που συγκλόνισε με την κίνηση και τη φωνή του.

Ταυτότητα της παράστασης
Σκηνοθεσία: Ιώ Βουλγαράκη
Μετάφραση: Ελένη Βαροπούλου
Σκηνικά/Κοστούμια: Μαγδαληνή Αυγερινού
Μουσική: Νίκος Γαλενιανός
Κίνηση: Χαρά Κότσαλη
Φωτισμοί: Αλέκος Αναστασίου
Φωτογραφία εξωφύλλου: Ηλίας Μπουργιώτης
Α' Βοηθός σκηνοθέτιδας: Μάγια Κυριαζή
Β' Βοηθός σκηνοθέτιδας: Ιωάννης Τσιπτσής
Βοηθός σκηνογράφου/ενδυματολόγου: Δημοσθένης Κλιμένωφ

Παίζουν οι ηθοποιοί
Ταλθύβιος: Ιωσήφ Ιωσηφίδης
Πολυξένη: Μαρίνα Καλογήρου
Εκάβη: Ελένη Κοκκίδου
Οδυσσέας: Θανάσης Κουρλαμπάς
Πολύδωρος: Ερρίκος Μηλιάρης
Θεράπαινα: Ηλεάνα Μπάλλα
Πολυμήστορας: Άκης Σακελλαρίου
Αγαμέμνονας: Αλέκος Συσσοβίτης

Χορός (με αλφαβητική σειρά)
Ασημίνα Αναστασοπούλου
Άρτεμις Βαβάτσικα (μουσικός επί σκηνής)
Ελισσάβετ Γιαννοπούλου
Μαρία Κωνσταντά
Ευσταθία Λαγιόκαπα
Λυγερή Μητροπούλου
Ειρήνη Μπούνταλη
Χρύσα Τουμανίδου
Αμαλία Τσεκούρα