«Τον αράπη κι αν τον πλένεις το σαπούνι σου χαλάς», «Ο Φίφης ο αχτύπητος» κι άλλες ελληνικές ταινίες που δυστυχώς δεν γέρασαν καθόλου καλά.
γράφει:
Παλαιότερο των 360 ημερών
Τι κι αν βρισκόμαστε στο 2022, ο παλιός ελληνικός κινηματογράφος συνεχίζει να βρίσκει μπόλικο χώρο στα προγράμματα των ελληνικών τηλεοπτικών σταθμών. Δεν είναι λίγες μάλιστα οι φορές που αγαπημένες ελληνικές ταινίες προβάλλονται σε prime time ζώνη με τα νούμερα τηλεθέασης να παίρνουν την ανηφόρα εκείνες τις ώρες. Ξαναβλέποντας κάποιες από αυτές ωστόσο δεν μπορούμε παρά να διαπιστώσουμε ότι δύσκολα θα κυκλοφορούσαν και θα προβάλλονταν στις μέρες μας, αφού πατούν σχεδόν πάνω στα όρια του κακοποιητικού κινηματογραφικού λόγου.
Θέλουμε να πιστεύουμε ότι οι προθέσεις των δημιουργών δεν ήταν σεξιστικές, ομοφοβικές και ρατσιστικές αλλά ότι ενσωματώνονταν στις γενικότερες κοινωνικές αντιλήψεις της εποχής οι οποίες ευτυχώς κινηματογραφικά έστω έχουν ξεπεραστεί κι έχουν μείνει στο χρονοντούλαπο της φιλμικής ιστορίας.
Τον αράπη κι αν τον πλένεις… το σαπούνι σου χαλάς
Στην κορυφή της λίστας των κακοποιητικών ταινιών βρίσκεται το φιλμ του Κώστα Καραγιάννη με τον Κώστα Βουτσά να κρατά τον πρωταγωνιστικό ρόλο του Αντώνη που αγαπάει τη Ρούλα (Έλια Καλλιγεράκη), όμως ο αδερφός της εμποδίζει το δεσμό τους εξαιτίας της οικονομικής κατάστασης του πρώτου. Όταν ο Αντώνης μαθαίνει πως οι μαύροι υπηρέτες αμείβονται καλά, μεταμφιέζεται σε μαύρο και πιάνει δουλειά ως υπηρέτης στο σπίτι ενός εφοπλιστή. Πέρα από τον απαράδεκτο τίτλο, στην ταινία βλέπουμε τον Κώστα Βουτσά με ντροπιαστικό Blackface να βγάζει κάποιες ημίάναρθρες κραυγές και ακούμε τουλάχιστον άβολες ατάκες όπως η περιβόητη με τον Μοχάμεντ που ξεβάφει.
Ο άνθρωπος που γύρισε από τη ζέστη
Άλλο τρανταχτό κι απάραδεκτο παράδεγμα blackface είναι αυτό του βαμμένου με φούμο Γιώργου Μούτσιου ο οποίος υποδύεται τον Χουσείν που φέρνει πεσκέσι ο αποικιοκράτης Λάμπρος Κωνσταντάρας στην οικογένεια του. Το φίλμ του Κώστα Καραγιάννη κυκλοφόρησε το 1972 και μας πρόσφερε μπόλικες ρατσιστικές σκηνές κι ατάκες όπως το «έλα ρε σκυλάραπα μην κλαις» ή τις σκηνές που οι πρωταγωνιστές αναφέρονταν στην Αφρική σαν την καρδιά του σκότους. Κλασική περίπτωση ταινίας που εκβιαστικά σχεδόν ο σεναριογράφος επιζητά το γέλιο των θεατών μέσα από την κοροϊδία των ανθρώπων που είναι πιο μελαμψοί από του λόγου του και κάνουν μονάχα για υπηρέτες και δουλικό προσωπικό.
Το ξύλο βγήκε από τον παράδεισο
Η ταινία του Αλέκου Σακελλάριου βγήκε στις αίθουσες το 1959 και μνημονεύεται ακόμη ως μια από τις σημαντικότερες και πιο πετυχημένες ταινίες της εποχής. Πέρασαν πολλά χρόνια για να καταλάβουμε ότι όσα προβάλλονταν στην ταινία ήταν τουλάχιστον ανεπίτρεπτα. Καθηγητές συνετίζουν με χαστούκια τις αυθάδεις και «καλομαθημένες» ανήλικες μαθήτριές τους. Πρώτος διδάξας ο καθηγητής Φλωράς (τον υποδύεται ο Δημήτρης Παπαμιχαήλ) στον ρόλο του φτωχού πλην τίμιου δασκάλου ο οποίος είδε κι αποείδε με τις μαθήτριες του κι είπε να εφαρμόσει το όπου δεν πίπτει λόγος πίπτει ράβδος. Ρεσιτάλ χαστουκιών στη συγκεκριμένη ταινία τα οποία κρίνονταν από αστεία και δικαιολογημένα (ν΄ αγιάσει το χεράκι του λέει ο μπαμπάς της Αλίκης Βουγιουκλάκη όταν έμαθε πως χαστούκισαν την κόρη του) έως και διεγερτικά για την ανήλικη μαθήτρια Λίζα Παπασταύρου (την υποδύεται η Αλίκη Βουγιουκλάκη) η οποία στο τέλος παντρεύεται τον καθηγητή της.
Μια τρελή, τρελή οικογένεια
Ο Ντίνος Δημόπουλος σκηνοθετεί και το συγγραφικό δίδυμο των Τσιφόρου- Βασιλείαδη υπογράφει το σενάριο σε μια ταινία με καστ μεγατόνων για την εποχή. Ο Ανδρέας (Αλέκος Αλεξανδράκης) παντρεύεται την Μίκα (Τζένη Καρέζη) και μπαίνει στο σπίτι ως ο γαμπρός που θα βάλει σε τάξη την τρελή αυτή οικογένεια που έχει πάρει τον αέρα του πατέρα φαμίλια Στέλιου (Διονύσης Παπαγιανόπουλος). Στην πρώτη του συνάντηση ο γαμπρός ρωτά τον πεθερό αν έχει δείρει ποτέ τις αλλοπαρμένες κόρες του (την άλλη κόρη υποδύεται η Κατερίνα Γώγου)αλλά και την φαντασιόπληκτη γυναίκα του Πάστα Φλώρα (Μαίρη Αρώνη).
Ο Ανδρέας χαστουκίζει τη Μίκα για να βάλει όρια στη σχέση της κι εκείνη αρχικά τον χωρίζει και ξεκινά να βγαίνει με τον πρώην αρραβωνιαστικό της. Η ζήλεια αναγκάζει τον Ανδρέα να υπαναχωρήσει κάπως και να τα ξαναβρούν αφού αποδεχθούν όλοι μαζί τον Στέλιο σαν αρχηγό του σπιτιού. Όταν μάλιστα ο πατέρας της χαστουκίζει την Πάστα Φλώρα η «επαναστάτρια» Μίκα τον ψέγει γιατί έπρεπε να είχε δώσει αυτό το χαστούκι πολύ νωρίτερα.
Ο Φίφης ο αχτύπητος
Η Καίτη περιμένει τον αγαπημένο της, Φώτη, να γυρίσει από τα καράβια για να την παντρευτεί αλλά και για να τακτοποιήσει κάποια κληρονομικά με τον δίδυμο αδερφό του Φίφη, ο οποίος είναι ένας «θηλυπρεπής» καλλιτέχνης. Η φίλη της, Ρένα, την πληροφορεί ότι ο Φώτης εμφανίζεται στο νυχτερινό κέντρο “Χρυσός Κόρακας”. Ειδοποιεί τα αδέλφιά της, Μιχαλιό και Μανωλιό, και πάνε να τον βρουν, χωρίς να γνωρίζουν ότι πρόκειται για το δίδυμο αδελφό του Φώτη, τον Φίφη.
Όλα τα ομοφοβικά αντανακλαστικά της ελληνικής κοινωνίας της δεκαετίας του 1960 ενεργοποιούνται στην ταινία του Κώστα Λυχναρά με πρωταγωνιστή τον Σταύρο Παράβα. Ο ρόλος του Φίφη που είναι μια ξεκάθαρη καρικατούρα των ομοφυλόφιλων για να γελούν εις βάρος τους οι πολλά βαρείς άντρες τον συνόδεψε και σε άλλες ταινίες που έβριθαν ομοφοβικών αστείων, εκβιαστικού και σχεδόν κακοποιητικού χιούμορ και στυγνής κοροϊδίας προς τους ανθρώπους με διαφορετική σεξουαλική προτίμηση.
