Είδαμε το «Καζιμίρ και Καρολίνα» του Χόρβατ στο θέατρο Βαφείο

Τη μαύρη κωμωδία του Έντεν φον Χόρβατ, «Κάζιμιρ και Καρολίνα», ανεβάζει για δέκα παραστάσεις στο Θέατρο Βαφείο η Αγγελική Καρυστινού, ηθοποιός, σκηνοθέτις και καθηγήτρια υποκριτικής. Η Αγγελική Καρυστινού αναγνωρίζοντας την αξία και τον κόπο των μαθητών της, έδωσε βήμα στους παλιούς  φοιτητές της από την πράξη 7, και σκηνοθέτησε για αυτούς αυτό το έργο του Χόρβατ, που και θέαμα προσφέρει και δυνατότητες κάποιος να αναπτύξει το ταλέντο του. Πάνω από όλα όμως,  είναι ένα έργο που μας αφορά σε πρώτο επίπεδο.

Στην εποχή μας η χαμηλή εκτίμηση της διανόησης και η απαξίωση του πολιτισμού έχει αποπροσανατολίσει τους νέους, που δεν έχουν έρεισμα για να στηριχτούν. Η επιλογή του έργου ακριβώς αυτό δεικνύει, το φόβο για το αβέβαιο μέλλον και τις αντίξοες κοινωνικές συνθήκες που κατακερματίζουν τον άνθρωπο. Ως δασκάλα και μάλιστα κοντά  στους νέους ταλαντούχους φοιτητές της σίγουρα αυτό αφουγκράζεται η Αγγελική Καρυστινού.

Το Κάζιμιρ και Καρολίνα είναι ένα εμβληματικό έργο για την κρίση. Τόσο την οικονομική (την εποχή που γράφεται το έργο, δηλαδή το 1932, η Κεντρική Ευρώπη βιώνει μεγάλη ανέχεια, ύφεση και ανεργία) και την πολιτική (στο έργο υπάρχουν πολλά προανακρούσματα της επερχόμενης φασιστικής λαίλαπας), όσο και την κοινωνική και υπαρξιακή. Ο Έντεν Φον Χόρβατ τοποθετεί τη δράση του έργου του μετά από την Ύφεση του 1929, που έφερε την Δημοκρατία της Βαϊμάρης σε δεινή οικονομική κατάσταση, προετοίμασε την άνοδο του εθνικοσοσιαλιστικού κινήματος υπό την αρχηγία του Αδόλφου Χίτλερ και οδήγησε τελικά στην εγκαθίδρυση του ναζιστικού καθεστώτος το 1933.

Όταν το Κάζιμιρ και Καρολίνα ανέβηκε για πρώτη φορά το 1932 στο Βερολίνο, ο Τύπος έγραψε, ότι το έργο είναι μία σάτιρα για την πόλη του Μονάχου και τη Γιορτή Μπύρας, που γίνεται εκεί. Παρεξήγηση ως προς το έργο και το περιεχόμενό του. Το έργο δεν είναι καθόλου σάτιρα.  Το «Κάζιμιρ και Καρολίνα», μια ρομαντική ιλαροτραγωδία του 1932, είναι ένα συναρπαστικό μείγμα απόλαυσης και καταστροφής. Πολλές οι αναφορές στη σύγχρονη πραγματικότητα, η ιστορία επαναλαμβάνεται, οικονομική κρίση και πτώση αξιών.

Τοποθετημένο στο περιβόητο Oktoberfest, με μπύρες , πολλές μπύρες, με φόντο, μεταξύ άλλων, τη φαντασμαγορική πτήση του αερόστατου Ζέπελιν, που αναγγέλλει μια καινούργια εποχή και υποχρεώνει όλους να κοιτούν τον ουρανό σαν να περιμένουν το μάνα. Φαντασμαγορικές ρόδες λούνα-παρκ και ένα κωμικοτραγικό τσίρκο τεράτων, όπως ο άνθρωπος με τη μορφή σκύλου, η Χουανίτα, το κορίτσι γορίλας, μια κούκλα βιτρίνας, που τη διαμελίζουν, γεγονός, που παραπέμπει στον καθημερινό διαμελισμό και εξαθλίωση του ανθρώπου. Το ποτό είναι παντού, άλλοι πίνουν, άλλοι σνιφάρουν, όλοι πάντως ψάχνουν μια παραισθησιογόνα ουσία για να αντέξουν την σκληρή πραγματικότητα. Το έγκλημα πάντα παρόν, το ίδιο και η απειλή του εγκλήματος. Οι ήρωες του έργου οραματίζονται μιαν επανάσταση όπου οι φτωχοί και οι πλούσιοι θα έχουν αλλάξει  θέση.

Το αριστούργημα του Χόρβατ εκτυλίσσεται μέσα σε ένα και μόνο βράδυ, σε 117 κινηματογραφικού τύπου σκηνές, διατρέχοντας τις ζωές μιας ομάδας νέων ανθρώπων, που θεωρητικά θα έπρεπε να βρίσκονται στη βιολογική και δημιουργική ακμή τους, αλλά στην πραγματικότητα οδεύουν ολοταχώς προς την παρακμή και τον όλεθρο. « Ο πόλεμος σκοτείνιασε τη νιότη τους.»

Πρόκειται για ήρωες που παραπαίουν, που φέρονται άσχημα στον εαυτό τους και στους γύρω τους. Ο  Φραντς Μερκλ (Γιώργος Γιέτος) πάντα βίαιος, με την απειλή του όπλου, για αυτόν όλοι είναι διαβρωμένοι και τους αντιμετωπίζει μόνο με τη βία. Ο Κάζιμιρ (Πολύκαρπος Μόσχος), άνεργος, φτωχός, ιδεαλιστής,  που όμως συνθλίβεται από τη φιλόδοξη αρραβωνιαστικιά του, την οποία ποτέ δεν συγχωρεί, η Έρνα  (Γεωργία Κοκκίνου), η κακοποιημένη φίλη του Φραντς που όμως αν και βυθισμένη στη δυστυχία, αναζητά ένα καλύτερο μέλλον και μαζί με τον Κάζιμιρ ελπίζει ότι κάτι καλύτερο θα τους συμβεί.  Ο Pάουχ (Μαίρη Καραμπίνα) το σκληρό πρόσωπο της πραγματικότητας, με βίτσια, έτοιμη πάντα να εκμεταλλευτεί τον αδύναμο, να τον περιπαίξει, να τον αποτελειώσει. 

Ο Kομπέρ (Ιωάννης Τζιώνας) ένα πρόσωπο που σαρκαστικά συντονίζει αυτό το φρικαλέο τσίρκο. Ο Ευγένιος Σύρτσινγκερ (Οδυσσέας Παγουλάτος ) ξεκινά να φλερτάρει αγνά την Καρολίνα, για να αλλοτριωθεί και αυτός, να γίνει ένας  εκπρόσωπος του φασισμού και να την εξευτελίσει. Η Mαρία – πόρνη (Μαρία Κουρή) από την αρχή λειτουργεί ως προοικονομία  για αυτό τον νοσηρό κύκλο ανθρώπων, που κατασπαράζονται, η εικόνα της κατάληξης της Καρολίνας (Ελευθερία Μάζαρη). Αυτή της γλυκιάς κοπέλας, ερωτευμένης στην αρχή, που μεγαλοπιάνεται στη συνέχεια και φέρεται υποτιμητικά στον φτωχό Κάζιμιρ νομίζοντας ότι με την ομορφιά της μόνο και την διαθεσιμότητά της θα ανελιχθεί στα υψηλά κοινωνικά στρώματα και θα απολαμβάνει πολυτέλεια και πλούτη, θα μπει σε πολυτελή οχήματα και όλο αυτό το περιρρέον σύστημα φαίνεται αρχικά να της τα προσφέρει, ενώ παράλληλα την καταπίνει.

Νέοι ηθοποιοί που έπαιξαν με όλες τους τις δυνάμεις ένα δύσκολο έργο, αυτή τη γεμάτη θλίψη μπαλάντα του άνεργου οδηγού Κάζιμιρ και της φιλόδοξης αρραβωνιαστικιάς του, Καρολίνας, που μετριάζεται με χιούμορ, δηλαδή με την καθημερινή παραδοχή ότι: "όλοι θα πεθάνουμε".

Φαίνεται ότι το προσωπικό ζήτημα είναι μια αντανάκλαση του κοινωνικού και το ανάποδο. Η σχέση τους είναι αμφίδρομη. Ο Χόρβατ λέει ότι ο άνθρωπος δεν είναι ούτε καλός, ούτε κακός, είναι όμως υπεύθυνος για όσα του συμβαίνουν και νομίζω ότι πιστεύει  σε ένα καλύτερο μέλλον. Πάντως δεν πιστεύει στα «φαντάσματα». Όταν κάτι πεθάνει, πέθανε, πρέπει ο καθένας να προχωρά παρακάτω αναζητώντας άλλες προοπτικές. Αυτό τουλάχιστον προκύπτει από τη σχέση του Κάζιμιρ και της Έρνας.

Εξαιρετική η μετάφραση του Γιώργου Δεπάστα και η δραματουργική επεξεργασία μαζί και η σκηνοθεσία από την Αγγελική Καρυστινού. Υπέροχα τα κοστούμια του Γιώργου Λυντζέρη, ειδικά αυτά των γυναικείων ρόλων και του Κομπέρ. Καθοριστική η πρωτότυπη μουσική της Μαρίνας Χρονοπούλου, όπως και η κίνηση από τη Μαρία Γοργία. Οι φωτισμοί του Νίκου Βλασσόπουλου απέδωσαν την ατμόσφαιρα της παρακμής.

Αυτό που πρέπει να σημειωθεί για αυτήν την παράσταση, πέρα από την ερμηνεία των ταλαντούχων νέων καλλιτεχνών, είναι η συμβολή των δασκάλων τους (Γιώργος Δεπάστας, Αγγελική Καρυστινού, Μαρίνα Χρονοπούλου, Μαρία Γοργία, Γιώργος Λυντζέρης, Νίκος Βλασσόπουλος), ώστε το θέατρο να αποκτήσει νέο μέλλον και συνέχεια καθώς στήριξαν με την παρουσία τους και την συνεργασία τους τους μαθητές τους. Αυτός είναι ο ρόλος του δασκάλου και όχι η μισαλλοδοξία, ή ο ανταγωνισμός για τους νεότερους. Πως θα προχωρήσει μπροστά  οποιοσδήποτε τομέας αν οι νέοι άνθρωποι αντιμετωπίζουν τροχοπέδες;  Επικροτούμε αυτή την κίνηση και δίνουμε συγχαρητήρια σε όλους, ενώ ευχόμαστε ένα ενδιαφέρον θεατρικό μέλλον στην καριέρα των νέων ηθοποιών.

Ταυτότητα της παράστασης

Μετάφραση: Γιώργος Δεπάστας

Σκηνοθεσία/Δραματουργία: Αγγελική Καρυστινού

Πρωτότυπη Μουσική: Μαρίνα Χρονοπούλου

Σύμβουλος Κίνησης: Μαρία Γοργία

Σκηνικά-Κοστούμια: Γιώργος Λυντζέρης

Φωτισμοί: Νίκος Βλασσόπουλος

Παίζουν:

Γιώργος Γιέτος : Φραντς Μερκλ

 Γεωργία Κοκκίνου :  Έρνα

Μαίρη Καραμπίνα : Pάουχ

Ιωάννης Τζιώνας :Kομπέρ

Οδυσσέας Παγουλάτος :  Ευγένιος Σύρτσινγκερ

Μαρία Κουρή : MAPIA ( πόρνη)

Πολύκαρπος Μόσχος :  Κάζιμιρ

Ελευθερία Μάζαρη : Kαρολίνα

Βίντεο: Οδυσσέας Παγουλάτος

Βοηθοί σκηνοθέτη: Νάγη Παρασκευοπούλου, Γεωργία Κοκκίνου

Φωτογραφίες: Αρχοντούλα Μαρούση

Τρέιλερ: Δώρα Πανταζοπούλου

Επικοινωνία: Μαρία Κωνσταντοπούλου

Παραγωγή: Act For Art