Όροι χρήσης: Αυτοί οι άγνωστοι

του Νικόλα Γεωργιακώδη

Παραδεχτείτε το. Πόσες φορές διαβάσατε προσεχτικά όλες τις σελίδες των όρων χρήσης για διαδικτυακές υπηρεσίες; Μία, δύο; Καμία. Το τελευταίο είναι το πιο πιθανό. Δεν σας κατηγορούμε. Κανείς μας δεν το κάνει. Το πιο πιθανό είναι να διαβάσατε τις δύο πρώτες, άντε και την τρίτη παράγραφο και μετά να πατήσατε νευρικά το “Accept” για να τελειώνει η ρημάδα η εγκατάσταση. Την πλήρη αυτή αδιαφορία έχουν κατά καιρούς καυτηριάσει χιουμοριστικά ιστοσελίδες όπως το Gamestation, το οποίο έβαλε στους όρους αποδοχής των online συναλλαγών μια πρωτότυπη παράγραφο: επικυρώνοντας την συναλλαγή για την αγορά ενός παιχνιδιού, ο χρήστης παράλληλα έδινε στην ιστοσελίδα τα… δικαιώματα της ψυχής του!

To 90% των χρηστών της υπηρεσίας αγνόησε τον… σατανικό αυτό όρο χρήσης και συνέχιζε κανονικά τις συναλλαγές. Θεωρητικά, οι ψυχές τους ανήκαν πλέον και με τη βούλα στο κατάστημα. Πρακτικά, η Gamestation ήθελε απλά να αποδείξει ότι εν τέλει κανείς δεν δίνει σημασία στα τεράστια αυτά κείμενα όταν πραγματικά θέλει να αγοράσει ένα παιχνίδι ή μια υπηρεσία.


Πέρα από τη πλάκα όμως, οι όροι χρήσης σπάνια… αστειεύονται. Δείτε γιατί.

Την ανέβασες; Τους ανήκει!

Βγήκατε με φίλους το προηγούμενο βράδυ και ήδη ανεβάζετε μανιωδώς φωτογραφίες στο άλμπουμ «Υο! Τα κολλητάρια μου και εγώ τα σπάμε στο club». Οι φωτογραφίες σας είναι ομολογουμένως εντυπωσιακές. Οι φωτογραφίες ΣΑΣ; Χμ. Μάλλον οι φωτογραφίες «σας» και «ΤΟΥΣ», για να είμαστε ακριβείς. Ναι, κάθε φορά που ανεβάζετε κάποια φωτογραφία σε social network όπως το Flickr, το Twitpic ή το Instagram, τότε αυτομάτως και βάσει των όρων χρήσης τους η φωτογραφία όχι μόνο τους ανήκει αλλά διατηρούν το δικαίωμα να τη χρησιμοποιήσουν για οποιοδήποτε σκοπό.  

Για την ακρίβεια, άθελά (;) σας εξουσιοδοτήσατε τις ιστοσελίδες αυτές «να αναπαράγουν, να χρησιμοποιούν και να διανείμουν» τις φωτογραφίες σας παγκοσμίως. Επομένως, μην τους ζητήσετε τα ρέστα αν δείτε τον εαυτό σας σε διαφημίσεις τύπου «Ήμουν ένα χονδρό ρεμάλι και έχασα σε μια βδομάδα δέκα κιλά» ή «Να πως το πέος μου μεγάλωσε κατά τρία ολόκληρα εκατοστά». Όχι πως θα το κάνουν, αλλά το δικαίωμα το έχουν. Εσείς τους το δώσατε.


«Ε σιγά, θα τις σβήσω και τελείωσε το θέμα». Μμ, λάθος απάντηση. Στους όρους χρήσης υπάρχει και άλλο ένα κομμάτι στο οποίο αναφέρεται πως η ιστοσελίδα διατηρεί το δικαίωμα ακόμα και στις διαγραμμένες φωτογραφίες σας μέχρι να περάσει ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Ούπς!

Το αγόρασα; Ναι. Μου ανήκει; Ίσως.

Αν είμαστε σίγουροι για ένα πράγμα στις online αγορές αυτό είναι πως ό,τι αγοράσουμε (παιχνίδια, μουσική, υπηρεσίες, e-books) μας ανήκει δικαιωματικά, έτσι δεν είναι; Για διαβάστε καλύτερα. Σε γενικές γραμμές, αρκετές ιστοσελίδες τέτοιου τύπου αναφέρουν ρητά στους όρους χρήσης τους πως διατηρούν το δικαίωμα να αλλάξουν, να «παγώσουν» ή και να διαγράψουν πλήρως οποιοδήποτε περιεχόμενο επιλέξουν. Και δεν εννοούν να το αποσύρουν από την ιστοσελίδα τους ώστε να μην μπορεί να το αγοράσει κανείς, αλλά ΚΑΙ από τη συσκευή στην οποία «κατέβηκε». Χονδρικά σκεφτείτε το κάπως έτσι: Ο Συλβέστερ Σταλόνε μπουκάρει με το τόξο του στο σπίτι σας, κατευθύνεται προς το ντουλάπι όπου διατηρείτε με ευλάβεια την σειρά των «Ράμπο», την καβατζώνει με τα γιγαντιαία χέρια του και «την κάνει» από το παράθυρο του σαλονιού.

                            Πες μου ΤΩΡΑ που έχεις κρυμμένο το "Πρώτο Αίμα" αλλιώς στην άναψα!

Αυτό που πιθανώς δεν γνωρίζατε όταν αγοράζετε ένα ψηφιακό αρχείο διαδικτυακά είναι πως στην ουσία δεν το αγοράζετε με όλη τη σημασία της λέξης, απλά πληρώνετε την άδεια που σας επιτρέπει να το χρησιμοποιήσετε. Για παράδειγμα, η αγορά παιχνιδιών σύμφωνα με τους όρους χρήστης της multiplayer υπηρεσίας Steam δεν σας καθιστά αυτομάτως και κατόχους τους. «Το πρόγραμμα δεν πωλείται. Η άδεια που έχετε να το χρησιμοποιήσετε δεν σας δίνει κανένα τίτλο ιδιοκτησίας για το πρόγραμμα», αναφέρεται χαρακτηριστικά στους όρους χρήσης. Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και με τις υπηρεσίες της EA. «Η εφαρμογή δεν σας ανήκει», γράφουν οι όροι χρήσης τους. Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και με τις υπηρεσίες αγοράς e-books.

Τον περασμένο χρόνο, η Amazon διέγραψε ολόκληρη τη διαδικτυακή βιβλιοθήκη ενός χρήστη, επειδή υποψιάστηκε πως κάποιος τρίτος είχε μπει στο λογαριασμό του παράνομα. Ο άτυχος χρήστης είχε δώσει εκατοντάδες δολάρια για την αγορά e-books για το Kindle, τα οποία… εξαφανίστηκαν εν μία νυκτί, μαζί με τον λογαριασμό του στο Amazon. Σε μια άλλη περίπτωση, οι χρήστες του Kindle εξεπλάγησαν όταν ανακάλυψαν πως η Amazon διέγραψε τα ψηφιακά αντίτυπα του «1984» του Orwell  επειδή όπως ανέφερε η εταιρεία πωλήθηκαν… κατά λάθος!

Itunes: Ο Μεγάλος Αδερφός

Οι 56 σελίδες των όρων χρήσης του Itunes έχουν πολλάκις αποτελέσει αντικείμενο συζήτησης (και επίκρισης) στην διαδικτυακή κοινότητα χάρη στην πολυπλοκότητά τους. Είναι μάλιστα τόσο... ακατανόητοι που το South Park αφιέρωσε ένα ολόκληρο επεισόδιο χλευάζοντάς τους.


                                                                Καταλάβατε πώς λειτουργεί, έτσι;

Προς τι όμως αυτός ο χαμός; Όλες οι αντιδράσεις περιστρέφονται γύρω από το “geo tracking”. Συμφωνώντας με τους... βιβλικούς όρους χρήσης των Itunes, δίνετε χωρίς φόβο και αναστολές το πλήρες δικαίωμα στην Apple να «δει» το πού ακριβώς βρίσκεστε ανά πάσα στιγμή. Τα δεδομένα τοποθεσίας της συσκευής σας (location data) αποθηκεύονται και αποστέλλονται άμεσα σε μια κρυφή βάση δεδομένων, η οποία συγχρονίζεται με τον υπολογιστή σας κάθε φορά που συνδέετε σε αυτόν το κινητό σας. Κάπου, λοιπόν, στα άδυτα του σκληρού σας δίσκου υπάρχει ένα log στο οποίο καταγράφονται όλες σας οι τοποθεσίες με ακρίβεια… συντεταγμένων. Σύμφωνα με την επίσημη τοποθέτηση της Apple, σκοπός του geo tracking είναι η «βελτίωση των υπηρεσιών, του περιεχομένου και της διαφήμισης». Suuuuure Apple...   
                                        

Ακόμα όμως και αν απενεργοποιήσετε το GPS του κινητού σας, η Apple συνεχίζει να σας «βλέπει» και να ξέρει ανά πάσα στιγμή πού βρίσκεστε. Εξοργιστήκατε; Τα πήρατε; Umad Bros; Η μόνη εναλλακτική που έχετε είναι πολύ απλά να σταματήσετε να χρησιμοποιείτε το Itunes μέσω κινητού και να χρησιμοποιήσετε τον υπολογιστή σας. Ή μήπως όχι; Στους όρους χρήσης των Itunes αναγράφεται ρητά πως το Itunes μπορεί να λαμβάνει δεδομένα από τη συσκευή Ή από τον υπολογιστή σας. «Κατάρα. Εντάξει, τι να κάνω. Τουλάχιστον μόνο η Apple θα ξέρει που βρίσκομαι. Πάλι καλά..» Μμ, για ακόμα μια φορά, Nope! Η Apple διατηρεί το δικαίωμα (το οποίο εσείς της δώσατε) να μοιράζεται τα γεωγραφικά σας δεδομένα με τους «Συνεργάτες και Δικαιοδόχους» της. Δηλαδή με οποιαδήποτε εταιρεία είναι ή θέλει να γίνει μέλος της οικογένειας του… φαγωμένου μήλου.

Μήνυση; Λαστ γήαρ.

Δεν είναι λίγες οι φορές που έχουμε τσαντιστεί τόσο με μια υπηρεσία ή ένα προϊόν και θέλουμε να μηνύσουμε πάση θυσία την εταιρεία πίσω από αυτό. Και είναι λογικό. Για την ακρίβεια είναι αναφαίρετο δικαίωμα του κάθε πολίτη να το κάνει. Όπως ήταν αναμενόμενο, οι εταιρείες δεν έκατσαν με σταυρωμένα τα χέρια.

Πλέον οι περισσότερες συμφωνίες χρήσης υπηρεσιών, περιλαμβάνουν ειδικό εδάφιο στο οποίο αναγράφεται ρητά πως, σε αντάλλαγμα χρήσης της υπηρεσίας συμφωνείτε να μην κάνετε καμία μήνυση σε περίπτωση που προκύψει πάσης φύσεως διαφωνία. Για παράδειγμα το δίκτυο Netflix, το οποίο κατά καιρούς έχει πάρει μηνύσεις... και για το σπίτι άλλαξε τους όρους χρήσης του αφαιρώντας κάθε δικαίωμα από τους χρήστες να του κάνουν μήνυση. Το ίδιο και η Sony, ύστερα από χιλιάδες καταγγελίες που δέχτηκε με αφορμή το πρόσφατο χακάρισμα των υπηρεσιών του Playstation.

Αντίστοιχους όρους θα βρείτε και στο Paypal και στο Ebay. Σε καμία περίπτωση οι παραπάνω εταιρείες δεν έχουν την διάθεση να σας προκαλέσουν οποιαδήποτε προβλήματα. Αλλά όπως και να’ χει, αν το κάνουν, έχουν σιγουρέψει πως δεν μπορείτε (νομικά) να κάνετε τίποτα για αυτό.