Facebook και πολιτική: Τα pages του λαού

του Νικόλα Γεωργιακώδη

Η διαρκώς αυξανόμενη δύναμη των social networks δεν έμεινε ανεκμετάλλευτη από τα κόμματα, αλλά και ούτε από τους απλούς πολίτες. Παράλληλα με τις επίσημες σελίδες κομμάτων και βουλευτών, «γεννήθηκαν» σελίδες πολιτικού περιεχομένου από απλούς χρήστες οι οποίοι δεν έχουν απαραίτητα κάποια σαφή κομματική προτίμηση. Μέσα όμως από διάφορα posts (φωτογραφίες, status, links κτλ.), προσπάθησαν να επικοινωνήσουν τις ιδεολογικές τους απόψεις και την φιλοσοφία τους, σε όσους ήταν διαθέσιμοι να τους ακούσουν – όσο μπορείς να ακούσεις κάποιον μέσω Facebook. Να ασκήσουν έντονη κριτική στην κυβέρνηση ή στην αντιπολίτευση ή ακόμα και να υπερασπιστούν Υπουργούς και επιλογές τους.

Αγανακτισμένοι (και αποφασισμένοι) στο Facebook

Αφού κατέλαβε για αρκετές ημέρες την πλατεία συντάγματος, το κίνημα των Αγανακτισμένων ήταν θέμα χρόνου να μετακομίσει στο Facebook. «Οι Αγανακτισμένοι – Αποφασισμένοι Έλληνες προήλθαν από τους αγώνες της πλατείας Συντάγματος, άγνωστοι άνθρωποι με διαφορετική κουλτούρα, φιλοσοφία, απόψεις και πολιτικές πεποιθήσεις που ένωσαν τις δυνάμεις τους για την σωτηρία της πατρίδας», λέει ο Δημήτρης ένας εκ των δημιουργών της ομώνυμης σελίδας, η οποία φτιάχτηκε τον Αύγουστο του 2011 και έχει αντίστοιχη ξενόγλωσση για τους ξένους και τους ομογενείς του εξωτερικού.

Όπως χαρακτηριστικά λέει: «Η σελίδα μας απευθύνεται σε όλους και δεν κάνει εξαιρέσεις μεταξύ των Ελλήνων, αν και μερικοί μικρόνοες και μικρόψυχοι αυτοεξαιρούνται από μόνοι τους», ενώ προσθέτει για τον πολιτικό προσανατολισμό της σελίδας: «Είμαστε ακομμάτιστοι αλλά παράλληλα βαθύτατα πολιτικοποιημένοι. Δεν στηρίζουμε κανένα κόμμα καθώς πιστεύουμε ότι όλα είναι μέρος του ίδιου πολιτικού συστήματος. Πιστεύουμε ότι τα κόμματα της μεταπολίτευσης, άλλο περισσότερο κι' άλλο λιγότερο, με τις πράξεις, παραλείψεις ή την απουσία τους, οδήγησαν τον τόπο στην ηθική κατάπτωση και τη οικονομική χρεωκοπία. Είμαστε κάθετα αντίθετοι σε όποια κόμματα στηρίζουν τα μνημόνια και φιλικά προσκείμενοι σε όλα ανεξαιρέτως τα αντιμνημονικά κόμματα, ασκώντας όμως πάντα αυστηρή κριτική».

Πόση πέραση έχει όμως το κίνημα των Αγανακτισμένων σήμερα, όταν η κατάληψη της πλατείας Συντάγματος φαντάζει μακρινό παρελθόν; «Είναι ακόμη νωρίς για να κάνουμε διαπιστώσεις για το κίνημα των αγανακτισμένων, αυτό θα το κάνει η ιστορία μετά από πολλά χρόνια. Οι Αγανακτισμένοι είναι το μεγαλύτερο λαϊκό κίνημα των τελευταίων δεκαετιών στην Ελλάδα . Αν το κίνημα ήταν αυθόρμητο ακόμη και εμείς που συμμετείχαμε ενεργά δεν το γνωρίζουμε. Το κίνημα των Αγανακτισμένων απείλησε την ύπαρξη του υπάρχοντος πολιτικού συστήματος για αυτό και πολεμήθηκε τόσο βιαία και παράλληλα κατασυκοφαντήθηκε από τα συστημικά Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης», απαντά ο Δημήτρης, τονίζοντας ότι ο περισσότερος κόσμος θεωρεί ότι το κίνημα «ξεφούσκωσε», χωρίς όμως να γνωρίζουν για την άγρια καταστολή που έγινε το καλοκαίρι του 2011. Όπως λέει χαρακτηριστικά «Ο πολύς ο κόσμος δεν ήρθε απέναντι σε τεράστιους ‘αστυνομικούς’ με πανοπλίες εκ των οποίων κάποιοι δεν μίλαγαν Ελληνικά. Ο πολύς κόσμος δεν είδε από κοντά την αγαστή συνεργασία ΜΑΤ και ΚΝΑΤ στην περιφρούρηση της βουλής ή το πώς οι Αγανακτισμένοι βρισκόντουσαν στην μέση βαλλόμενοι από την μια μεριά από τα ΥΜΕΤ και την άλλη από τους γνωστούς – αγνώστους μπαχαλάκηδες».

Για τον… πολυδιαφημιζόμενο τα τελευταία χρόνια πατριωτισμό, ο οποίος δεν λείπει από την σελίδα των Αγανακτισμένων, ο Δημήτρης σχολιάζει: «Ο πατριωτισμός είναι στο απόσπασμα εδώ και αρκετές δεκαετίες και αυτό είναι ένα καθαρά νέο-ελληνικό γεγονός. Ο Γάλλος είτε είναι δεξιός, είτε είναι αριστερός δηλώνει πατριώτης και έχει την εθνική του σημαία σε όλες τις εκδηλώσεις, διαδηλώσεις ή διαμαρτυρίες. Το ίδιο συμβαίνει και με τον οποιονδήποτε άλλο Ευρωπαίο. Στις ΗΠΑ κάθε σπίτι έχει συνεχώς αναρτημένη την Αμερικανική σημαία. Μόνο στην σύγχρονη Ελλάδα η δεξιά απόκτησε το μονοπώλιο του πατριωτισμού και η αριστερά του δημοκρατισμού».

Ο Wonder Jlaw και η «παράλληλη εναλλακτική πληροφόρηση»

Ο Wonder Jlaw ή Δημήτρης Ταδές όπως μας συστήθηκε, είναι ο δημιουργός της ομώνυμης σελίδας  με άκρως καυστικά για την κυβερνητική πολιτική προϊόντων Photoshop (σχεδόν όλα τα μέλη της κυβέρνησης έχουν περάσει από το… πινέλο του) και εξίσου επικριτικών status updates. «Η ανάγκη της παράλληλης εναλλακτικής πληροφόρησης είναι κάτι που με απασχολούσε πολλά χρόνια πριν», λέει, «Το να ενημερωνόμαστε για τα κοινά μόνο από ιδιωτικά κανάλια ή την δημόσια τηλεόραση, η όποια είναι πλήρως ελεγχόμενη από την εκάστοτε κυβέρνηση είναι τουλάχιστον κουτό. Με τη σελίδα αυτή ικανοποίησα την προσωπική μου ανάγκη να συνεισφέρω σε αυτό που λέω αποδόμηση της σοβαροφάνειας του πολίτικου γίγνεσθαι στην Ελλάδα, αλλά και σε κάποιο μικρό βαθμό και περιστασιακά σε παγκόσμια κλίμακα. Άλλωστε η οικονομική παγκοσμιοποίηση, προϊόν του άκρατου καπιταλισμού δεν κοιτάει σύνορα».

Για το κοινό στο οποίο απευθύνεται η σελίδα του ο Δημήτρης όπως λέει, είναι ανοικτός σε όλους επιδιώκοντας να κρατήσει από την μια πλευρά το ηθικό των ανθρώπων που δεν έχουν υποστεί πλύση εγκεφάλου από τα ΜΜΕ και από την άλλη να υποστηρίξει αυτούς οι οποίοι «έχουν παραδώσει τα όπλα» και υπό το βάρος της οικονομικής κρίσης και της έλλειψης πνευματικής καλλιέργειας καταφεύγουν σε «ακραίες φονταμεταλιστικές ιδεολογίες». Για αυτές τις ιδεολογίες λέει χαρακτηριστικά: «Αν και καταδικαστήκαν στην αφάνεια πολλές δεκαετίες πριν, βλέπω μετά μεγάλης μου λύπης ότι κάποιοι τις ανασύρουν στην επιφάνεια σαν κάτι νέο. Για να θεωρείς τον φασισμό και τον εθνικισμό νέα ιδέα σημαίνει ότι πνευματικά έχεις εξαθλιωθεί».

Όσον αφορά τον πολιτικό του προσανατολισμό και το διαρκές… χώσιμο στους κυβερνώντες σχολιάζει: «Αν ο σεβασμός προς την αξιοπρέπεια του ανθρώπου και της φύσης είναι πολιτική άποψη, τότε αυτός είναι ο πολίτικος μου προσανατολισμός. Η πολυδιαφημιζόμενη οικονομική ανάπτυξη που ευαγγελίζονται οι πολιτικές των κυβερνήσεων που ασκούν αυτή τη στιγμή εξουσία, καταπαυούν τις πρακτικές της φύσης και είναι καταδικασμένες να καταρρέουν» και προσθέτει για την επιλογή του να στήσει στα έξι μέτρα την τρέχουσα κυβέρνηση και όχι τόσο την αντιπολίτευση: «Ένα χωράφι δεν μπορείς να το σπέρνεις συνέχεια και να απαιτείς τη μέγιστη απόδοση. Κάποια στιγμή το έδαφος δεν θα έχει τίποτα να δώσει. Χρειάζεται και η αγρανάπαυση. Στον καπιταλισμό δεν έχει ληφθέν υπ' όψιν κάτι τέτοιο. Οπότε είναι φυσικό να τα "χώνω" περισσότερο στους κυβερνώντες. Αυτοί ασκούν εξουσία. Η αντιπολίτευση ότι και να κάνει δεν είναι αυτή που ψηφίζει μέτρα, νόμους και μνημόνια».

Τα hate messages στην σελίδα του πάντως δεν είναι λίγα. Μάλιστα από τα πολλά reports, το Facebook απενεργοποίησε την πρώτη σελίδα που είχε φτιάξει. «Είναι αυτονόητο ότι όταν προσπαθείς να ταρακουνήσεις συνειδήσεις σε μια κοινωνά με απενεργοποιημένα αντανακλαστικά, μαθημένη σε έναν εγωκεντρικό τρόπο σκέψης άνευ κριτικής ικανότητας, δέχεσαι σκληρή κριτική για τις ιδέες σου» σχολιάζει, «Μια κοινωνία που έμαθε να κρίνει από το περιτύλιγμα, δεν θα ανοίξει ποτέ ένα προσβλητικό κουτί. Και στην περίπτωση μου, θα μου επιτεθεί γιατί συνηθίζω να κρύβω τα νοήματα μέσα σε εικόνες που για να τις αποκωδικοποιήσεις πρέπει να βάλεις λίγο -και μερικές φορές πολύ- το μυαλό να δουλέψει».

Το «Παρατηρητήριο» και η παρανοϊκή Αριστερά

Μιλώντας για κυβερνώντες και αντιπολίτευση, μια σελίδα με το ευφάνταστο όνομα «Παρατηρητήριο Δηλώσεων Τσίπρα - Κανέλλη και λοιπών παρανοϊκών» κατακεραυνώνει εδώ και λίγους μήνες την Αριστερά και τα κόμματά της, συγκεντρώνοντας πλήθος υποστηρικτών και επικριτών.

«Η σελίδα ήταν μια έμπνευση της στιγμής τον Φεβρουάριο του 2012. Έβλεπα ότι η παράνοια είχε αρχίσει να γίνεται δημόσιος λόγος ολοένα και περισσότερο και θέλησα να τον στηλιτεύσω πιστεύοντας ότι θα ήταν χρήσιμο. Αργότερα έγιναν συνοδοιπόροι και τα παιδιά που είναι συνδιαχειριστές, καθώς όπως λένε ‘χίλιοι (πραγματικά) καλοί χωράνε’», λέει ο επονοναζόμενος ως Κύριος Καθηγητής, ένας εκ των admins της σελίδας.

Ποιος θα μπορούσε να είναι ο στόχος μιας τέτοιας σελίδας; «Η στηλίτευση της παράνοιας και της έλλειψης επιχειρημάτων. Με άλλα λόγια, ο Λαϊκισμός στον οποίο επιδίδονται οι «σωτήρες» και ο οποίος μοιάζει να θεωρεί ότι η Ελλάδα καταστράφηκε λόγω των Νεφελίμ – ή Ελοχίμ όποιων θέλετε- και όχι λόγω των προβλημάτων της οικονομίας της - Ελληνική οικονομία = γέλια», απαντά ο Κύριος Καθηγητής και προσθέτει: «Ζητούμενο είναι να καταλάβει ο κόσμος ότι αυτοί που παρουσιάζονται ως ‘σωτήρες’, εκτός του ότι σε μεγάλο βαθμό προέρχονται από τα δύο μεγάλα κόμματα, δεν είχαν καμία διάθεση να αλλάξουν κάτι προς το καλύτερο, αλλά να αναλάβουν την εξουσία για να γίνουν «χαλίφηδες» στη θέση των προηγούμενων».

Η σελίδα, όπως μας λέει ο ίδιος, απευθύνεται σε «εκείνους που αντιλαμβάνονται πως αν δεν λύσουμε τα δικά μας προβλήματα δεν θα μπορέσουμε ποτέ να απαιτήσουμε καλύτερη μεταχείριση από του εταίρους μας. Οι οποίοι εταίροι, ακόμη και αν έχουν ευθύνες για την κατάστασή μας (που έχουν) τις ανέλαβαν με το πρώτο «κούρεμα» και ετοιμάζονται να τις αναλάβουν εκ νέου με το δεύτερο , που είναι θέμα χρόνου».

Παραδόξως, αν και εκ πρώτης όψης κάποιος θα μπορούσε να πει με σιγουριά ότι η σελίδα είναι φιλοκυβερνητική, κάτι τέτοιο σύμφωνα με τον διαχειριστή δεν ισχύει. «Ο καθένας μας έχει πολιτικές θέσεις αλλά όχι κομματικές. Ανήκουμε στην κατηγορία των ανθρώπων που θέλουν η χώρα να αποτελέσει ενεργό κομμάτι των Ευρωπαϊκών και των παγκόσμιων εξελίξεων. Και αυτό δεν μπορεί να γίνει με τη λογική του «δώσε και μένα μπάρμπα» αλλά με την ενεργή συμμετοχή των πολιτών και όχι του «λαού». Πολιτών οι οποίοι θα ξέρουν ότι εκτός από δικαιώματα έχουν και υποχρεώσεις».

«Ζητούμε να οριστεί ισόβιος Υπ. Οικ. ο κ. Γιάννης Στουρνάρας»

Με τον αναπάντεχο αυτόν τίτλο, η εν λόγω σελίδα αναφέρει στην περιγραφή της ότι «Όσοι μελετούν Παλαβίτσες, Μπαρουφάκηδες, Γκαζάκηδες και άλλους τσαρλατάνους καλό θα ήταν να μείνουν μακριά (και αγαπημένοι)».

Σε κάθε περίπτωση αντικείμενο προς συζήτηση το «about» της σελίδας, όπως και ο τίτλος της, επομένως απευθυνθήκαμε στον admin της για να μας διαφωτίσει. «Η ιδέα προέκυψε κατά την διάρκεια παρακολούθησης της συζήτησης στη Βουλή για τον τρέχοντα προϋπολογισμό. Εκείνη τη στιγμή έγινε ξεκάθαρο στο μυαλό μου πως πλέον δεν υπάρχει αριστερά, κέντρο ή δεξιά, παρά μόνον δυο παρατάξεις: Εκείνη της λογικής και της παραμονής της Ελλάδας σε μια ευρωπαϊκή πορεία και η άλλη του παραλογισμού, της συνωμοσιολογίας, των ανεφάρμοστων υποσχέσεων και του λαϊκισμού», λέει ο Κώστας.

«Ο τίτλος της σελίδας είναι εσκεμμένα υπερβολικός καθώς εξ'ορισμού σε μια φιλελεύθερη δημοκρατική χώρα δεν νοείται ισόβιο πολιτικό αξίωμα και όλοι κρίνονται, καμιά φορά δίκαια, άλλοτε άδικα», αναφέρει ο ίδιος, «πιστεύω, ωστόσο, πως η πατρίδα μας έχει μπει σε μια τροχιά εξορθολογισμού των υπερβολών και ανωμαλιών του παρελθόντος και πως ξεκινώντας από λευκό χαρτί λόγω της κρίσης μπορούμε να ελπίζουμε σε ένα καλύτερο μέλλον».

Ο στόχος της σελίδας όπως λέει είναι διπλός: «Αφενός, στοχεύει να καυτηριάσει με χιούμορ δηλώσεις και ενέργειες πολιτικών, ανεξαρτήτως παρατάξεων, που μου φαίνονται αστείες, για να μην χρησιμοποιήσω άλλους χαρακτηρισμούς. Αφετέρου, αναδημοσιεύω διάφορα άρθρα που βρίσκουμε ενδιαφέροντα προκειμένου να βοηθήσω στην ενημέρωση των φίλων της σελίδας για τις πολιτικές και οικονομικές εξελίξεις». Όπως ομολογεί, δεν ανήκει σε κάποια πολιτική παράταξη: «Θεωρώ πως ανήκω στον φιλελεύθερο χώρο. Δεν ήμουν ποτέ και εξακολουθώ να μην είμαι ενταγμένος σε κάποιο κόμμα».

Όσο για το σε ποιους απευθύνεται , ο Κώστας τονίζει ότι αφορά όλους τους πολιτικά ενεργούς χρήστες του Facebook, «κυρίως βέβαια σε όσους πιστεύουν ότι μόνη διέξοδος της χώρας από την κρίση είναι διαμέσω της συνεργασίας μας με τους Ευρωπαίους εταίρους μας και του εξορθολογισμού των δημοσίων οικονομικών μας».

Τα social networks και η κοινωνική αφύπνιση

Μπορεί εν τέλει το Facebook και εν γένει τα social networks να αφυπνίσουν συνειδήσεις και να κινητοποιήσουν κόσμο; «Το Facebook δεν πρέπει να το υποτιμούμε αλλά ούτε να το υπερεκτιμούμε», λέει ο Δημήτρης των Αγανακτισμένων, «Είναι ένα πολύ καλό εργαλείο κοινωνικής δικτύωσης και ενημέρωσης αυτό και μόνο. Εμείς σαν ομάδα χρησιμοποιούμε το facebook αλλά παράλληλα συμμετέχουμε ενεργά παντού. Η κατάσταση στην πατρίδα μας είναι πολύ σοβαρή και δεν ανατρέπεται μόνο από like, πύρινους λόγους και αναρτήσεις».

«Τα social networks φαίνεται να έχουν μια δύναμη να κινητοποιήσουν τον κόσμο, όμως όταν η προσπάθεια ενημέρωσης και κινητοποίησης συνειδήσεων αναμειγνύεται και αποκτά το ίδιο ειδικό βάρος με δημοσιεύσεις τύπου ‘γατάκια’, ‘Άγιος Βαλεντίνος’ καρδούλες και ανέκδοτα, καταλαβαίνει κάνεις ότι σιγά-σιγά υποβαθμίζεται η δυναμική της και καταντάει πολλές φορές μόδα, η όποια γρήγορα ξεχνιέται», σχολιάζει ο Δημήτρης Ταδές.

Για τον Κύριο Καθηγητή του «Παρατηρητηρίου» μια σελίδα στο Facebook μπορεί να δημιουργήσει κάποιες προϋποθέσεις, αλλά μέχρι εκεί. «Τα ΜΜΕ μπορεί να το χρησιμοποιήσουν για να κινητοποιηθεί ο κόσμος. Τα Social Networks είναι το μέλλον. Είναι η μεταφορά του δημόσιου διάλογου, σε μαζική πλέον μορφή, από τα καφενεία στο διαδίκτυο και ο ρόλος τους θα αποτελέσει βασικό «εργαλείο» άσκησης πολιτικής στο μέλλον. Η αμεσότητα και ο μαζικός χαρακτήρας τους το καθιστούν αναπόφευκτο».

Τέλος, για τον Κώστα, τα social μπορούν μεν να κινητοποιήσουν τον κόσμο, όμως αυτό δεν είναι πάντα θετικό. «Αυτό που χρειάζεται να κάνει ο καθένας μας είναι να πάρει μια βαθιά αναπνοή, να κάνει την αυτοκριτική του για το παρελθόν και να προσπαθήσει να δει την πραγματικότητα σήμερα. Με εξυπνάδες σαν αυτές που γράφουμε και εμείς και άλλοι στο Facebook δεν μπορούμε ούτε να βοηθήσουμε τους εαυτούς μας, ούτε να βγούμε ως χώρα από την κρίση ούτε να κτίσουμε ένα μέλλον, εντός Ευρώπης, στο οποίο δεν θα ντρεπόμαστε να λέμε πως είμαστε Έλληνες», καταλήγει.

Εσείς τι πιστεύετε; Απαντήσεις (κόσμιες πάντα) στα σχόλια του άρθρου.