Γιώτα Σερεμέτη, τι σημαίνει Lebensraum;

Δύο άνθρωποι συναντιούνται στη σκηνή, δύο γυναίκες. Η Χειρίστρια του Πειράματος, το οποίο πραγματοποιείται παρουσία κοινού, οδηγεί τη συμμετέχουσα, η οποία βρίσκεται εδώ με τη θέλησή της έναντι αμοιβής, από την Κούβα και το Σινσινάτι μέχρι την Κουάλα Λουμπούρ συνοδεία μουσικής, μέχρι να συναντήσει στα σκοτεινά δάση της Πολωνίας τους Εβραίους παρτιζάνους και να έρθει αντιμέτωπη μ’ αυτό που γεννά τον φασισμό.

Το Lebensraum του Θανάση Τριαρίδη, που σκηνοθετεί για δεύτερη χρονιά η Γιώτα Σερεμέτη στο Faust, είναι ένα έργο που θέτει δύσκολα ερωτήματα: Πώς γίνονται οι αθώοι θύτες, πόσο πρόθυμοι είμαστε οι άνθρωποι να ακολουθήσουμε εντολές γνωρίζοντας ότι θα βλάψουμε άλλους, πόσο πραγματικά αμέτοχο είναι ένα αμέτοχο κοινό; Μιλήσαμε με την σκηνοθέτη της παράστασης, για το πώς προσεγγίζεται ένα τέτοιο έργο, αλλά και για το ποιες είναι σήμερα οι άμυνές μας απέναντι στο κακό που περιγράφει.

Το Lebensraum του Θανάση Τριαρίδη είναι ένα έργο ανατριχιαστικά επίκαιρο. Τι ήταν αυτό που σας ενέπνευσε το ανέβασμά του;
Οι προσωπικές σχέσεις. Δεν ήταν δική μου πρωτοβουλία το ανέβασμα του συγκεκριμένου έργου. Ήταν επιθυμία της Δέσποινας Αποστολίδου και της Κατερίνας Σταθοπούλου - είναι οι ηθοποιές που παίζουν στο Lebensraum. Συνδετικός κρίκος ήταν ο κοινός και πολύ αγαπημένος μας φίλος, Θανάσης Τριαρίδης – είναι ο συγγραφέας του Lebensraum. Μας έφερε λοιπόν σε επαφή και μπορώ να σας πω πώς ήταν μία πολύ ευτυχής σύμπραξη.

Στο έργο δίνονται δύο διαφορετικοί ορισμοί για το Lebensraum. Τι σημαίνει για εσάς ο τίτλος του έργου;
Ζωτικός χώρος. Πέραν της πολιτικής χροιάς του όρου που συνδέθηκε με τον Ναζισμό και που σαφέστατα διατυπώνεται από την αρχή του έργου, για μένα έχει ιδιαίτερη σημασία ο ζωτικός χώρος του κάθε ανθρώπου. Ο προσωπικός ζωτικός χώρος.

Διάβασα κάτι πολύ απλό και πολύ ενδιαφέρον σε μια ιστοσελίδα που αφορούσε στην ψυχανάλυση: «Ο προσωπικός ζωτικός χώρος είναι μια περιοχή γύρω από το σώμα ενός ατόμου. Η περιοχή αυτή δεν είναι μια καθορισμένη γεωγραφική περιοχή αλλά μετακινείται μαζί με το άτομο και μεγαλώνει ή μικραίνει ανάλογα με τις συνθήκες.» Το βρήκα τόσο ενδιαφέρον. Περπατάω, κάθομαι, τρώω, κοιμάμαι και μαζί μου έχω τον ζωτικό μου χώρο, τον οποίο οριοθετώ και μέσα στον οποίο είμαι ασφαλής. Καθ’ όλη τη διάρκεια του έργου, οι δύο γυναίκες που αρχικά νομίζουν πως είναι σε θέση να ορίζουν τον ζωτικό τους χώρο, χάνουν τον έλεγχο και τα πράγματα παίρνουν παράξενη τροπή.

Η ένταση στη σκηνή είναι εμφανής, αν και υπόκωφη, ήδη από την αρχή, που τίποτα «κακό» δεν συμβαίνει. Πώς το πετύχατε αυτό;
Δουλεύοντας σχολαστικά τη λεπτομέρεια και το ρυθμό. Στην παράσταση δεν έχει αφεθεί τίποτα στο περίπου και στο τυχαίο. Κάθε λέξη, κάθε κίνηση, κάθε βλέμμα και κάθε ανάσα είναι δουλεμένα και καθορισμένα. Η παράσταση για μένα είναι σαν παρτιτούρα και ο ρυθμός αναπόσπαστο κομμάτι του τρόπου που λέω μία ιστορία. Γιατί αυτό που έχει πρωταρχική σημασία στο θέατρο είναι η ιστορία. Πρέπει να είμαστε καθαροί στις προθέσεις και στους στόχους μας και να «υπηρετούμε» πρωτίστως την ιστορία. Όχι τους εαυτούς μας.

Θα μας πείτε δυο λόγια και για την μουσική της παράστασης;
Η μουσική που ακούγεται στην παράσταση είναι μέρος της δραματουργίας, μέρος του ίδιου του έργου δηλαδή και αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του τρόπου που λέγεται η ιστορία. Έχει προεπιλεχθεί δηλαδή από τον ίδιο τον συγγραφέα.
Υπάρχει μία φράση στο έργο: «Παίζετε με τα στερεότυπα.» Και νομίζω πως αυτό κάνει και ο Θανάσης Τριαρίδης με τις μουσικές του επιλογές. Παίζει με τα στερεότυπα και πολύ καλά κάνει, γιατί τα στερεότυπα και τα κλισέ είναι βαθιά συλλογικά και μας αφορούν όλους.

Ποια είναι, τελικά, η άμυνά μας απέναντι στο κακό που περιγράφεται στο έργο;
Η ψυχοθεραπεία, η οριοθέτηση του ζωτικού μας χώρου και οι ανθρώπινες σχέσεις.