Οι αφίσες που έγραψαν Ιστορία
Προπαγάνδισαν, στρατολόγησαν, ξεκίνησαν επαναστάσεις. Οι αφίσες που έγιναν κομμάτι της Ιστορίας τον αιώνα που πέρασε.
της Ηρώς Κουνάδη
Στρατολόγησαν, απαίτησαν δικαιώματα, προσπάθησαν να ηρεμήσουν ολόκληρους λαούς, πλημμύρισαν τους δρόμους και έπαιξαν τον δικό τους μικρό ή μεγαλύτερο ρόλο στην διαμόρφωση της Ιστορίας όπως την ξέρουμε. Οι αφίσες που ενέπνευσαν την ανθρωπότητα να κάνει πράγματα –ή τουλάχιστον το προσπάθησαν.
Η αρχή των αφισών στρατολόγησης έγινε στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν ο διάσημος Στρατάρχης Herbert Kitchener ήθελε ΕΣΕΝΑ στον στρατό της χώρας σου. Για την ακρίβεια, στο στρατό της Βρετανίας, το 1914. Ο θεός να σώσει τον βασιλιά.
Τη σκυτάλη πήρε ο Θείος Σαμ, στις ΗΠΑ, με αυτήν την πασίγνωστη αφίσα που τυπώθηκε για πρώτη φορά το 1917.
Αν, πάλι, δεν ήσουν σε θέση να πολεμήσεις, αυτή η αφίσα σε καλούσε εκ μέρους του Ερυθρού Σταυρού να πλέξεις κάλτσες (ΗΠΑ, Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος).
Μετά, ήρθε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος, μαζί με το πρότυπο της χειραφετημένης γυναίκας. Η Rosie the Riveter καλούσε τις γυναίκες στα εργοστάσια και τα ναυπηγεία που κατασκεύαζαν πολεμικό υλικό.
Η Βρετανία, πάλι, το έθεσε πιο απλά, συνιστώντας ψυχραιμία, με ένα πόστερ που πιθανότατα έχει παραλλαχθεί και αναπαραχθεί περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο.
Μερικά χρόνια αργότερα, η Κούβα κάνει επανάσταση και η κόκκινη αφίσα του Τσε γίνεται σύμβολο της αντίστασης διεθνώς –μισό αιώνα αργότερα, τυπώνεται σε κασκέτα και αναπτήρες, και τα κόκαλα του Ερνέστο Γκεβάρα τρίζουν.
Flashback, έναν αιώνα πίσω: Τα καμπαρέ του Παρισιού βρίσκονται στις δόξες τους, και οι αφίσες που διαφημίζουν το αψέντι, το καν-καν και τα λοιπά φετίχ τους γίνονται ο πρόδρομος της αφίσας όπως την ξέρουμε σήμερα.
Βρισκόμαστε στο 1974, και η Σοβιετική Ένωση γιορτάζει την 13η επέτειο της πρωτιάς του Γιούρι Γκαγκάριν στην κούρσα του διαστήματος, με αυτήν την μινιμαλιστικής αισθητικής αφίσα.
Και μια που βρεθήκαμε στη Ρωσία, θα γυρίσουμε για λίγο στον Β’ Παγκόσμιο, για να θαυμάσουμε αυτό το προφητικό πόστερ που γράφει τα εξής: Ο Ναπολέων έχασε, και το ίδιο θα πάθει κι ο Χίτλερ –αλλά η Ρωσία χρειάζεται τα όπλα τώρα.
Μισό περίπου αιώνα νωρίτερα, στη Βρετανία του 1909 αυτό εδώ το (δυναμικό δεν το λες) πόστερ διεκδικεί ψήφους για τις γυναίκες –και, παραδόξως, τις κερδίζει.
Κι ας κάναν’ αφίσες σαν αυτές όσοι προπαγάνδα θέλανε εναντίον τους.
Βρισκόμαστε στις ΗΠΑ των 60s, κι ενώ η οργή του λαού έχει στραφεί ενάντια στον πόλεμο του Βιετνάμ, ο Θείος Σαμ δεν θέλει πια εσένα στον πόλεμο –θέλει κάποιον να τον σώσει απ’ αυτόν.
Και στα καθ’ ημάς, εκεί γύρω στα τέλη της δεκαετίας του ’50, η σφαίρα που στοιχίζει όσο ένα λίτρο γάλα θα κάνει τη νοικοκυρά να σαρώσει με τη σκούπα της το κόμμα της δυστυχίας…
…Ενώ όσοι αγαπούν αληθινά την Ελλάδα, και θέλουν μέλλον εργασίας και προόδου μακριά από την σοβιετική απειλή, ψηφίζουν Λαϊκόν Κόμμα.
Στρατολόγησαν, απαίτησαν δικαιώματα, προσπάθησαν να ηρεμήσουν ολόκληρους λαούς, πλημμύρισαν τους δρόμους και έπαιξαν τον δικό τους μικρό ή μεγαλύτερο ρόλο στην διαμόρφωση της Ιστορίας όπως την ξέρουμε. Οι αφίσες που ενέπνευσαν την ανθρωπότητα να κάνει πράγματα –ή τουλάχιστον το προσπάθησαν.
Η αρχή των αφισών στρατολόγησης έγινε στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν ο διάσημος Στρατάρχης Herbert Kitchener ήθελε ΕΣΕΝΑ στον στρατό της χώρας σου. Για την ακρίβεια, στο στρατό της Βρετανίας, το 1914. Ο θεός να σώσει τον βασιλιά.
Τη σκυτάλη πήρε ο Θείος Σαμ, στις ΗΠΑ, με αυτήν την πασίγνωστη αφίσα που τυπώθηκε για πρώτη φορά το 1917.
Αν, πάλι, δεν ήσουν σε θέση να πολεμήσεις, αυτή η αφίσα σε καλούσε εκ μέρους του Ερυθρού Σταυρού να πλέξεις κάλτσες (ΗΠΑ, Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος).
Μετά, ήρθε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος, μαζί με το πρότυπο της χειραφετημένης γυναίκας. Η Rosie the Riveter καλούσε τις γυναίκες στα εργοστάσια και τα ναυπηγεία που κατασκεύαζαν πολεμικό υλικό.
Η Βρετανία, πάλι, το έθεσε πιο απλά, συνιστώντας ψυχραιμία, με ένα πόστερ που πιθανότατα έχει παραλλαχθεί και αναπαραχθεί περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο.
Μερικά χρόνια αργότερα, η Κούβα κάνει επανάσταση και η κόκκινη αφίσα του Τσε γίνεται σύμβολο της αντίστασης διεθνώς –μισό αιώνα αργότερα, τυπώνεται σε κασκέτα και αναπτήρες, και τα κόκαλα του Ερνέστο Γκεβάρα τρίζουν.
Flashback, έναν αιώνα πίσω: Τα καμπαρέ του Παρισιού βρίσκονται στις δόξες τους, και οι αφίσες που διαφημίζουν το αψέντι, το καν-καν και τα λοιπά φετίχ τους γίνονται ο πρόδρομος της αφίσας όπως την ξέρουμε σήμερα.
Βρισκόμαστε στο 1974, και η Σοβιετική Ένωση γιορτάζει την 13η επέτειο της πρωτιάς του Γιούρι Γκαγκάριν στην κούρσα του διαστήματος, με αυτήν την μινιμαλιστικής αισθητικής αφίσα.
Και μια που βρεθήκαμε στη Ρωσία, θα γυρίσουμε για λίγο στον Β’ Παγκόσμιο, για να θαυμάσουμε αυτό το προφητικό πόστερ που γράφει τα εξής: Ο Ναπολέων έχασε, και το ίδιο θα πάθει κι ο Χίτλερ –αλλά η Ρωσία χρειάζεται τα όπλα τώρα.
Μισό περίπου αιώνα νωρίτερα, στη Βρετανία του 1909 αυτό εδώ το (δυναμικό δεν το λες) πόστερ διεκδικεί ψήφους για τις γυναίκες –και, παραδόξως, τις κερδίζει.
Κι ας κάναν’ αφίσες σαν αυτές όσοι προπαγάνδα θέλανε εναντίον τους.
Βρισκόμαστε στις ΗΠΑ των 60s, κι ενώ η οργή του λαού έχει στραφεί ενάντια στον πόλεμο του Βιετνάμ, ο Θείος Σαμ δεν θέλει πια εσένα στον πόλεμο –θέλει κάποιον να τον σώσει απ’ αυτόν.
Και στα καθ’ ημάς, εκεί γύρω στα τέλη της δεκαετίας του ’50, η σφαίρα που στοιχίζει όσο ένα λίτρο γάλα θα κάνει τη νοικοκυρά να σαρώσει με τη σκούπα της το κόμμα της δυστυχίας…
…Ενώ όσοι αγαπούν αληθινά την Ελλάδα, και θέλουν μέλλον εργασίας και προόδου μακριά από την σοβιετική απειλή, ψηφίζουν Λαϊκόν Κόμμα.
