Η Σκόπελος σημείο έγινε σημείο αναφοράς σε όλη την Ελλάδα. Όσα ζήσαμε στο Φεστιβάλ Παραδοσιακών Χορών.
γράφει:
Παλαιότερο των 360 ημερών
Για ακόμη μια χρονιά και για τρεις ολόκληρες ημέρες η Σκόπελος άνοιξε δρόμους . Έγινε το σημείο πολιτισμικής συνάντησης για εκατοντάδες χορευτές από την Ελλάδα και το εξωτερικό, ενώ αποτέλεσε πόλο έλξης για περισσότερους από 7.500 θεατές που έδωσαν και φέτος το καλοκαίρι ραντεβού στη Σκόπελο για να παρακολουθήσουν τις παραστάσεις και τις παράλληλες δραστηριότητες (ημερίδες, σεμινάρια, ανοικτές πρόβες, γλέντια, εκθέσεις, κ.λπ.) του Φεστιβάλ Παραδοσιακών Χορών "Διαμαντής Παλαιολόγος". Το θέατρο στο Δημοτικό Σχολείο χωρά 1.800 θεατές και ήταν πολλοί ακόμα όρθιοι.
Ήταν δε γεμάτο και τις τρεις ημέρες. Πρέπει να αναφερθεί ότι στο πλαίσιο της συμπερίληψης, φέτος υπήρχε διερμηνεία στη νοηματική καθ’ όλη τη διάρκεια του Φεστιβάλ από την Ανδρονίκη Ξανθοπούλου. Φέτος, όπως μας είπε η Κωνσταντίνα Αγγελέτου, η Διευθύντρια Παραγωγής του Φεστιβάλ, προσήλθαν 550 χορευτές και συνοδοί, χωρίς τους μουσικούς και τους εθελοντές, που βοήθησαν καίρια και αποφασιστικά στην εκτύλιξη του Φεστιβάλ. Ο πιο μικρός χορευτής ήταν 8 χρονών από το Λύκειο Ελληνίδων και ο μεγαλύτερος 75 ή 80. Υπέροχο πως όλοι αυτοί οι άνθρωποι μοιράστηκαν αυτή την κοινή εμπειρία, την απόλαυσαν και σε κυκλικούς χορούς έγιναν όλοι μια παρέα. Έτσι έρχονται στο νου οι στίχοι του Διονύση Σαββόπουλου:
«Ας κρατήσουν οι χοροί
και θα βρούμε αλλιώτικα
στέκια επαρχιώτικα βρε
ώσπου η σύναξις αυτή
σαν χωριό αυτόνομο να ξεδιπλωθεί»
Το πρωτοπόρο φεστιβάλ της παράδοσης και του χορού «Διαμαντής Παλαιολόγος», τα τελευταία χρόνια έχει τεθεί υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού, της Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς και Δια βίου Μάθησης και της Ελληνικής Επιτροπής για την UNESCO.
Διοργανώτρια του καινοτόμου Φεστιβάλ είναι η αστική μη κερδοσκοπική εταιρία «Πλέγμα» και η μεγάλη ομάδα των εθελοντών και των μαθητών του αείμνηστου Διαμαντή Παλαιολόγου. Το Φεστιβάλ πραγματοποιείται με την αιγίδα του Δήμου Σκοπέλου και την υποστήριξη της Περιφέρειας Θεσσαλίας.
Πολλά συγκροτήματα έφεραν τους τραγουδιστές τους, ή και όλη η ομάδα τραγούδησαν χορεύοντας.
Ξανάρχονται κάπως παραφρασμένοι οι στίχοι του Σαββόπουλου στο νου όταν μαθαίνουμε από την Κωνσταντίνα Αγγελέτου, ότι ο πατέρας της και ο Διαμαντής Παλαιολόγος ήταν επιστήθιοι φίλοι και ο ένας ακολουθούσε τον άλλον σχεδόν μέχρι το τέλος της ζωής τους. Πέθαναν δε με έξι μήνες διαφορά. Στήριξε ο πατέρας της τον Μάντο Παλαιολόγο στις χοροδιδακαλίες του και εκείνη και ο Χρήστος Παλαιολόγος γαλουχήθηκαν από μικροί, όπως τώρα οι μικροί εθελοντές. Εννοείται ότι στην αρχή πολεμήθηκαν ανελέητα. Παρήγαγαν πολιτισμό γι΄αυτό. Παλιότερα στο Φεστιβάλ είχαν έρθει συγκροτήματα χορευτών από το Νεπάλ, τον Λίβανο, την Ρουμανία, την Ισπανία, την Ιταλία.
Έτσι «φτιάχνουν οι Έλληνες κυκλώματα
κι ιστορία οι παρέες
Kάνει ο Μάντος την αρχή
είμαστε δεν είμαστε
τίποτα δεν είμαστε βρε
κι ο Χρήστος τραγουδεί
άμα είναι όλα άγραφα κάτι θα βγει»
Όραμα των διοργανωτών και της μεγάλης ομάδας των εθελοντών του είναι η καθιέρωση του φεστιβάλ ως μιας ανοικτής γιορτής που θα φέρνει κοντά χορευτές και συγκροτήματα από όλον τον κόσμο και η ανάδειξη της Σκοπέλου ως κέντρου λαϊκού πολιτισμού και παράδοσης. Στόχος βέβαια η ανάδειξη του λαογραφικού πλούτου του νησιού.
Στο πλαίσιο μείωσης των ρύπων των εκδηλώσεων, το φεστιβάλ έγινε το πρώτο plastic free φεστιβάλ στην Ελλάδα. Το νερό δίνονταν δωρεάν με χρήση χάρτινων ή και επαναχρησιμοποιούμενων ποτηριών. Αν υπολογιστεί ότι κάθε χορευτής από το Φεστιβάλ θα είχε 3 μπουκάλια νερό μπορεί κάποιος να υπολογίζει την επιβάρυνση του περιβάλλοντος, δεδομένης της αδυναμίας προς το παρόν ανακύκλωσης στο νησί. Έτσι φέτος μοιράστηκαν παγουράκια και γέμιζε ο καθένας όσο ήθελε και απεφεύχθη η χρήση πλαστικού.
Την Παρασκευή 7 Ιουλίου το event ξεκίνησε λοιπόν με την Παρέλαση των Χορευτικών Συγκροτημάτων στο Λιμάνι της Σκοπέλου. Όλοι γεμάτοι κέφι για αυτή την φαντασμαγορική γιορτή. Χρώματα, υφάσματα, φορεσιές, παραδοσιακοί σκοποί, χορευτές και συνοδοί ξεπρόβαλαν από κάθε στενό προς το λιμάνι της Χώρας για να ξεκινήσει η μεγαλειώδης παρέλαση, η παρέλαση που μένει αξέχαστη σε όλους τους παρευρισκόμενους με τόσες εναλλαγές μουσικής και φορεσιών, τόσα χαμόγελα που προδιέθεσαν για ένα συναρπαστικό τριήμερο.
Επειδή στο φεστιβάλ αυτό συμμετέχουν πολλοί νέοι, αλλά και μεγαλύτεροι χορευτές συναντήθηκαν όλοι το βράδυ στο Welcome Party από τους Εθελοντές στον πράσινο Φάρο στο Λιμάνι της Σκοπέλου. Ξεφάντωμα μακριά από κατοικίες για να μην ενοχλούμε, με δυνατή μουσική και ωραία ποτά με το φυσικό σκηνικό της φωτισμένης Χώρας της Σκοπέλου στο φόντο.
Τη δεύτερη μέρα Σάββατο 8 Ιουλίου στις 10.00 έγινε ξενάγηση στη γραφική Χώρα της Σκοπέλου. Αργότερα στο καφέ Vrahos εκτυλίχθηκε ένα διασκεδαστικό Dancefestival Quiz με παρουσιάστρια την Κωνσταντίνα Αγγελέτου που μαζί με τον Χρήστο Παλαιολόγο, γιο του Διαμαντή Παλαιολόγου, του πρώτου χοροδιδάσκαλου και πηγή έμπνευσης για το φεστιβάλ, οραματίστηκαν και στήριξαν , συνέχισαν και το θεάρεστο έργο του πατέρα του. Μέλη από τις χορευτικές ομάδες συμμετείχαν για να κερδίσουν ένα επιτραπέζιο κουίζ για όταν κάνουν τα ταξίδια τους για να χορέψουν ανά τον κόσμο. Γέλιο, ποιος θα βρει και θα πει πρώτος την απάντηση για να κερδίσει. Πνεύμα συλλογικότητας, μέσα σε ένα κλίμα παρέας.
Όμως η μέρα δεν σταματά εκεί γιατί είναι καλοκαίρι και έχουμε ανάγκη την θάλασσα. Πήγαμε με πούλμαν στο Γλυστέρι όπου κάναμε μπάνιο, βρήκαμε φίλους στο Glysteri Beach Bar όπου και έγινε τετράωρο σεμινάριο Κρητικών Χορών από δυο χοροδιδασκάλους. Δεν έμεινε κανείς στην παραλία να μην χορεύει. Όλη η παραλία μια παρέα να απολαμβάνει ρυθμούς και τραγούδια της κρητικής παράδοσης και μετά ξέφρενους χορούς με dj τον ίδιο τον Χρήστο Παλαιολόγο.
Στη συνέχεια όπως κάθε βράδυ στο 1ο Πεπαρήθειο Δημοτικό Σχολείο Σκοπέλου χορεύουν οι χορευτές . Όλη η Ελλάδα ένας χορός, μια μουσική, τόσο γνώριμη, τόσο συγκινητική. Βλέπει κανείς το πιάσιμο των χεριών των χορευτών και το αναγνωρίζει και στα αγγεία της αρχαιότητας. Η ίδια ανάγκη για μουσική, τραγούδι και χορό ενώνει τους ανθρώπους. Δεν πρόκειται για ένα λαογραφικό πανηγύρι, δεν πρόκειται για μια προσέγγιση της παράδοσης όπως παλιότερα γινόταν στη χώρα μας σε «σκοτεινές» περιόδους της ιστορίας, πρόκειται αγνά και καθαρά για γνωριμία με την παράδοση, όπως μας είπε σε συνέντευξη η Διευθύντρια Παραγωγής Κωνσταντίνα Αγγελέτου. Εμείς αντιληφθήκαμε έναν ακόμη κώδικα να επικοινωνούμε με άλλους ανθρώπους Έλληνες και μη.
Πλησιάζοντας στην τελευταία μέρα του Φεστιβάλ Κυριακή 9 Ιουλίου 2023 ήδη ξεκίνησε η μελαγχολία για το πέρας αυτή της μοναδικής εμπειρίας. Η μέρα ξεκίνησε με την μετάβαση στη Γλώσσα Σκοπέλου, όπου έγινε η παρουσίαση της Σκοπελίτικης, Νυφιάτικης Φορεσιάς. Μοντέλα σκοπελιτών πέρασαν μπροστά από την πλατεία στη Γλώσσα παρουσιάζοντας την σκοπελίτικη φορεσιά. Στην Σκόπελο η τοπική ενδυμασία είναι από τις πλέον περίτεχνες εντυπωσιακές ελληνικές φορεσιές. Στην γυναικεία ενδυμασία της Σκοπέλου υπάρχουν επιρροές από το Βυζάντιο και την Δυτική Αναγέννηση. Οι Σκοπελίτισσσες φορούσαν πλουμιστές στολές, που κάλυπταν πλήρως το κορμί τους, όπως όριζε η αυστηρά συντηρητική κοινωνία. Το Σκοπελίτικο νυφικό είναι η επίσημη ενδυμασία του νησιού. Χαρακτηρίζεται από το μαύρο χρώμα με την αντίθεση των πολύχρωμων κεντημάτων και τα πλούσια υλικά. Τα υφάσματα και το κεντήματα είναι μεταξωτά και η φουστάνα αποτελείται από πολλές πτυχές. Η νύφη στολίζει περίτεχνα το κεφάλι της. Η γυναίκα μοιάζει σαν άκαμπτη κούκλα. Η κατασκευή μια τέτοιας στολής στοιχίζει όσο ένα διαμέρισμα. Αναχωρήσαμε από τη Γλώσσα αφού επισκεφτήκαμε και την εκκλησία του Αγίου Ρηγίνου, τοπικού Αγίου και επειδή όπως είπαμε είναι καλοκαίρι κατευθυνθήκαμε προς το Καστάνι για τι άλλο; Για Beach Party με παραδοσιακούς χορούς. Το βράδυ ως συνήθως στο 1ο Πεπαρήθειο Δημοτικό Σχολείο Σκοπέλου όπου χόρεψαν οι χορευτές. Το μήνυμα του Φεστιβάλ είναι η συνέχιση! Πως μπορεί ο άνθρωπος του 21ου αιώνα να αφομοιώσει την παράδοση και να την ιδιοποιηθεί. Αυτό φάνηκε κιόλας όταν στη Γλώσσα μετά την παρουσίαση της τοπικής φορεσιάς , ακολούθησε μικρό défilé μόδας σύγχρονης σχεδιάστριας ρούχων, εμπνευσμένο και εμφανώς επηρεασμένο από την τοπική σκοπελίτική φορεσιά. Η σχεδιάστρια δημιούργησε απίθανα γυναικεία ρούχα με χαρακτήρα, που απευθύνονται στην σύγχρονη γυναίκα.
Το event έκλεισε με ένα γλέντι αποχαιρετισμού με παραδοσιακή ορχήστρα, Όλοι οι επισκέπτες και οι χορευτές στη σκηνή.
Πέρα από το θέμα της βιωσιμότητας και της αποφυγής του πλαστικού, είναι σκόπιμο να αναφερθούμε στη συμβολή των Εθελοντών κάθε ηλικίας από την Σκόπελο και όλη την Ελλάδα που προετοίμασαν αυτή τη μεγάλη γιορτή χαράς και πολιτισμού. Ο παιδαγωγικός στόχος είναι μέγιστος. Τα παιδιά γίνονται υπεύθυνα, αναλαμβάνουν ρόλο, διεκπεραιώνουν εργασίες, αγαπούν το νησί και την παράδοση. Ο καθένας στο πόστο του, άλλος κολλά αφίσες, άλλος βάζει ταμπέλες, άλλοι κρεμούν Banners, άλλος με το αγροτικό και την ντουντούκα διαλαλεί στους δρόμους το Φεστιβάλ , προσκαλώντας τον κόσμο, άλλοι μοιράζουν φυλλάδια σε καφετέριες και εστιατόρια, ενημερώνουν και εξηγούν αν χρειαστεί στους τουρίστες. Άλλοι βοηθούν στις περιηγήσεις ή απλά συνοδεύουν ομάδες και είναι πρόθυμοι να βοηθήσουν σε ό,τι προκύψει. Μέσα από την εμπειρία αυτή εξελίσσονται σε έξυπνα και χρήσιμα άτομα. Χωρίς την συμβολή των μικρών παιδιών το Φεστιβάλ δεν θα μπορούσε να γίνει. Ο χορός εξάλλου είναι ένα μέσο έκφρασης της καθημερινότητα, αλλά και των μεγάλων στιγμών του ανθρώπου και συνοδεύεται από μουσική και τραγούδι. Είναι μια γνήσια κατάθεση αυθεντικού τοπικού στοιχείου, με πολλά θεατρικά στοιχεία, καθώς αναπαρίστανται καθημερινές σκηνές ή αστεία περιστατικά, γιορτές, καημοί. ακόμα και ο θάνατος.
Η τοπική κοινωνία έχει εντάξει αυτό το event στις τοπικές συνήθειες και συμμετέχουν με χαρά και πάθος εθελοντές κάθε ηλικίας.
Το Φεστιβάλ έγινε πια θεσμός. Όλα είναι μοντέρνα, οι αφίσες, τα μπλουζάκια, το logo για να αποφευχθεί να συνδυαστεί το Φεστιβάλ με το φολκλόρ λόγω της πανδημίας για δυο χρόνια το Φεστιβάλ είχε ανασταλεί, φέτος έψαξαν τα πατήματά τους, τα αναγνώρισαν και τα ξαναθυμήθηκαν. Μια κοιτίδα πολιτισμού η Σκόπελος, που με αφορμή αυτό το Φεστιβάλ Παραδοσιακών Χορών « Διαμαντής Παλαιολόγος» παράγει και προάγει τον πολιτισμό.
