Καρκίνος: Υπάρχει και η αισιόδοξη πλευρά

της Έλενας Μπούλια

Ο τίτλος μπορεί να φαίνεται οξύμωρος. Τα τελευταία αποτελέσματα, άλλωστε, μόνο αισιόδοξα δεν είναι: Η πορεία του καρκίνου του πνεύμονα, ενδεικτικά, στην Ελλάδα είναι σταθερά ανοδική, με περισσότερους από 1,5 εκατομμύρια πάσχοντες ετησίως σε παγκόσμιο επίπεδο και περίπου 7.000 θανάτους από τη νόσο κάθε χρόνο στην Ελλάδα. Αυξητικά είναι και τα νούμερα του καρκίνου του ήπατος στην Ελλάδα την τελευταία δεκαετία, σύμφωνα με αποτελέσματα του περασμένου Σεπτεμβρίου.

Υπάρχει, όμως, και ο αντίποδας. Οι καπνιστές χρόνο με τον χρόνο μειώνονται, ενώ επιστήμες όπως η γενετική και η μοριακή βιολογία εξελίσσεται και οι ειδικοί μιλούν για τρεις διαφορετικές στρατηγικές προσέγγισης και θεραπείας του καρκίνου του πνεύμονα, και όχι μόνο, με πολύ ελπιδοφόρα μηνύματα.

Η μεγάλη απειλή
Μιλώντας για «καρκίνο» εννοούμε ένα σύμπλεγμα νόσων που σχετίζονται με τον ανεξέλεγκτο πολλαπλασιασμό και την ανοργάνωτη ανάπτυξη προσβεβλημένων κυττάρων. Ο καρκίνος είναι η πρώτη αιτία θανάτου παγκοσμίως –επτά εκατομμύρια άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους κάθε χρόνο και 11 εκατομμύρια νοσούν. Το 70% αυτών ζουν σε χώρες μέσου και χαμηλού εισοδήματος.

Στην Ελλάδα ο καρκίνος αποτελεί την δεύτερη αιτία θανάτου, μετά τα καρδιαγγειακά νοσήματα. Ιδιαίτερα την τελευταία εικοσαετία παρουσιάζεται σταθερά αυξητική τάση σε θανάτους από καρκίνο, σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει στις οικονομικά αναπτυγμένες χώρες.
Πιο συγκεκριμένα, τα στατιστικά λένε πως σε ηλικίες από 0-29 ετών κυριότερη αιτία θανάτου από καρκίνο είναι τα νεοπλάσματα του λεμφικού και αιμοποιητικού ιστού, από τα 30 και μετά κυρίαρχη θέση καταλαμβάνουν οι νεοπλασίες του αναπνευστικού συστήματος, ενώ μεταξύ 30 και 59 ετών σημαντική είναι η θνησιμότητα από τον καρκίνο του μαστού στις γυναίκες και, για μεγαλύτερες ηλικίες, τα νεοπλάσματα του παχέος εντέρου και του προστάτη στους άνδρες. Σε κάθε περίπτωση ο καρκίνος του πνεύμονα είναι πρώτη αιτία θανάτου με μεγάλη διαφορά από τον καρκίνο του προστάτη, του παχέος εντέρου και του μαστού που ακολουθούν.

Δείτε στο video του Iatronet.gr τον Αν. Καθηγητή Παθολογίας-Ογκολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Διευθυντή της Ογκολογικής Μονάδας του Νοσκομείου Σωτηρία, κ. Κωνσταντίνο Ν. Συρίγο να μιλά για την αύξηση του καρκίνου του πνεύμονα στην Ελλάδα και τις νέες μεθόδους θεραπείας.

Ο λόγος στην Γενετική και Μοριακή Βιολογία
Οι τελευταίες εξελίξεις στις έρευνες κατά του καρκίνου μιλούν για τρεις κατηγορίες στις οποίες τα πράγματα βελτιώνονται για την ζωή του ασθενούς. Η πρώτη αφορά μία νέα θεραπεία συντήρησης για άτομα που μετά την ολοκλήρωση της κλασικής χημειοθεραπείας και εφόσον είχαν ικανοποιητικό έλεγχο της νόσου τους μπορούν να λαμβάνουν κάποιον βιολογικό παράγοντα, με ελάχιστη τοξικότητα. Έτσι, θα μπορούν να παρατείνουν το θετικό αποτέλεσμα της χημειοθεραπείας και να καθυστερήσουν την εμφάνιση κάποιας υποτροπής ή νέας μετάστασης. Μέχρι στιγμής υπάρχουν τρία φάρμακα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για αυτόν τον σκοπό: Τα Ηpemetrexed και bevasizumab χορηγούνται ενδοφλέβια κάθε μήνα, ενώ το erlotinib είναι χάπι που λαμβάνεται καθημερινά. Τα χάπια αυτά πρέπει να δίνονται μόνο από εξειδικευμένα ογκολογικά κέντρα.

Στη δεύτερη κατηγορία των επιστημονικών εξελίξεων βρίσκονται νέες, στοχεύουσες θεραπείες. Αυτές έχουν να κάνουν με μία νέα γενιά φαρμάκων που δεν είναι απλά κυτταροτοξικά, όπως η κλασική χημειοθεραπεία, αλλά στοχεύουν σε συγκεκριμένα βιολογικά μονοπάτια της καρκινογένεσης, όπως π.χ. τα μονοπάτια επιδιόρθωσης του DNA των καρκινικών κυττάρων. Στόχος είναι ο σεβασμός στα υγιή κύτταρα του οργανισμού. Κάποια από αυτά τα «βιολογικά» φάρμακα χρησιμοποιούνται ήδη ενώ νέα μόρια βρίσκονται στα τελευταία στάδια των κλινικών μελετών προκειμένου να κυκλοφορήσουν μέσω φαρμάκων μέσα στα επόμενα δύο χρόνια.

Η τρίτη κατηγορία αφορά την θεραπευτική προσέγγιση του κάθε ασθενούς, όσο γίνεται πιο εξατομικευμένα. Οι γιατροί λένε, βέβαια, πως κάτι τέτοιο είναι πολύ δύσκολο κυρίως γιατί δεν υπάρχει συχνά η δυνατότητα πληρέστατου ελέγχου του ασθενούς. Ο καθ. Παθολογίας-Ογκολογίας του Παν. Αθηνών κ. Κ. Συρίγος επισημαίνει, συγκεκριμένα, πως «η ιστολογική εξέταση δεν είναι πλέον αρκετή και απαραίτητα πρέπει να συνοδεύεται και από μοριακή και γενετική ανάλυση του όγκου, ώστε να αποφασιστεί η πλέον ενδεδειγμένη θεραπεία. Βεβαίως αυτό απαιτεί εκσυγχρονισμό των αντίστοιχων εργαστηρίων και επανεκπαίδευση του προσωπικού τους.»

Δείτε στο video του Iatronet.gr τον ογκολόγο κ. Ηλία Αθανασιάδη να μιλά για τις νέες, στοχευμένες θεραπείες στον καρκίνο.

Όσο είναι στο χέρι μας
Με σωστή πρόληψη θα μπορούσε να αποφευχθεί τουλάχιστον το ένα τρίτο των θανάτων από καρκίνο, σύμφωνα με τους ειδικούς. Στο χέρι μας είναι λοιπόν να:
1. Διακόψουμε το κάπνισμα, το οποίο θεωρείται πρώτη αιτία για τον καρκίνο του πνεύμονα. Σημαντικό είναι, επίσης, να εξασφαλίσουμε ένα περιβάλλον χωρίς τσιγάρο για τα παιδιά και τους νέους ανθρώπους.

2. Προσέχουμε την διατροφή μας, προκειμένου να αποφύγουμε την παχυσαρκία, και να ασκούμαστε τακτικά για να ενισχύσουμε το ανοσοποιητικό μας σύστημα (δείτε στα Σχετικά Άρθρα).

3. Αποφεύγουμε την υπερβολική έκθεση στον ήλιο, καθώς ειδικά στην Ελλάδα το μελάνωμα λαμβάνει μεγάλες διαστάσεις (δείτε στα Σχετικά Άρθρα).

4. Κάνουμε κάθε χρόνο εξετάσεις, οι οποίες αποτελούν τη βάση της πρόληψης (δείτε στα Σχετικά Άρθρα). Συγκεκριμένα, το πρότυπο «Κέντρο Έγκαιρης Διάγνωσης νοσημάτων Μαστού, Τραχήλου Μήτρας, Παχέος Εντέρου» που λειτουργεί καθημερινά 8.00-14.00 (εκτός Σαββάτου και Κυριακής) προσφέρει δωρεάν εξετάσεις Ψηφιακής Μαστογραφίας, Pap Test και Haemoccult Test (διεύθυνση: Χλόης 4, Προσήλιο Παιανίας Αττικής, τηλ. 210 - 6028101).

5. Ενημερωνόμαστε συνεχώς για τις εξελίξεις της επιστήμης και για τα εμβόλια που κατά καιρούς «βγαίνουν» και προλαμβάνουν διάφορες μορφές καρκίνου.