Συνυφάδες, μπατζανάκηδες κτλ: Τι σημαίνουν όλα αυτά;
Φυσικά και στην ελληνική γλώσσα το λεξιλόγιο που αφορά την οικογένεια είναι πλούσιο· και δύσκολο στην απομνημόνευση.
«Η λέξη φιλότιμο δεν υπάρχει σε καμία άλλη γλώσσα». Ούτε καν, φυσικά και υπάρχει· στα αγγλικά για παράδειγμα αποδίδεται ως «decency» και μια χαρά αποτυπώνει τη σημασία της λέξης «φιλότιμο». Οι λέξεις που πραγματικά δεν υπάρχουν σε άλλη γλώσσα είναι όλες αυτές που έχουμε επινοήσει για τις μεταξύ μας συγγένειες.
Την ελληνική οικογένεια την έχουμε πλάσει με συγκεκριμένο τρόπο στο φαντασιακό μας. Ένας δεκαπενταμελής θίασος με τόσο διαφορετικές προσωπικότητες οι οποίες εμπλέκονται με κωμικό τρόπο μεταξύ τους, θείοι και θείες που τσακώνονται μεταξύ τους και μία οικοδέσποινα που προσπαθεί να κατευνάσει τα πνεύματα. Αυτή είναι η αθάνατη ελληνική οικογένεια, μία ρεαλιστική απεικόνιση ταινιών όπως του Death at a Funeral, ή ακριβέστερα, του Γάμου αλά Ελληνικά.
Άλλοι λαοί, όπως οι άγγλοι για παράδειγμα, για να νοηματοδοτήσουν οποιαδήποτε συγγένεια που δεν είναι εξ αίματος, βάζουν δίπλα από τη συγγένεια ένα «in-law», το οποίο πρακτικά είναι το «εξ αγχιστείας» και ξεμπερδεύουν. Οι έλληνες που δεν διανοούνται ότι θα κάνουν γιορτές χωρίς ολόκληρη την οικογένεια, που δεν αντέχουν να μείνουν ούτε σε διαφορετική γειτονιά από το συγγενολόι τους, που κάνουν τους άγγλους να σαστίζουν με το γεγονός ότι βλέπουν τόσο συχνά την ευρύτερη οικογένεια, φυσικά και έχουν λέξεις για κάθε, μα κάθε πιθανό συνδυασμό.
Πεθερικά. ΟΚ, γνωστή λέξη, εκτός κι αν είσαι κάτω των 16. Η λέξη έχει αποκτήσει αρνητική σημασία στις μέρες μας, κι έχει γίνει αντικείμενο ανεκδότων και κωμικών ταινιών. Σημασιολογικά, πεθερός και πεθερά είναι για τον ένα σύζυγο οι γονείς του άλλου. Θυμίζουμε πως η εξ αγχιστείας σχέση που «θεσμοθετείται» με τον γάμο του ζευγαριού διατηρείται και έπειτα από ενδεχόμενη λύση του. Είναι μάλιστα σχέση α’ βαθμού. Κανείς δε γνωρίζει γιατί.
Συμπεθέρια. Είναι η λέξη που προσδιορίζει τη σχέση μεταξύ πεθερικών. Ουσιαστικά η λέξη-συνδετικός-κρίκος για τα πεθερικά του ενός συζύγου σε σχέση με τα πεθερικά του άλλου.
Γαμπρός και νύφη. Έτσι αποκαλείται ο σύζυγος της κόρης από τους γονείς της και τα αδέλφια της, αλλά και η σύζυγος του γιου από οικογένειά αυτού. Για να το θυμάστε σκεφτείτε τη φράση «Τον/ην έκανα γαμπρό/νύφη».
Κουνιάδος-κουνιάδα. Είναι τα αδέλφια του κάθε συζύγου για τον άλλο σύζυγο -να εδώ οι άγγλοι ας πούμε χρησιμοποιούν το brother/sister-in-law, δεν είναι τίποτα ανώμαλοι. Δηλαδή τα αδέλφια της γυναίκας του, ο άνδρας της τα προσφωνεί κουνιάδο και κουνιάδα. Το ίδιο ισχύει για τα αδέλφια του άνδρα για την πλευρά της γυναίκας. Ο αδελφός μιας γυναίκας, για τον άνδρα της, είναι εκτός από κουνιάδος, και γυναικάδελφος.
Συννυφάδα. Έστω πως υπάρχουν δύο αδερφοί που παντρεύονται -όχι μεταξύ τους, ε. Οι γυναίκες τους είναι συννυφάδες γιατί, ναι, έπρεπε να υπάρχει μία λέξη και για αυτή τη σχέση, δύο ανθρώπων που δεν έχουν καμία άλλη σχέση μεταξύ τους, παρά το ότι έτυχε να παντρευτούν δύο αδέλφια.
Μπατζανάκης ή σύγαμπρος. Με λίγα λόγια, συννυφάδες στην αντρική τους εκδοχή. Δηλαδή, έστω πως υπάρχουν δύο αδερφές που παντρεύονται. Οι άνδρες τους είναι σύγαμπροι ή μπατζανάκηδες.
Την ελληνική οικογένεια την έχουμε πλάσει με συγκεκριμένο τρόπο στο φαντασιακό μας. Ένας δεκαπενταμελής θίασος με τόσο διαφορετικές προσωπικότητες οι οποίες εμπλέκονται με κωμικό τρόπο μεταξύ τους, θείοι και θείες που τσακώνονται μεταξύ τους και μία οικοδέσποινα που προσπαθεί να κατευνάσει τα πνεύματα. Αυτή είναι η αθάνατη ελληνική οικογένεια, μία ρεαλιστική απεικόνιση ταινιών όπως του Death at a Funeral, ή ακριβέστερα, του Γάμου αλά Ελληνικά.
Άλλοι λαοί, όπως οι άγγλοι για παράδειγμα, για να νοηματοδοτήσουν οποιαδήποτε συγγένεια που δεν είναι εξ αίματος, βάζουν δίπλα από τη συγγένεια ένα «in-law», το οποίο πρακτικά είναι το «εξ αγχιστείας» και ξεμπερδεύουν. Οι έλληνες που δεν διανοούνται ότι θα κάνουν γιορτές χωρίς ολόκληρη την οικογένεια, που δεν αντέχουν να μείνουν ούτε σε διαφορετική γειτονιά από το συγγενολόι τους, που κάνουν τους άγγλους να σαστίζουν με το γεγονός ότι βλέπουν τόσο συχνά την ευρύτερη οικογένεια, φυσικά και έχουν λέξεις για κάθε, μα κάθε πιθανό συνδυασμό.
Πεθερικά. ΟΚ, γνωστή λέξη, εκτός κι αν είσαι κάτω των 16. Η λέξη έχει αποκτήσει αρνητική σημασία στις μέρες μας, κι έχει γίνει αντικείμενο ανεκδότων και κωμικών ταινιών. Σημασιολογικά, πεθερός και πεθερά είναι για τον ένα σύζυγο οι γονείς του άλλου. Θυμίζουμε πως η εξ αγχιστείας σχέση που «θεσμοθετείται» με τον γάμο του ζευγαριού διατηρείται και έπειτα από ενδεχόμενη λύση του. Είναι μάλιστα σχέση α’ βαθμού. Κανείς δε γνωρίζει γιατί.
Συμπεθέρια. Είναι η λέξη που προσδιορίζει τη σχέση μεταξύ πεθερικών. Ουσιαστικά η λέξη-συνδετικός-κρίκος για τα πεθερικά του ενός συζύγου σε σχέση με τα πεθερικά του άλλου.
Γαμπρός και νύφη. Έτσι αποκαλείται ο σύζυγος της κόρης από τους γονείς της και τα αδέλφια της, αλλά και η σύζυγος του γιου από οικογένειά αυτού. Για να το θυμάστε σκεφτείτε τη φράση «Τον/ην έκανα γαμπρό/νύφη».
Κουνιάδος-κουνιάδα. Είναι τα αδέλφια του κάθε συζύγου για τον άλλο σύζυγο -να εδώ οι άγγλοι ας πούμε χρησιμοποιούν το brother/sister-in-law, δεν είναι τίποτα ανώμαλοι. Δηλαδή τα αδέλφια της γυναίκας του, ο άνδρας της τα προσφωνεί κουνιάδο και κουνιάδα. Το ίδιο ισχύει για τα αδέλφια του άνδρα για την πλευρά της γυναίκας. Ο αδελφός μιας γυναίκας, για τον άνδρα της, είναι εκτός από κουνιάδος, και γυναικάδελφος.
Συννυφάδα. Έστω πως υπάρχουν δύο αδερφοί που παντρεύονται -όχι μεταξύ τους, ε. Οι γυναίκες τους είναι συννυφάδες γιατί, ναι, έπρεπε να υπάρχει μία λέξη και για αυτή τη σχέση, δύο ανθρώπων που δεν έχουν καμία άλλη σχέση μεταξύ τους, παρά το ότι έτυχε να παντρευτούν δύο αδέλφια.
Μπατζανάκης ή σύγαμπρος. Με λίγα λόγια, συννυφάδες στην αντρική τους εκδοχή. Δηλαδή, έστω πως υπάρχουν δύο αδερφές που παντρεύονται. Οι άνδρες τους είναι σύγαμπροι ή μπατζανάκηδες.
