Ο Λιβαθηνός κάνει καταπληκτικό θέατρο στην οδό Κυκλάδων 

Οι προσπάθειες να μεταφερθεί στην θεατρική σκηνή ή στον κινηματογράφο ένα πολύ καλό βιβλίο σπάνια είναι επιτυχημένες. Τις φορές αυτές, η συνταγή για την επιτυχία τους συνήθως προϋποθέτει να πάρουν απόσταση από το ίδιο το βιβλίο, να εγκαταλείψουν δηλαδή την προσπάθεια να «μεταφέρουν» το βιβλίο «ρεαλιστικά»- πράγμα ούτως ή άλλως ουτοπικό.

Το Mπερλίν Αλεξάντερπλατς, το αριστούργημα του γερμανού συγγραφέα, Αλεξάντερ Ντέμπλιν για το μεσοπολεμικό Βερολίνο, είναι ένα αρκετά απαιτητικό βιβλίο από πλευράς δομής και περιεχομένου. Γραμμένο το 1929, στο αποκορύφωμα των δεινών του γερμανικού λαού και λίγο πριν την άνοδο του χιτλερικού καθεστώτος στην εξουσία, αποτυπώνει σε δεύτερο επίπεδο την συντριβή της κοινωνίας, μέσα από την πορεία των λούμπεν βασικών του χαρακτήρων.

Αυτό το διαμάντι της διεθνούς λογοτεχνίας διάλεξε ο Στάθης Λιβαθηνός για να ανεβάσει στο θέατρο της οδού Κυκλάδων, αφού ο ίδιος και η Έλσα Ανδριανού με τη συμβολή των ηθοποιών της παράστασης το διασκεύασαν. Με την παράσταση αυτή ο δημιουργός επιστρέφει στην μικρή σκηνή του Λ. Βογιατζή, η οποία φαίνεται να του ταιριάζει γάντι, παρά την αγάπη του ίδιου για τις μεγάλες παραγωγές και τα πολυτελή σκηνικά. 

Ο τρόπος που η σκηνοθεσία του Λιβαθηνού τέμνει το λογοτέχνημα, που βουτά μέσα του και βγάζει στην επιφάνεια μια θεατρική πρώτη ύλη, είναι υποδειγματικός. Είναι αληθινός μάστορας στο να εντοπίζει και να δίνει θεατρική υπόσταση στα κείμενα, ακόμη και αν ο δημιουργός του δεν είχε τέτοια πρόθεση. Η εκπληκτική του Ιλιάδα, πριν αρκετά χρόνια, ήταν τρανό τέτοιο παράδειγμα που είχε αφήσει άφωνη την θεατρόφιλη Αθήνα παρά το τετράωρο της διάρκειάς της.

Ούτε το Μπερλίν Αλεξάντερπλατς είναι μικρή παράσταση. Διαρκεί τρεις ώρες, χωρίς να επιτρέπει σε κανένα της σημείο στον θεατή να σκεφτεί ότι είναι κουραστική ή μεγαλύτερη από όσο θα έπρεπε. Ο σκηνοθέτης δεν προσπαθεί να «βάλει» όλο το βιβλίο στην παράσταση∙ φτιάχνει ένα δικό του «βιβλίο» χρησιμοποιώντας θεατρική αντί για λογοτεχνική γλώσσα.

Η μεταφορά του Στάθη Λιβαθηνού είναι εξαιρετικά δουλεμένη σε σκηνοθετικό επίπεδο και διατηρεί σε όλη της την διάρκεια έναν ιδανικό ρυθμό που δεν κάνει ποτέ «κοιλιά» χωρίς να συμπιέζει την υπόθεση και αφήνοντας την λογοτεχνία του έργου να ευωδιάσει στην αίθουσα.  

Μια απόλυτα καλοκουρδισμένη και λειτουργική ομάδα ηθοποιών που βγάζει και φέτος στη σκηνή την καλή της χημεία και την εντατική δουλειά που κάνει επί είκοσι έτη τον σκηνοθέτη. Μια ομάδα με τα όλα της, μέσα από την οποία ο κάθε ένας διακρίνεται και δίνει απολαυστική ερμηνεία. Πραγματικά, κανείς δεν υστερεί σε αυτή την πανδαισία υποκριτικής- και δεν είναι πολλές οι φορές που μπορεί να ειπωθεί κάτι τέτοιο για μία παράσταση: Ο Γιώργος Δάμπασης στον πρωταγωνιστικό ρόλο του Φραντς, οι Πολυξένη Παπακωνσταντίνου. Λίλλύ Μελεμέ, Μαρία Σαββίδου, αλλά και οι Θεόβη Στύλλου, Δημήτρης Παπανικολάου, Γιώργος Ανδρέου, Νίκος Καρδώνης, Στάθης Κόικας και Δημήτρης Φιλιππίδης. Ωστόσο, δεν μπορεί να μην γίνει ξεχωριστή αναφορά στον Άρη Τρουπάκη, ο οποίος φτιάχνει επί σκηνής έναν ιδεότυπο κακού που δύσκολα θα ξεχαστεί από τους θεατές της παράστασης. Σκοτεινός και φθονερός, χωρίς ηθικούς φραγμούς και χωρίς όρια, εκπροσωπεί την ζωή, το σημείο έλξης, από το οποίο ο πρωταγωνιστής Φραντς θέλει μάταια να μείνει μακριά.     

Όμως αξίζει να αναφερθεί ξανά: οι λαμπρές ερμηνείες θα έμεναν μετέωρες, αν ο Στάθης Λιβαθηνός δεν είχε φροντίσει να συντονιστούν για να εξυπηρετήσουν το όραμά του για την παράσταση.  

Εξαιρετικά λειτουργική για μία ακόμη παράσταση του Λιβαθηνού η μουσική, που κρατά έναν από τους βασικούς ρόλους. Ακόμη και αν με την πρώτη ματιά αυτό δεν διακρίνεται, οι συνθέσεις του Μιχάλη Λατουσάκη μπλέκονται ευεργετικά με την αφήγηση. Το σκηνικό της ερειπωμένης καθημερινότητας, δημιουργία της Ελένης Μανωλοπούλου που κάνει και τα κουστούμια, εκπέμπει την παρακμή της γερμανικής κοινωνίας, αλλά και των ηρώων του δράματος. 

Το Μπερλίν Αλεξάντερπλατς είναι πολύ καλής ποιότητας τέχνη και μια πολύ καλή στιγμή ενός από τους σταθερά σημαντικότερους δημιουργούς του ελληνικού θεάτρου. Μία από τις παραστάσεις της χρονιάς που αξίζει να μην χάσετε.