Θεωρείς ότι είσαι καλύτερος, ομορφότερος, και λιγότερο ρατσιστής απ’ ό,τι είσαι πραγματικά. Κι έχουμε τις έρευνες για να το αποδείξουμε.
Παλαιότερο των 360 ημερών
Θα βάζαμε στοίχημα πως ανοίξατε αυτό το κομμάτι βέβαιοι πως ό,τι και να λέει, εσείς δεν το κάνετε. Κανείς σχεδόν δεν πιστεύει ότι υπερτιμά τον εαυτό του, ίσα ίσα, για τους περισσότερους από εμάς η μετριοφροσύνη συγκαταλέγεται στα πλεονεκτήματά μας, και αν πιστέψουμε όλες αυτές τις αηδίες συμβουλές των βιβλίων αυτοβοήθειας, θα έπρεπε να θεωρούμε πως μας αξίζουν περισσότερα, γιατί είμαστε φανταστικοί και υπέροχοι.
Κι όμως. Οι φίλοι μας στο Cracked κάθισαν και συγκέντρωσαν όλες τις έρευνες και τις επιστημονικές μελέτες που αποδεικνύουν ότι οι περισσότεροι από εμάς θεωρούμε εαυτούς καλύτερους, ομορφότερους, πιο βασανισμένους και λιγότερο ρατσιστές απ’ όσο πραγματικά είμαστε. Και, με το χέρι στην καρδιά και τις πόρτες πίσω σας κλειστές, πιθανότατα θα αναγνωρίσετε τον εαυτό σας στις παρακάτω καταστάσεις.
Ρατσιστής, εγώ;
Ρατσιστής δεν είναι μόνο ο αμόρφωτος πίθηκος που φωνάζει «έξο ει ξένι» από την χώρα/ το σχολείο/ τη γειτονιά του. Είναι οποιοσδήποτε θεωρεί ότι οι άνθρωποι χωρών/ θρησκειών/ αποχρώσεων διαφορετικών από τη δική του είναι «διαφορετικοί». Σε αυτό εδώ το μάλλον αστείο πείραμα οι επιστήμονες έβαλαν ανθρώπους απλώς να μιλήσουν μεταξύ τους μέσω ενός κλειστού κυκλώματος με κάμερες, εισάγοντας τεχνητές παύσεις του ενός δευτερολέπτου σε κάποια σημεία των διαλόγων τους –χωρίς οι συμμετέχοντες να ξέρουν πως οι σιωπές ήταν τεχνητές.
Το αποτέλεσμα; Όταν μιλούσαν δύο άτομα από την ίδια φυλή, οι σιωπές δεν γίνονταν καν αντιληπτές. Όταν, όμως, επρόκειτο για δύο άτομα διαφορετικών εθνικοτήτων, η αμηχανία χτύπαγε κόκκινα σε κάθε παύση –και ο καθένας από τους συμμετέχοντες, όσο «μη ρατσιστή» και αν είχε δηλώσει ότι θεωρεί τον εαυτό του, σκεφτόταν κάτι στο πλαίσιο του «να πάρει, δεν μπορώ να επικοινωνήσω με αυτόν τον άνθρωπο. Είναι τόσο (το μαντέψατε;) διαφορετικός».
Μα, εγώ είμαι ο καλύτερος άνθρωπος του πλανήτη
Δεν αμφιβάλλουμε καθόλου. Αν, ας πούμε, ένας συνάδελφός σας είχε ένα τρομερό ατύχημα, και οι υπόλοιποι αποφασίζατε να μαζέψετε λεφτά για να συνδράμετε όσο μπορείτε στα έξοδα του νοσοκομείου, σίγουρα θα συμμετείχες στον «έρανο». Πόσα λεφτά θα έδινες; Χμ, ωραία.
Μόνο που σύμφωνα με δύο μεγάλες μελέτες που διεξήγαγε το Πανεπιστήμιο Cornell στην πραγματικότητα αν έρθει η αποφράδα εκείνη μέρα (χτύπα ξύλο) από αυτά που μόλις απάντησες θα δώσεις τα μισά. Και το πιο ενδιαφέρον είναι αυτό: Το ποσό που τελικά θα δώσεις είναι πολύ κοντά σε αυτό που θα απαντούσες ότι θα έδιναν οι υπόλοιποι συνάδελφοί σου. Γιατί; Γιατί, πολύ απλά, θεωρείς τον εαυτό σου πιο γενναιόδωρο από τους άλλους –και απ’ ό,τι στην πραγματικότητα είναι.
Δεν έχω καθόλου φωτογένεια
Χωρίς να θέλουμε να στεναχωρήσουμε κανέναν, πρέπει να διαλύσουμε αυτόν τον μύθο μια για πάντα: Δεν υπάρχει φωτογένεια. Το είδωλό μας στον καθρέφτη είναι ωραιότερο από αυτό στις φωτογραφίες, επειδή η έκφρασή μας αλλάζει όταν κοιτάζουμε τον εαυτό μας –γιατί ο εγκέφαλός μας είναι προγραμματισμένος να μας βλέπει ωραιότερους απ’ ό,τι είμαστε.
Σε αυτό εδώ το πείραμα, λοιπόν, οι επιστήμονες «πείραξαν» λίγο στο Photoshop μία φωτογραφία του κάθε συμμετέχοντα, έτσι ώστε να δημιουργήσουν έντεκα διαφορετικές εκδοχές της. Μετά, έδωσαν στον καθέναν τις δώδεκα φωτογραφίες του (κάποιες βελτιωμένες, κάποιες «άσχημες», και την ορίτζιναλ) και του ζήτησαν να βρει ποια ήταν αυτή που δεν είχε πειραχτεί. Θέλετε να μαντέψετε το αποτέλεσμα; Σωστά, ναι, σχεδόν όλοι θεώρησαν ότι μια από τις βελτιωμένες φωτογραφίες ήταν η αρχική.
Τα προβλήματά μου είναι τα χειρότερα του κόσμου
Σύμφωνα με αυτήν εδώ την έρευνα του Πανεπιστημίου του Stanford οι περισσότεροι άνθρωποι θεωρούμε τα δικά μας προβλήματα, τη δική μας δυστυχία, τα δικά μας θέματα υγείας πολύ, μα πολύ χειρότερα από αυτά των άλλων. Επίσης, πολλοί από εμάς έχουμε την τάση να θεωρούμε τη ζωή μας χειρότερη από αυτή των γύρω μας.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες που διεξήγαγαν την έρευνα, μια εξήγηση για την τάση μας αυτή θα μπορούσαν να είναι τα social media –ή κατ’ επέκταση, στην προ social media εποχή, οι συζητήσεις που κάνουμε κι αυτά που επιλέγουμε να μοιραστούμε ως νέα με φίλους και γνωστούς. Σκεφτείτε το έτσι: Οι φωτογραφίες που περνούν από μπροστά σας κάθε μέρα στο newsfeed είναι από ταξίδια διακοπές, φαγητά, εξόδους, ποτά και χαρούμενες παρέες. Κανείς δεν ποστάρει φωτογραφίες του στην ουρά του ΙΚΑ, στο super market, στην αίθουσα αναμονής του οδοντίατρου ή στην εφορία. Οι ζωές όλων μας –της δικής σας περιλαμβανομένης– φαίνονται, ή ακούγονται, πολύ ωραιότερες όταν τις συζητάμε απ’ ό,τι όταν τις ζούμε.
Οι αποφάσεις μου είναι δικές μου
Αυτή εδώ η έρευνα υποστηρίζει κάτι τόσο απλό, που η συνειδητοποίηση ότι δεν το είχες σκεφτεί ποτέ είναι σοκαριστική. Όλοι οι άνθρωποι που ξέρουμε εμπίπτουν σε κάποια κατηγορία: «ο εσωστρεφής», «ο αλκοολικός», «ο αγχάκιας», «ο ξερόλας», «ο πανέξυπνος», «το πλουσιόπαιδο» και πάει λέγοντας. Ο εαυτός μας, όμως, δεν ανήκει σε καμία κατηγορία. Έτσι, η «τρελή» που φώναζε προχθές στο γραφείο είναι εμφανώς νευρωτική, ενώ το ότι εσύ φώναζες σήμερα στο γραφείο είναι απολύτως δικαιολογημένο –οφείλεται σε μια σειρά συμβάντων συνδυασμένων με το έντονο στρες που αντιμετωπίζεις τελευταία, όπως μπορείς ψύχραιμα να εξηγήσεις, αποδεικνύοντας ότι δεν είσαι καθόλου νευρωτικός/η.
Χαμογελάς ήδη, ή χρειάζεσαι κι ένα δεύτερο παράδειγμα; Ορίστε: Ο φίλος σου που ανοίγει το δεύτερο μπουκάλι ουίσκι αυτή τη στιγμή που μιλάμε είναι έρμαιο των παθών του και βρίσκεται στα όρια του αλκοολισμού, ενώ όταν εσύ πίνεις το κάνεις συνειδητά και εκλογικευμένα, κατ’ επιλογήν και όχι επειδή δεν μπορείς να κάνεις αλλιώς. Άλλωστε, το αλκοόλ εσένα «δε σε πιάνει». Σωστά;