Το φιλί, η ιστορία του και όσα δεν ξέρετε

Δεν χρειάζεται να είναι του Αγίου Βαλεντίνου για να μοιράσουμε φιλιά στα αγαπημένα μας πρόσωπα -προσφέρει, όμως, μία εξαιρετική ευκαιρία. Το φιλί αποτελεί την πιο απλή πράξη αγάπης, γεμάτη ερωτισμό, αισθησιασμό και ρομαντισμό. Συγκεντρώσαμε, λοιπόν, κάθε πιθανή -και απίθανη- πληροφορία για την τρυφερή αυτή συνήθεια και σας απαριθμούμε όλους τους λόγους για να μην σταματήσετε ποτέ να δίνετε γλυκά φιλιά!

Σύμφωνα με λεξικό του Γ. Μπαμπινιώτη, το φιλί είναι: Η επαφή των χειλιών με τα χείλη ή άλλο σημείο του σώματος άλλου προσώπου ως έκφραση αγάπης, ερωτικού πόθου κ.λ.π.
Ετυμολογικά, το μεσαιωνικό ουσιαστικό φιλί προέρχεται από το έναρθρο αρχαίο απαρέμφατο «το φειλείν» του ρήματος «φιλώ», το οποίο κατά μία υπόθεση προέρχεται από το ινδοευρωπαϊκό b(e)eit που σημαίνει "κοντά".

Πέρα από ορισμούς, όμως, το φιλί μπορεί να σημαίνει τόσα παραπάνω… Το χειροφίλημα, για παράδειγμα, το οποίο συνηθιζόταν στο παρελθόν πάντα εκ μέρους των ανδρών, δείχνει θαυμασμό, το φιλί στο μάγουλο εκφράζει συνήθως φιλικά αισθήματα, ενώ στον λαιμό σημαίνει πάθος. Το πιο σύνηθες φιλί στα χείλη δείχνει αγάπη, ενώ στη μύτη και στα αυτιά συνήθως υποδεικνύει παιχνιδιάρικη διάθεση.

Η ιστορία του φιλιού
Αν παρατηρήσει κανείς τον τρόπο με τον οποίο φιλιούνται διάφοροι λαοί θα διακρίνει πολιτισμικά χαρακτηριστικά με μακρόχρονη ιστορία. Πάρτε για παράδειγμα τους Έλληνες, οι οποίοι φιλούν σταυρωτά, ή τους Ινουίτ -φυλή Εσκιμώων στην Αλάσκα-, οι οποίοι, αντί για φιλί, τρίβουν μεταξύ τους τις μύτες τους. Πώς ξεκίνησε, όμως, το φιλί;

Οι θεωρίες για την αρχή του φιλιού ποικίλουν. Μία λογική εκδοχή που ξεκινά από τα προϊστορικά χρόνια, είναι ότι -όπως συμβαίνει και με πολλά ζώα και πουλιά- η μάνα μασούσε την τροφή και την έδινε με το στόμα στο μωρό της για να τραφεί. Κάτι, λοιπόν, που άρχισε ως συνήθεια διαβίωσης μπορεί να εξελίχθηκε σε κοινή πράξη τρυφερότητας. Λιγότερο ακριβής -αν και περισσότερο ρομαντική- ακούγεται η θεωρία που υποστηρίζει πως, σύμφωνα με κάποιες παλιές θρησκείες, η ψυχή του ανθρώπου ζούσε στην ανάσα του. Με το φιλί, λοιπόν, οι δύο ψυχές των ατόμων έρχονταν σε επαφή και μπλέκονταν μεταξύ τους για πάντα.

Πιο… επιστημονική, τέλος, ακούγεται η θεωρία ότι, με το φιλί, οι άνθρωποι έρχονται αρκετά κοντά, ώστε να μυρίσουν ο ένας την μυρωδιά του άλλου και, έτσι, να «γνωριστούν» καλύτερα. Αντίστοιχη συμπεριφορά παρατηρείται, άλλωστε, και στα ζώα που «αλληλο-μυρίζονται» και «τρίβονται» μεταξύ τους.

Σύμφωνα με έρευνα που διεξήγαγε ο ιστορικός Ernest Crawley στις αρχές του 20ου αιώνα, οι πρώτες καταγραφές φιλιών εντοπίζονται στην Ελλάδα, την Ασσυρία και την Ινδία, ενώ την ίδια εποχή, στην αρχαία Αίγυπτο η πράξη ήταν παντελώς άγνωστη. Μία από τις πρώτες εικονικές καταγραφές φιλιού, μάλιστα, -την οποία μπορείτε να δείτε στα «12 πιο καυτά φιλιά της ιστορίας»- εμφανίζεται σε ρωμαϊκό αγγείο του 300 π.Χ, στο οποίο ένας άνδρας σκύβει για να φιλήσει μια γυναίκα, υποδηλώνοντας, σύμφωνα με ιστορικούς, την επιστροφή του στο σπίτι. Ακόμα, ο Crawley υποστηρίζει πως η πράξη του φιλιού ήταν ασυνήθιστη για την ιαπωνική κοινωνία μέχρι πριν τον 20ο αιώνα -πραγματοποιούνταν μόνο μεταξύ μητέρας και παιδιού-, ενώ στην Αφρική, και σε άλλες λιγότερο αναπτυγμένες κοινωνίες, είχε παρατηρηθεί ότι σπάνια συνέβαινε, ακόμα και ανάμεσα σε άτομα της ίδιας οικογένειας.

Η φυσικοχημεία του φιλιού
Σύμφωνα με τους ειδικούς, το φιλί απελευθερώνει τους ίδιους νευροδιαβιβαστές -χημικά μηνύματα στον εγκέφαλο- όπως αυτοί που εκλύονται όταν επιδιδόμαστε σε έντονη σωματική άσκηση. Η λειτουργία αυτή κάνει την καρδιά μας να χτυπά πιο γρήγορα και την αναπνοή μας να γίνεται πιο βαθιά και ασύγχρονη. Εξηγείται, έτσι, ότι -όπως έχει μετρηθεί- με ένα φιλί διάρκειας ενός λεπτού ένας μέσος άνθρωπος «καίει» περί τις 26 θερμίδες. Επιπλέον, οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι τα φιλιά φέρουν «επιγενετικές φερομόνες», ουσίες σημαντικές για την υγεία και την ψυχολογία μας, οι οποίες, μάλιστα, μειώνουν το στρες.

Σχετικά με την φυσιολογία του φιλιού, οι ειδικοί λένε ότι πρόκειται για μία περίπλοκη διαδικασία, η οποία απαιτεί συγκεκριμένη διάταξη των μυών, καθώς επιστρατεύει τριάντα τέσσερις συνολικά μυς του προσώπου και εκατόν δώδεκα μυς του σώματος –εφόσον στεκόμαστε όρθιοι. Ο πιο σημαντικός μυς είναι ο orbicularis oris -ο σφυγκτήρας γύρω από χείλη μας- που είναι γνωστός και ως μυς του φιλιού. Υπολογίστε, μαζί με όλα τα παραπάνω, τον ρόλο της γλώσσας στο γαλλικό φιλί, αλλά και όλες τις νευρικές απολήξεις αυτής και των χειλιών που συμμετέχουν σε κάθε φιλί και… φανταστείτε το: ένας ολόκληρος μηχανισμός μπαίνει σε λειτουργία.

Φιλί: Ξέρετε ότι…
Θέλετε να γίνετε ακόμα καλύτεροι γνώστες του φιλιού; Μάθετε όλα τα αξιοπερίεργα -αν και αμφίβολης εγκυρότητας- που έχουν γραφτεί γύρω από τα φιλιά και εντυπωσιάστε τους αγαπημένους σας:

- Μια ζωή φιλιά: Ο μέσος άνθρωπος περνά περίπου 336 ώρες -δηλαδή, δύο εβδομάδες- της ζωής του… φιλώντας.
- Το πρώτο φιλί: Ποιος ξεχνά το πρώτο του φιλί; Ακόμα κι αν το δώσαμε πριν τα δεκατέσσερα χρόνια μας, όπως κάνει το 50% όλων των ανθρώπων, είναι μία στιγμή που πάντα θα θυμόμαστε.
- Φιλιά για υγιή δόντια: Σύμφωνα με τους ειδικούς, τα φιλιά βοηθούν στην προστασία των δοντιών, καθώς το επιπλέον σάλιο που παράγει το στόμα μας τα καθαρίζει.
- Φιλ-αθώνιο Ρεκόρ: Το 2008 περίπου 20.000 ζευγάρια συγκεντρώθηκαν σε κεντρική πλατεία της Πόλης του Μεξικού για να δώσουν ταυτόχρονα φιλιά αγάπης.
- Φιλιά και χρώματα: Κάποιοι επιστήμονες υποστηρίζουν πως όταν φιλάμε ένα άτομο που έχει το ίδιο χρώμα μαλλιών με το δικό μας, το αποτέλεσμα είναι ένα πολύ πιο παθιασμένο φιλί.
- Βραδινά φιλιά: Άλλοι επιστήμονες υποστηρίζουν πως ο εγκέφαλός μας έχει ειδικούς νευρώνες που μας βοηθούν να εντοπίζουμε τα χείλη του άλλου στο σκοτάδι.

- Απαγορευμένα φιλιά: Κάποιες πολιτείες της Αμερικής διέπονται από ειδικούς νόμους περί φιλιών:
* Στην Indiana απαγορεύεται ένας άνδρας με μουστάκι να φιλά τακτικά άλλους ανθρώπους.
* Στο Hartford, Connecticut, απαγορεύεται στους άνδρες να φιλούν δημόσια τις συζύγους τους την Κυριακή.
* Στη Logan County, απαγορεύεται στους άνδρες να φιλούν μια γυναίκα όταν εκείνη κοιμάται.
- Γυρίζει το κεφάλι σας; Ο Onur Guentuerkuen του Ruhr-University στο Bochum της Γερμανίας διεξήγαγε έρευνα σύμφωνα με την οποία τα δύο τρίτα των ανθρώπων γέρνουν το κεφάλι τους προς τα δεξιά όταν φιλούν ή φιλιούνται.

- Το μεγαλύτερο φιλί της μεγάλης οθόνης: Το πρώτο μακράς διάρκειας φιλί του κινηματογράφου μετρά 3 λεπτά και 5 δευτερόλεπτα και έχει δοθεί ανάμεσα στους Jane Wyman και Regis Tommey, στην ταινία του Lewis Seiler «You’re in the Army Now» (1941). Το ρεκόρ αυτό έσπασε το 2005 η ταινία «Kids in America» με το φιλί ανάμεσα στους Holden Donovan και Charlotte Pratt που διάρκεσε 5 λεπτά και 57 δευτερόλεπτα.

Ωστόσο, δεν θα πρέπει να παραβλέψουμε και την πρωτοποριακή ταινία «The Kiss» (1963), του Andy Warhol, στα πενήντα λεπτά της οποίας διάφορα ζευγάρια δίνουν ασταμάτητα, παθιασμένα φιλιά. Πάρτε μία δυνατή γεύση φιλιού από την ταινία παρακάτω.


- Το μεγαλύτερο καταγεγραμμένο πραγματικό φιλί: Δόθηκε ανάμεσα στους βρετανούς James Belshaw and Sophia Severin, οι οποίοι φιλήθηκαν για τριάντα δύο περίπου συνεχείς ώρες, σε εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στο Plaza Shopping Centre του Λονδίνου, τον Ιούλιο του 2005. Φυσικά, κέρδισαν επάξια μια θέση στο βιβλίο Guinness.

Επιμέλεια: Έλενα Μπούλια