Παθήσεις στο γραφείο: Όλα όσα (δεν) γνωρίζουμε

του Νικόλα Γεωργιακώδη

Οσφυαλγία, ραχιαλγία, γυρτωμία, σπονδυλοαρθρίτιδα και.... εξήντα δύο ακόμα λόγοι «κρύβονται» πίσω από τις δύο σημαντικότερες μυοσκελετικές παθήσεις που ταλαιπωρούν όσους εργάζονται σε γραφείο ή γενικότερα κάνουν καθιστική ζωή και τις οποίες αναφέρουμε συνοπτικά ως «πόνους στην μέση και τον αυχένα». Υπάρχει τρόπος να τις αντιμετωπίσουμε οριστικά; Μπορεί η φαρμακευτική αγωγή να βοηθήσει; Πότε θα πρέπει να καταφύγουμε στο χειρουργείο; Ποια είναι τα σημαντικότερα λάθη που κάνουμε επί καθημερινής βάσης και προκαλούν την εμφάνιση των παθήσεων αυτών;

Αρχικά, πρέπει να τονίσουμε ότι οι παθήσεις αυτές δεν οφείλονται αποκλειστικά στην καθιστική ζωή ή την κακή στάση του σώματος εν ώρα δουλειάς. Όλοι έχουμε την προδιάθεση να φθαρούμε μυοσκελετικά σε κάποια στιγμή της ζωής μας από την στιγμή που γεννιόμαστε. Αυτό που κάνει η καθιστική ζωή είναι, σε συνδυασμό με τους προδιαθεσικούς παράγοντες που έχουμε ήδη στο DNA μας, να προκαλεί εκφύλιση των μεσοσπονδύλιων δίσκων – των «αμορτισέρ» της σπονδυλικής μας στήλης- η οποία με την σειρά της προκαλεί λειτουργικά προβλήματα σε όλες τις κινήσεις της σπονδυλικής στήλης, μας λέει η κ. Σοφία Κετζετζόγλου, P.T, M.S.c, Phd (Πανεπιστήμιο του Maarburg) φυσικοθεραπεύτρια και ιδιοκτήτρια κέντρου φυσικοθεραπείας στην Γλυφάδα.

Αυχενικό σύνδρομο: Ο «βασιλιάς» του γραφείου
Η πιο «διάσημη» πάθηση του γραφείου και γενικότερα της καθιστικής ζωής, όπως μας αναφέρει η κ. Κετζετζόγλου, είναι απλά συνισταμένη μιας πληθώρας αιτιών και παθήσεων. «Πρόκειται για μια γενική έννοια, η οποία είναι πολυπαραγοντική και πολυδυναμική. Μπορεί να οφείλεται σε ένα μυϊκό σπασμό, σε μια κοίλη μεσοσπονδύλιου δίσκου, σε μια οστεοαρθρίτιδα, αλλά και σε διάφορους εκφυλισμούς λόγω ηλικίας ή φθοράς από επαναλαμβανόμενες κινήσεις», μας λέει σχετικά.

Η κακή στάση του σώματος, συμβάλλει επίσης στην εμφάνιση αυτού του συνδρόμου, αφού επιφέρει κακή δυναμική λειτουργία μεταξύ των σπονδύλων, οι οποίοι δεν κινούνται φυσιολογικά. Το αυχενικό σύνδρομο μπορεί τέλος, να οφείλεται και σε κάποια ευαισθησία στην αλλαγή θερμοκρασίας ή σε κάποιο ατύχημα στο παρελθόν που ενδεχομένως άλλαξε την δυναμική σχέση των οστών ή των συνδέσμων μεταξύ τους. Η διάγνωση για την συγκεκριμένη πάθηση δεν γίνεται με ακτινογραφία, αλλά με την βοήθεια κλινικής εξέτασης ή και φυσιοθεραπευτικής αξιολόγησης, η οποία είναι συνήθως 100% ακριβής.

"Ακτινογραφίες και άλλες εργαστηριακές εξετάσεις βοηθούν μαζί με την κλινική εκτίμηση στο πόρισμα του βαθμού και του σταδίου της πάθησης. Μόνο κατόπιν εντολής των ειδικών πρέπει να μπαίνουμε στην διαδικασία ακτινοβολίας", αναφέρει σχετικά. Οι εξετάσεις γίνονται συχνά για να αποκλειστεί και όχι για να αποφευχθεί κάτι.

Πόνοι στην μέση: Οι «κλασικοί»
Τα αίτια για τους πόνους στην μέση που ταλαιπωρούν μεγάλο αριθμό του πληθυσμού, είναι σε γενικές γραμμές τα ίδια ακριβώς με αυτά που προκαλούν το αυχενικό σύνδρομο. Κυρίως έχουν να κάνουν με κληρονομικούς παράγοντες, με την κακή στάση του σώματος, με κάποιο ατύχημα στο παρελθόν, τα οποία με την σειρά τους προκαλούν εκφυλισμό των αρθρικών επιφανειών μεταξύ των σπονδύλων και επομένως πόνο στην μέση και την περιοχή της πλάτης. «Τα «άλατα» που συνηθίζουμε να αναφέρουμε αρκετά συχνά, είναι και αυτά με την σειρά τους σημαντικοί παράγοντες για να υπάρξει οσφυαλγία (πόνος στην μέση)», διαπιστώνει η κ. Κετζετζόγλου. Η... πηγή όλων των κακών επομένως, δεν είναι άλλη από την φθορά των μεσοσπονδύλιων δίσκων.

Θεραπεία: Υπάρχει λύση;
Όσο δυσάρεστο και αν είναι, μόνιμη θεραπεία για τις μυοσκελετικές παθήσεις δεν υπάρχει. «Κανένα απολύτως πρόβλημα στον άνθρωπο δεν θεραπεύεται, ούτε καν η γρίπη. Η λέξη θεραπεία δεν υφίσταται», μας λέει κατηγορηματικά η γιατρός. Αυτό που υφίσταται όμως, είναι η βελτίωση της κατάστασης του ασθενή, η οποία έχει ως στόχο να τον κάνει να γεράσει «εσωτερικά» με φυσιολογικό τρόπο και όχι πριν την ώρα του. Εν ολίγοις, να μειωθεί η ταχύτητα εκφυλισμού. Πως πραγματοποιείται αυτό;

Για τους έξι πρώτους μήνες, ο πάσχων ακολουθεί ένα πρόγραμμα φυσικοθεραπείας σε μόνιμη βάση, παράλληλα με τακτική άσκηση. Ύστερα, συνίσταται να συνεχίσει να γυμνάζεται για... όλη του την ζωή, κατά προτίμηση υπό την επίβλεψη κάποιου personal trainer. Επειδή όμως, όπως διαπιστώνει η κ. Κετζετζόγλου με τους περισσότερους ασθενείς, κάτι τέτοιο δεν είναι πάντα εφικτό, τότε συνιστά κολύμπι σε πισίνα ή στην θάλασσα και απαραιτήτως καθημερινό περπάτημα για μισή ώρα σε φυσιολογική ταχύτητα (συνήθως μεταξύ 5 και 6.5 χλμ/ ώρα).

Φαρμακευτική αγωγή: Λύση μόνο για τα συμπτώματα
Αποτελεί σύνηθες φαινόμενο, όταν νιώσουμε τη παραμικρή μυϊκή ενόχληση, να σπεύσουμε σε κάποιο φαρμακείο για να αγοράσουμε φάρμακα που θα μας ανακουφίσουν. Ενίοτε, τα φάρμακα αυτά συνταγογραφούνται από τους ίδιους τους γιατρούς. Φέρνουν όμως αποτέλεσμα;

«Η φαρμακευτική αγωγή έχει να κάνει με τα συμπτώματα της πάθησης και όχι με την πάθηση αυτή καθεαυτή, η οποία οφείλεται στις μηχανικές καταπονήσεις», μας λέει. Οι τελευταίες μπορούν να βελτιωθούν μόνο με την μηχανοθεραπεία της φυσιοθεραπείας και φυσικά, με την τακτική άσκηση, η οποία αρχικά γίνεται από τον ίδιο τον φυσιοθεραπευτή και εν συνεχεία από εξειδικευμένο γυμναστή. Σε αρκετές περιπτώσεις μάλιστα, όπως παρατηρεί η κ. Κετζετζόγλου, οι ασθενείς παίρνουν αυτοβούλως τα φάρμακα, αυθαίρετα και χωρίς καμία ιατρική συνταγή.

Εγχείρηση: Το τελικό στάδιο
Για να μπει ο ασθενής στο χειρουργείο, θα πρέπει να πληρούνται ορισμένα κριτήρια τα οποία είναι παγκοσμίως αποδεκτά. Συγκεκριμένα, θα πρέπει να έχει ξεπεράσει κάποιες τιμές δεικτών που προκύπτουν από το ηλεκτρομυογράφημα και εν συνεχεία να υπάρχει μαγνητική τομογραφία, η οποία να δείχνει πραγματική στένωση στους σπονδύλους από κήλη Μ.Δ. ή άλλο ξένο σώμα.

Υπάρχει επίσης, μια σειρά από τεστ αξιολόγησης, όπως το Lasec Test, το περπάτημα στις μύτες ή τις φτέρνες, η ακινησία ενός συγκεκριμένου μέλους του σώματος (συνήθως πόδι) σε μια συγκεκριμένη θέση χωρίς να πέφτει και η αντίσταση σε συγκεκριμένη δύναμη, τα οποία σε συνδυασμό με μη φυσιολογικές κλινικές και εργαστηριακές εξετάσεις και τα αποτελέσματα της μαγνητικής τομογραφίας, αποτελούν το «τρίπτυχο» της εισαγωγής στο χειρουργείο.

Λάθη: Θα... πάθουμε για να μάθουμε 
Ένα από τα βασικότερα λάθη που κάνουν οι ασθενείς, είναι να συνειδητοποιήσουν καθυστερημένα το μέγεθος του προβλήματος. Όταν είναι πλέον πολύ αργά.

«Όταν οι ασθενείς απευθύνονται σε εμάς, συνήθως η φθορά είναι μεγάλη και επομένως το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να την συντηρήσουμε και όχι να την βελτιώσουμε», διαπιστώνει η κ. Κετζετζόγλου. Επίσης οι ασθενείς επαναπαύονται – λανθασμένα – στην χρήση φαρμάκων και... οριζοντιώνονται στο κρεβάτι θεωρώντας πως έτσι θα βελτιωθεί το πρόβλημα. «Θα έπρεπε να ασκούνται αντί να κοιμούνται και να προσπαθήσουν να χάσουν βάρος», συστήνει, αναφερόμενη συγκεκριμένα στις παθήσεις της μέσης, οι οποίες απαντώνται συχνότερα σε παχύσαρκα άτομα. Επίσης, ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί και στις καθημερινές ασχολίες εντός και εκτός σπιτιού. Μία απότομη κίνηση, μια λανθασμένη στάση σώματος στην δουλειά, μπορούν να χειροτερέψουν μια ήδη υπάρχουσα κατάσταση.

Η χρήση φαρμάκων αποτελεί εξίσου λανθασμένη τακτική. «Το φάρμακο κυριαρχεί σε κάθε περίπτωση. Από την στιγμή που θα πάει ο ασθενής στον ιατρό, θα φύγει με μια συνταγή, γιατί απλά θα πρέπει να δικαιολογηθεί η επίσκεψη», διαπιστώνει. Ο κόσμος όμως, δεν δείχνει κατανοεί ότι η ουσία της πάθησης είναι στα μηχανικά προβλήματα, τις φθορές. Σε καμία περίπτωση δεν υπάρχει ένα μικρόβιο ή ένας ιός, μια μεταλλαγμένη κατάσταση ώστε να κριθεί απαραίτητη η λήψη φαρμάκων.

Το σώμα μας επομένως, έχει κάθε προδιάθεση για να φθαρεί. Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε, είναι απλώς να εμποδίσουμε την φθορά αυτή να κάνει από νωρίς εμφανή τα σημάδια της και να καθυστερήσουμε την «εσωτερική» γήρανση. Το αν θα καταφέρουμε κάτι τέτοιο, είναι αποκλειστικά και μόνο θέμα προτεραιοτήτων.