Μέλλων μπαμπάς: Τι να περιμένετε

του Γιώργου Κόκουβα

Το τεστ εγκυμοσύνης βγήκε θετικό. Από εκείνη την στιγμή και μετά, όλα μοιάζουν να αλλάζουν για τον άνδρα που «προκάλεσε» αυτό το αποτέλεσμα. Κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης, ο μέλλων μπαμπάς προετοιμάζεται για την πατρότητα και έχει να αντιμετωπίσει τις αλλαγές που συμβαίνουν στην σύντροφό του, στην σχέση τους και στον ίδιο του τον εαυτό.

Υπερισχύει τελικά η χαρά και η αισιοδοξία για τον ερχομό του «διαδόχου» ή αυτά τα αισθήματα μετριάζονται από το άγχος και τις παραπάνω ανησυχίες; Οι ξαφνικές μεταβολές της ψυχολογίας της εγκύου και το «πανηγύρι» των ορμονών της είναι γνωστό και πολυσυζητημένο θέμα, που καταλήγει στο εξής συμπέρασμα: Ο σύντροφός της πρέπει να την στηρίξει. Μήπως τελικά χρειάζεται και ο άνδρας στήριξη;

Ας δούμε τις αλλαγές και τις σκέψεις ενός μέλλοντα μπαμπά μία προς μία. Αρχικά, η σκέψη πως γίνεται οικογενειάρχης είναι από μόνη της ικανή να προκαλέσει ένα ντόμινο αλλαγών μέσα του. Σε λίγο καιρό, στο σπίτι δεν θα υπάρχουν δύο, αλλά τρεις. Τέρμα τα αστεία, οι περιπέτειες και όσα στίγματα εργένικης νοοτροπίας του είχαν απομείνει: η πατρότητα είναι μια full-time απασχόληση και απαιτεί στροφή προς την υπευθυνότητα.

Ρωτήσαμε τον Πέτρο, 37 ετών και «φρέσκο» πατέρα, ποια ήταν η μεγαλύτερή του ανησυχία όσο περίμενε να έρθει το παιδί: «Ευθύνες» μάς απαντά χωρίς δισταγμό, «ευθύνες για το παιδί που θα έρθει στον κόσμο». Βέβαια, μπορεί αυτή να είναι η μαγική λέξη που σχετίζεται με το άγχος εκείνης της περιόδου, αλλά «η χαρά που ένιωθα δεν επισκιάζεται από τίποτα», μάς λέει.

Οι αλλαγές όμως, δεν σχετίζονται μόνο με το παιδί. Ακόμη και όσοι προγραμμάτισαν την έλευση του παιδιού σε μια δεδομένη χρονική περίοδο, είναι λογικό να αντικρίσουν την έγκυο σύντροφό τους να «μεταμορφώνεται». Υπάρχει έντονος ο φόβος η εγκυμοσύνη –και κυρίως η μετά από αυτήν έλευση του παιδιού- να φέρει εντάσεις και άγχος, που πιθανόν να προκαλέσουν καβγάδες.

Ούτως ή άλλως, καθώς το σώμα της γυναίκας προσαρμόζεται στην εγκυμοσύνη, μεταβάλλονται οι σεξουαλικές διαθέσεις και από τις δύο πλευρές, καθώς η εικόνα του άνδρα για την γυναίκα αλλάζει. Άλλοι άνδρες προσαρμόζονται στα νέα δεδομένα πιο εύκολα, και έλκονται από τις καμπύλες και τον αέρα που αποπνέει η μέλλουσα μητέρα του παιδιού τους. Άλλοι άνδρες, πάλι, βλέπουν την ερωτική τους επιθυμία να υποχωρεί.

Συχνό ερώτημα των υποψήφιων γονιών είναι το κατά πόσον επιτρέπεται η σεξουαλική επαφή κατά το κρίσιμο αυτό εννιάμηνο. Ο άνδρας πιθανώς να βλέπει την γυναίκα ως εύθραυστο πλάσμα και να τρέμει το ρίσκο που θεωρεί πως θα έχει μια λάθος κίνησή του, κάτι που οφείλεται κυρίως σε άγνοια.

Φοβίες για την υγεία της εγκύου και του εμβρύου, για το αν όντως το παιδί είναι δικό τους και για τον θάνατο –η δημιουργία ζωής συνεπάγεται σκέψεις του άνδρα για την διαδοχή και την γρήγορη ροή του χρόνου για τον ίδιο- ίσως να φαίνονται παράλογοι, αλλά εμφανίζονται συχνά σε υποψήφιους πατέρες. «Δεν είναι παράλογες αυτές οι σκέψεις», μάς λέει ο κ. Παύλος Μεταξάς, ψυχολόγος-ψυχοθεραπευτής, «αλλά δεν είναι απαραίτητα συνειδητές, παρά μόνο αντιληπτές στην συμπεριφορά του άνδρα».

«Όλα αυτά είναι πάντα συνάρτηση της σχέσης του με την σύντροφό του», συνεχίζει ο κ. Μεταξάς. «Παράμετροι όπως αν η εγκυμοσύνη ήταν επιθυμητή, αν το ζευγάρι είναι ακόμη ερωτευμένο, αν υπάρχουν οικονομικές δυσκολίες, αν πρόκειται για το πρώτο παιδί, δημιουργούν περιορισμούς, τους οποίους ο άνδρας καλείται να επεξεργαστεί μέσα του», αναφέρει.

Ο μέλλων πατέρας αισθάνεται πως χάνει την πρωτοκαθεδρία στην σχέση. «Αυτό συμβαίνει γιατί η μητρότητα θεωρείται πιο σημαντική από την πατρότητα, καθώς στην ουσία η μητέρα είναι η “υπεύθυνη” για το παιδί. Στατιστικά, μάλιστα, ως αντίδραση, οι απιστίες των ανδρών που δεν έχουν καλή σχέση με την γυναίκα τους αυξάνονται κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης», λέει χαρακτηριστικά ο κ. Μεταξάς.

Η βιολογία βάζει με την σειρά της το λιθαράκι της στην προετοιμασία για την πατρότητα. Σύμφωνα με ιατρικές έρευνες, τα επίπεδα τεστοστερόνης του άνδρα πέφτουν κατά το τελευταίο τρίμηνο της κύησης της συντρόφου του. Το ίδιο συμβαίνει και με άλλες ορμόνες, όπως η προλακτίνη και η κορτιζόλη, κάτι που συνεχίζεται και κατά τους πρώτους μήνες μετά την πολυπόθητη γέννα. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως ο οργανισμός προλειαίνει το έδαφος για λιγότερο… γήπεδο και περισσότερη προσοχή στα εν οίκω, και ιδιαίτερα στο νεογέννητο.

Μάλιστα, σχετικό με τις παραπάνω αλλαγές είναι και το σύνδρομο Couvade, το οποίο κάνει την εμφάνισή του σε ορισμένες περιπτώσεις ανδρών. Αϋπνίες, αύξηση βάρους, ακόμη και πόνοι αντίστοιχοι με αυτούς της συντρόφου του είναι τα συμπτώματα του συνδρόμου των ανδρών, που δείχνουν να συμπάσχουν στην κυριολεξία με την επίτοκο. Κύριο άγχος τους είναι το πώς βιώνει η αγαπημένη τους την εγκυμοσύνη και την πιθανή αμφιθυμία που την συνοδεύει.

Πώς αντιμετωπίζονται όλα αυτά;
Ο άνδρας, εν ολίγοις, φαίνεται πως περνάει την δική του «εγκυμοσύνη», παράλληλα με αυτή της γυναίκας. Ποια είναι η λύση σε όλα αυτά τα ζητήματα που στριφογυρίζουν στο μυαλό του;

Η απάντηση, σύμφωνα με τον ειδικό, βρίσκεται στην «πρόληψη». «Μόνο αν υπάρχει καλή σχέση του ζευγαριού ως βάση, μειώνονται οι παραπάνω κίνδυνοι για την ψυχολογία του υποψήφιου πατέρα», επισημαίνει ο κ. Μεταξάς. «Συνοπτικά, θα έλεγα: Μην ξεκινάτε να κάνετε παιδί αν δεν είναι μια συνειδητοποιημένη, προγραμματισμένη, ώριμη επιλογή στο πλαίσιο μιας υγιούς σχέσης», συνεχίζει. Μία καλή σχέση, μπορεί να γίνει καλύτερη με το ενδεχόμενο μιας εγκυμοσύνης. Μια κακή σχέση, όχι. Εκεί εντοπίζεται και το λάθος των ζευγαριών που βλέπουν το παιδί ως σωσίβιο της σχέσης τους.

Στο εμπόριο υπάρχουν αρκετά βιβλία για γονείς. Στην πραγματικότητα όμως, όπως μας αναφέρει ο ψυχολόγος-ψυχοθεραπευτής, πρόκειται για γενικές οδηγίες, που δεν λαμβάνουν υπόψη την προσωπικότητα του κάθε άνδρα. Πιο ασφαλής επιλογή είναι η συμμετοχή σε ομάδα γονέων με συντονιστή-θεραπευτή, όπου η συμβουλευτική βοηθάει αποτελεσματικά.

Επίσης, για την περίπτωση των αποριών και των δισταγμών περί του σεξ κατά την εγκυμοσύνη, μία από κοινού επίσκεψη στον γυναικολόγο θα διαλύσει κάθε ανησυχία του άνδρα, που αν όλα κυλούν ομαλά για το έμβρυο, είναι αδικαιολόγητη. Οι περισσότεροι μάλιστα, συνιστούν, υπό τις κατάλληλες οδηγίες του γυναικολόγου, να υπάρχει σεξουαλική επαφή ακόμη και στον 9ο μήνα.

Όσο για το αίσθημα χαράς του μέλλοντα χαζομπαμπά; «Κι αυτό ακόμη είναι θέμα εξατομίκευσης», μας λέει ο κ. Μεταξάς. «Μπορεί όλοι να του δίνουν συγχαρητήρια, αλλά αυτός μέσα του να νιώθει αλλιώς. Είναι καθαρά θέμα της κουλτούρας του, των περιστάσεων και της ποιότητας της σχέσης που έχει με την γυναίκα του», καταλήγει.