Αρχιτεκτονικά σχέδια: Οι όμορφες ιδέες όμορφα κάηκαν

της Έλενας Μπούλια

Η «κατάρα» της Αθήνας να φιλοξενεί το 50% του ελληνικού πληθυσμού στα ελάχιστα τετραγωνικά της χιλιόμετρα έχει πολλές φορές βρει «λύσεις» και «προτάσεις» σε μεγαλεπίβολα αρχιτεκτονικά σχέδια –που έμειναν στα σχέδια. Αναπλάσεις, ποδηλατόδρομοι, πεζοδρομήσεις, περισσότερο πράσινο είναι κάποιες μόνο από τις ιδέες που κατά καιρούς έχουν ανακοινωθεί από το ΥΠΕΚΑ και έχουν αναπτερώσει τις ελπίδες μας για καλύτερο επίπεδο ζωής. Πολλά από αυτά χρηματοδοτήθηκαν (και «χρηματοφαγώθηκαν»), ενώ άλλα έμειναν απλά όνειρα. Δείτε, λοιπόν, μερικά από αυτά τα όμορφα όνειρα που όμορφα κάηκαν.

Στην Αθήνα του 19ου αιώνα…

Η «νέα» Ακρόπολη

Η τακτική να προτείνουν -σπουδαίοι και λιγότερο σπουδαίοι- αρχιτέκτονες αρχιτεκτονικά σχέδια για την Αθήνα και να μένουν με την… χαρά δεν είναι καινούργια. Ήδη από το 1832 είχαν ξεκινήσει οι πρωτοβουλίες για «ανάδειξη» της Ακρόπολης με την προσθήκη ενός παλατιού. Ο λόγος για τον πρίγκιπα Όθωνα, ο οποίος ερχόμενος στην πρωτεύουσα και αντικρίζοντας το αρχαίο αρχιτεκτονικό θαύμα θέλησε, με την βοήθεια του Γερμανού Karl Friedrich Schinkel να χτίσει εκεί τα ανάκτορά του. Ο Schinkel σχεδίασε ένα πραγματικά εντυπωσιακό σύμπλεγμα κτιρίων, τα οποία σε καμία περίπτωση δεν κατέστρεφαν τα σωζόμενα οικοδομήματα, αλλά χωρίς ιδιαίτερες οπτικές διαφορές. Τα σχέδιά του περιλάμβαναν μεγάλους κήπους, σιντριβάνια, ανακατασκευή του αγάλματος της θεάς Αθήνας, καθώς και έναν ιππόδρομο.

Η ιδέα του αυτή ίσως σε πολλούς ακούγεται εξοργιστική σήμερα, όμως για τον 19ο αιώνα η συνύπαρξη αρχαίων και νέων κτιρίων ήταν κάτι συνηθισμένο. Σε κάθε περίπτωση, τα σχέδια του Schinkel βρήκαν… τοίχο όταν οι προϋπολογισμοί ξεπέρασαν τις οικονομικές δυνατότητες της χώρας. Χαρακτηριστικά -και διαχρονικά εν τέλει- είναι τα λόγια του Όθωνα στις επιστολές του προς τον Γερμανό αρχιτέκτονα: «Είμαστε αληθινά τόσο φτωχοί εδώ πέρα ώστε αδυνατούμε να επισκευάσουμε ακόμη και τον δρόμο για την Πεντέλη!»

Τα ανεκπλήρωτα του Τσίλερ

Ο Τσίλερ, από την άλλη, δεν θα πρέπει να έχει παράπονο καθώς αμέτρητα έργα του κοσμούν ακόμα και σήμερα όχι μόνο την Αθήνα, αλλά και πολλές άλλες πόλεις της Ελλάδας. Ωστόσο, είχε και αυτός τις απορρίψεις του. Τα έργα του που ποτέ δεν υλοποιήθηκαν ήρθαν στο φως πριν ενάμιση χρόνο, στην σχετική έκθεση της Εθνικής Πινακοθήκης. Ο λόγος για τα ανάκτορα του Τατοΐου για τα οποία ο Τσίλερ ονειρευόταν ένα τεράστιο συγκρότημα με κήπους, σιντριβάνια, καταρράκτες, στοές και μπελβεντέρε, τη μετατροπή του Λυκαβηττού σε αστικό θέρετρο με πεύκα και πολύ πράσινο και, τέλος, τον φωτισμό του Παρθενώνα, ο οποίος θα αναδείκνυε ακόμα και το -ανύπαρκτο σήμερα- άγαλμα της Αθηνάς Παλλάδος.

Στην Αθήνα του σήμερα…

Μητροπολιτικό Πάρκο Ελληνικού ή -αλλιώς- το Πάρκο της Βαβέλ

Μπορεί να έχουν περάσει 10 χρόνια από τότε που το αεροδρόμιο στο Ελληνικό σταμάτησε να λειτουργεί και άρχισαν οι συζητήσεις για την αξιοποίηση του χώρου, όμως, για ακόμα μία φορά, κόντρες, πολιτικές αντιπαραθέσεις και μεγαλεπήβολα σχέδια δεν αφήνουν να γίνει το παραμικρό βήμα υλοποίησης. Θεωρητικά, μέσα στο 2009 θα δρομολογούνταν τα έργα από το -τότε- ΥΠΕΧΩΔΕ, σύμφωνα με τα οποία το Πάρκο αυτό θα γίνει το μεγαλύτερο της Ελλάδας, θα περιλαμβάνει ελεύθερους χώρους (χώρους πράσινου, υδάτινους χώρους, χώρους αναψυχής και περιπάτου), εγκαταστάσεις αναψυχής (αθλητικές εγκαταστάσεις) και διάφορους χώρους υποδομής (π.χ. χώρους στάθμευσης, δύο σταθμοί μετρό και τραμ).

Τα τελευταία δέκα αυτά χρόνια η κατασκευή του Πάρκου συμπεριλαμβάνεται σε κάθε κατάλογο που ανά τακτά χρονικά διαστήματα δημοσιεύει το ΥΠΕΚΑ με τα έργα που πρόκειται να ξεκινήσουν μέσα στο επόμενο έτος. Σύμφωνα με την τελευταία ανακοίνωση το Μητροπολιτικό Πάρκο Ελληνικού θα μπορούσε να παραδοθεί το 2016 αν ξεκινήσει το 2012. Λέμε αν…

Athens Bench Mark: Στον πάγκο

Με ενθουσιασμό παρουσιάσαμε σε παλαιότερο άρθρο τον διαγωνισμό Athens Bench Mark, μία πρωτοβουλία του Οργανισμού «Ο Κόσμος της Αθήνας» με την υποστήριξη του Δήμου Αθηναίων, ο οποίος σκοπό είχε να επιλεγεί ανάμεσα σε εκατοντάδες το σχέδιο του νέου παγκακιού της Αθήνας. Ο διαγωνισμός έγινε, ο νικητής βραβεύτηκε (Άρης Στάθης – φωτο) και το παγκάκι… περιμένει χορηγούς. Σύμφωνα με την παρουσίαση του διαγωνισμού στο athensbenchmark.com, μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων ειδικοί τεχνικοί του Δήμου θα οργάνωναν και θα καθοδηγούσαν τις ομάδες εθελοντών που θα έκαναν τα παλιά παγκάκια της Αθήνας σαν καινούργια. Και μετά ήρθε το μνημόνιο…

Πρόγραμμα Αθήνα – Αττική 2014: Στο σημείο μηδέν

Πριν έναν χρόνο το ΥΠΕΚΑ περήφανα ανακοίνωσε ένα πρόγραμμα για την πρωτεύουσα που θα δημιουργούσε τέτοιες πολεοδομικές παρεμβάσεις ώστε να αλλάξει δραματικά το περιβάλλον το Νομού Αττικής (διαβάστε το σχετικό ρεπορτάζ που είχαμε τότε δημοσιεύσει). Προς το παρόν το μόνο που έχει αλλάξει δραματικά είναι το κέντρο της Αθήνας, καθώς δεν έχει μείνει πεζοδρόμιο και βιτρίνα που να μην έχει καταστραφεί από τα τελευταία πολιτικο-οικονομικά γεγονότα.