Εκπαίδευση σκύλων: Όσα πρέπει να γνωρίζετε

του Γιώργου Κόκουβα

Πώς γίνεται η εκπαίδευση σκύλων; Με αυτό το βασικό ερώτημα ξεκινήσαμε το συγκεκριμένο ρεπορτάζ. Μετά την συνομιλία μας, όμως, με την εκπαιδεύτρια, κ. Χριστίνα Οικονόμου, συνειδητοποιήσαμε πως το ζητούμενο συνήθως είναι άλλο. Κι αυτό είναι η εκπαίδευση των ανθρώπων, που οι ίδιοι προκαλούν με την άγνοιά τους τις περισσότερες προβληματικές συμπεριφορές των τετράποδων φίλων μας.

Ποια είναι, λοιπόν, η διαδικασία της εκπαίδευσης ενός σκύλου, πότε ενδείκνυται και πώς σχετίζεται η συμπεριφορά του ιδιοκτήτη του με αυτή; Τι πρέπει να γνωρίζουμε για τα σκυλιά-φύλακες και για την συμβίωσή τους με τα παιδιά; Η εκπαιδεύτρια και μία εκ των ανθρώπων της ομάδας δράσης για τα αδέσποτα SAPT Hellas, μας λύνει τις απορίες.

*Πότε ενδείκνυται η εκπαίδευση ενός σκύλου;

Αρχίζοντας να μας μιλά, η κ. Οικονόμου μάς διευκρινίζει ότι η εκπαίδευση ενδείκνυται για όλες τις φυλές σκύλων. Οι διαχωρισμοί σε ημίαιμα και διάφορες ράτσες οφείλονται στις διασταυρώσεις που δημιούργησαν οι ίδιοι οι άνθρωποι για να «πουλάνε» περισσότερα. Πότε, όμως, βρίσκεται ο σκύλος στην κατάλληλη ηλικία για να εκπαιδευθεί;

«Η κοινωνικοποίηση ξεκινά από την ημέρα νούμερο 1», μας λέει η κ. Οικονόμου. Όπως μας αναφέρει, όταν έχουμε να κάνουμε με κουτάβι, κατά τις πρώτες εβδομάδες της ζωής του κοινωνικοποιείται με την οικογένειά του, αυτή δηλαδή των σκύλων, ενώ μετά την έβδομη-όγδοη εβδομάδα είναι έτοιμο να ενταχθεί στους κανόνες της ανθρώπινης οικογένειάς του: «Όταν λέμε ότι ξεκινά η εκπαίδευση, δεν εννοούμε τις εντολές “κάτσε-σήκω”, αλλά την εκμάθηση της αρμονικής συμβίωσης και της κοινωνικοποίησής του.

»Υπάρχουν πολλοί Έλληνες που αφήνουν τον χρόνο να περάσει, ο σκύλος φτάνει 5-6 μηνών και εμφανίζονται προβλήματα, για τα οποία ρίχνουν την ευθύνη στο ζώο, κάτι που είναι πολύ λάθος. Η εκπαίδευση αφορά πρωτευόντως τον άνθρωπο και δευτερευόντως τον σκύλο», τονίζει.

Γι’ αυτό, επομένως, είναι απαραίτητη η εκπαίδευση από νωρίς, για να μην κάνουμε βασικά λάθη και ενισχύουμε τις φοβίες του σκύλου. Αν για παράδειγμα έχουμε μάθει τον σκύλο μας να επιζητά την προσοχή, δεν ευθύνεται αυτός όταν πηδά καταπάνω μας. Κι όταν τον ταΐζουμε χωρίς μέτρo, είναι άδικο να τον κατηγορούμε για τα κιλά που πήρε.

Πώς μπορούν να αποφευχθούν αυτά τα βασικά προβλήματα των κατοικίδιων σκύλων; «Πρώτα πρώτα, πρέπει να λάβουμε υπόψη το ταμπεραμέντο του σκύλου σε σχέση με το δικό μας. Όταν πρόκειται για μια οικογένεια με παιδιά, και γονείς που λείπουν συνεχώς στις δουλειές τους, οφείλουν να επιλέξουν έναν σκύλο με λιγότερη ενεργητικότητα. Διαφορετικά, είναι σαν να ζητάμε από κάποιον να βάλει το χέρι στην πρίζα και να μείνει ακίνητος. Δεν μπορούμε να έχουμε τέτοιες απαιτήσεις από ένα υπερκινητικό σκύλο.

»Επιπλέον, πολλοί συνηθίζουν να προτιμούν κουταβάκια, τα οποία, όμως, είναι “σφουγγαράκια”, και αν δεν ξέρεις πώς να τους φερθείς, μαθαίνουν γρήγορα τα “στραβά”. Αν δεν έχετε υπομονή ή χρόνο να ασχοληθείτε, προτιμήστε έναν ενήλικο σκύλο, ο οποίος απαιτεί λιγότερη ενασχόληση – χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν ισχύουν και στην περίπτωσή του οι ίδιοι κανόνες», συμβουλεύει η εκπαιδεύτρια.

«Όταν έχουμε έναν σκύλο, που έχει μάθει τους βασικούς κανόνες και σέβεται – δεν φοβάται – την ανθρώπινη οικογένειά του, τότε, 3-4 μηνών περίπου, μπορεί πια να βγει και έξω – όχι φυσικά κατευθείαν… στην πλατεία Συντάγματος, γιατί θα φρικάρει», μας λέει η κ. Οικονόμου.

*Ποια είναι η διαδικασία της εκπαίδευσης;

Μία από τις βασικότερες εκπαιδεύσεις είναι αυτή της βασικής υπακοής. Η διαδικασία διαφέρει ανάλογα με την ηλικία και το ταμπεραμέντο του σκύλου, επισημαίνει η εκπαιδεύτρια, λέγοντάς μας πως δεν υπάρχει κάποια «εκπαίδευση-κονσέρβα» που χρησιμοποιείται πάντα. «Όσοι εκπαιδευτές σέβονται το επάγγελμά τους, κάνουν πρώτα μια γνωριμία με τον σκύλο, ενώ ακολουθεί στην συνέχεια μια περίοδος από έναν ως και έξι μήνες – ανάλογα με τα προβλήματα που θα αντιμετωπίσει ο σκύλος- ώστε να μάθει να επικοινωνεί με την οικογένειά του», μας λέει.

«Η ουσιαστική δουλειά και το ζητούμενο του εκπαιδευτή είναι να λειτουργήσει ως υποβολέας. Να δείξει δηλαδή έναν τρόπο επικοινωνίας μεταξύ του σκύλου και του ιδιοκτήτη του. Γι΄αυτό, προσωπικά, δουλεύω κατ’ οίκον, πάντα με την παρουσία του ιδιοκτήτη», αναφέρει η ειδικός. Μας εξηγεί πως κατ’ αυτόν τον τρόπο, ο σκύλος βλέπει ότι όσα μαθαίνει χαίρουν της αποδοχής του ιδιοκτήτη του.

*Η άγνοια βλάπτει

Τι γίνεται όταν ένας σκύλος δεν είναι… καλός μαθητής; «Τότε, δουλειά μας είναι κατ’ αρχήν να κάνουμε καλύτερο μαθητή τον άνθρωπο. Όταν έχουμε να κάνουμε με κάποιον “ξερόλα” που στην ουσία δεν ξέρει τίποτα ή κάποιον ανεπίδεκτο, ξεκαθαρίζουμε τα πράγματα εξ αρχής ή απλώς δεν τον αναλαμβάνουμε. Προτιμάμε κάποιον που λέει πως δεν ξέρω, αλλά δείξτε μου, παρά εκείνους που κάνουν πως τα ξέρουν όλα», λέει η εκπαιδεύτρια.

«Έχουμε συναντήσει και συμπεριφορές βίαιες, ανθρώπους που χρησιμοποιούν την βία για συνετισμό του σκύλου τους. Αυτά πρέπει να τα ξεριζώνουμε άμεσα», τονίζει και συμπληρώνει πως, ευτυχώς, οι Έλληνες γίνονται ολοένα και πιο ανοιχτοί στο να μάθουν και να κατανοήσουν πραγματικά τον τετράποδο φίλο τους. «Αυτό που πρέπει να κάνουμε για να αντιμετωπίσουμε τις άσχημες συμπεριφορές που έχουν ριζωθεί στον σκύλο, είναι να δώσουμε έμφαση στα θετικά: Στην επιβράβευση της σωστής του συμπεριφοράς», μας λέει.

*Κάποιος να μας φυλάει

Η κουβέντα έρχεται στους σκύλους-φύλακες, οι οποίοι έχουν γίνει αρκετά δημοφιλείς δεδομένης της εγκληματικότητας της εποχής. Τι πρέπει να γνωρίζουν όσοι θέλουν να αποκτήσουν έναν τετράποδο «ακοίμητο φρουρό»;

«Το βασικότερο είναι να μην κινδυνεύει ο σκύλος», αναφέρει η κ. Οικονόμου. «Θέλουμε ο φύλακάς μας να είναι αποτελεσματικός, αλλά ο νεκρός από φόλα σκύλος είναι κάθε άλλο παρά αποτελεσματικός. Αυτό σημαίνει πως δεν πρέπει να τον αφήνουμε έξω ή στον κήπο, αλλά να τον έχουμε στο εσωτερικό του σπιτιού, όπου μπορεί να δεθεί με την οικογένεια. Έχουμε συναντήσει περιστατικά σκύλων, τους οποίους άφηναν οι ιδιοκτήτες στον κήπο όλο το βράδυ, με αποτέλεσμα να νιώθουν απομονωμένοι, και να επιζητούν με ενθουσιασμό και χαρά οποιαδήποτε ανθρώπινη παρουσία, ακόμη και αυτή ενός κλέφτη!», συμπληρώνει.

Όσο για το ποιες φυλές είναι κατάλληλες για φύλακες, αυτό η εκπαιδεύτρια το αφήνει ανοιχτό: Μπορεί ένα Rottweiler, που φημίζεται για αυτή την ιδιότητα, να αποδειχθεί «κουταβάκι», ενώ ένα Labrador, που δεν είναι γνωστό ως φύλακας, να είναι πιο αποτελεσματικό.

*Τα παιδία… γαβγίζει

Τι χρειάζεται να γνωρίζουν οι γονείς που πρόκειται να αποκτήσουν τετράποδο κατοικίδιο ή όσοι έχουν τετράποδο κατοικίδιο και πρόκειται να αποκτήσουν παιδί; Πώς ρυθμίζεται η συνύπαρξή τους; «Αυτό που πρέπει να γνωρίζουμε είναι πως συνήθως τα παιδιά (κάτω των δέκα ετών) είναι πιο επικίνδυνα για τον σκύλο, παρά το αντίστροφο», υπογραμμίζει η κ. Οικονόμου.

Νήπια που τραβούν ουρές και αυτιά αποτελούν σύνηθες φαινόμενο, με αποτέλεσμα ο σκύλος να νιώθει ότι απειλείται και επομένως να αμύνεται. «Σε αυτήν την περίπτωση, φυσικά, είναι παράλογο να κατηγορήσουμε τον σκύλο ότι είναι επιθετικός» λέει η εκπαιδεύτρια.

Ένα επίσης συχνό λάθος των γονιών είναι το ότι προτιμούν τα κουτάβια, γιατί τους φαίνεται πιο ταιριαστό «δώρο» στα παιδιά τους. Στην συνέχεια, αφήνουν τα παιδιά τους να κάνουν στα κουτάβια ό,τι θέλουν. «Φυσικά, τότε εμφανίζονται τα παραπάνω φαινόμενα της αμυντικής συμπεριφοράς τους, κάτι δεν πάει καλά, η οικογένεια απογοητεύεται, και ο σκύλος καταλήγει στον δρόμο.

»Μια καλή ιδέα», συμβουλεύει η ειδικός, «είναι ένας μεγαλόσωμος σκύλος. Μπορεί οι γονείς να θεωρούν, λόγω του ύψους του, ότι είναι επικίνδυνος για το παιδί, αλλά, σε αντίθεση με το κουτάβι, που νιώθει ανυπεράσπιστο μπροστά στον «γίγαντα»-παιδί που έχει απέναντί του, δεν δαγκώνει αμυντικά». Φυσικά, το επιμύθιο και πάλι είναι πως το παιδί χρειάζεται επίσης εκπαίδευση, για να μπορέσει να ζει αρμονικά με τον σκύλο.

*Πώς θα μάθω περισσότερα;

Επισκεφθείτε την ιστοσελίδα της SAPT Hellas (Δράση για τα Αδέσποτα-Σκύλοι Θεραπείας Ελλάδας, Αστική-Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία), στην οποία θα βρείτε συμβουλές για παιδιά, για την αρμονική συμβίωση και την κοινωνικοποίηση του καλύτερου φίλου του ανθρώπου, για θέματα που αφορούν τα αδέσποτα σκυλιά και τους σκύλους θεραπευτικής επαφής για άτομα που τους έχουν ανάγκη. Μάθετε ακόμη πως θα υιοθετήσετε έναν αδέσποτο σκύλο. 

Όσο για το κόστος μιας εκπαίδευσης, δεν υπάρχει ενδεικτική τιμή, γιατί οι ανάγκες της κάθε περίπτωσης είναι διαφορετικές: Κυμαίνονται από μια πολύμηνη βασική υπακοή μέχρι κάποιο μικρότερο πρόβλημα που λύνεται με τρεις επισκέψεις – επικοινωνήστε με έναν εκπαιδευτή για να ενημερωθείτε σχετικά με την δική σας περίπτωση.