Ζήσανε αυτοί καλά; Τα παραμύθια απομυθοποιούνται

του Γιώργου Κόκουβα

«…Και ζήσανε αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα». Όλοι θυμόμαστε την μόνιμη επωδό των παραμυθιών που μας έμαθε η γιαγιά, η μαμά και μαζί τους σύσσωμη η Disney. Και η παιδική μας αθωότητα δεν μας επέτρεψε στιγμή να αμφισβητήσουμε την αιώνια ευτυχία που θα ζούσε μετά το τέλος της ιστορίας η Σταχτοπούτα ή η Χιονάτη. Ποιος, όμως, εγγυάται στις όμορφες πριγκίπισσες των παραμυθιών ότι θα παραμείνουν για πάντα ανέγγιχτες από την σκληρή πραγματικότητα;

Όχι πάντως η καλλιτέχνης Dina Goldstein. Η Καναδή φωτογράφος, που έγινε διάσημη με την καμπάνια «Fallen Princesses» τολμά να «ρίξει» τις ηρωίδες των παραμυθιών στον ρεαλισμό της σύγχρονης ζωής, με όχημα μια σειρά από φωτογραφίες, που απεικονίζουν τις αγαπημένες πριγκίπισσες των κοριτσιών, αντιμέτωπες με πραγματικά προβλήματα.

Η φωτογράφος, όπως δηλώνει στο επίσημο site του project, εμπνεύστηκε το θέμα όταν ως νέα μητέρα ήρθε αντιμέτωπη με τον ενθουσιασμό των κοριτσιών της για την πριγκιπική ιδιότητα. Μπορεί τα αυθεντικά παραμύθια, όπως για παράδειγμα αυτά των αδελφών Γκριμ, να περιέχουν πολλά σκοτεινά στοιχεία, αλλά «οι εκδοχές της Disney για τα ίδια παραμύθια έχουν σχεδόν πάντα στενάχωρη αρχή, μια αβάσταχτα κακή γυναικεία φιγούρα και αναμενόμενα ευτυχές τέλος. Συνήθως ο πρίγκιπας σώζει την παρτίδα και μετατρέπει την δέσμια όμορφη κοπέλα σε πριγκίπισσα», λέει η δημιουργός.

«Άρχισα να φαντάζομαι τις τέλειες πριγκίπισσες της Disney αντιμέτωπες με πραγματικά προβλήματα που απασχολούν τις γυναίκες γύρω μου, όπως η ασθένεια, η εξάρτηση και οι ανασφάλειες». Κάπως έτσι, η Χιονάτη καταλήγει απελπισμένη νοικοκυρά, η Σταχτοπούτα γίνεται αλκοολική, η Ραπουνζέλ υποφέρει από καρκίνο, και η Dina Goldstein θυμίζει πως στην ενήλικη ζωή, το «ζήσανε αυτοί καλά» είναι ακριβώς αυτό για το οποία προορίζεται: Παραμύθιασμα.


Μετά το happy end της «Χιονάτης»: Η ηρωίδα γεύεται το πώς είναι να μεγαλώνεις ένα τσούρμο παιδιά και να κρατάς όρθιο ένα ολόκληρο νοικοκυριό, την ώρα που ο Πρίγκιπας κάθεται άνεργος στην πολυθρόνα παρακολουθώντας αθλητικά.


Μετά το happy end της «Σταχτοπούτας»: Ίσως το ενδιαφέρον του πρίγκιπα ξεφούσκωσε γρήγορα μετά το περιστατικό με το γοβάκι, ίσως η νονά-νεράιδα δεν ξαναεμφανίστηκε, και η ηρωίδα έμεινε μόνη, να πνίγει τον πόνο της στο αλκοόλ και τον τζόγο, σε κάποιο κακόφημο μπαράκι.


Μετά το happy end της «Ραπουνζέλ»: H πριγκίπισσα αναγκάζεται να αποχαιρετίσει την αγαπημένη της μακριά κώμη, αφού όλα μέσα στην (πραγματική) ζωή είναι και η επάρατη νόσος της χτυπά την πόρτα. Εδώ, η Goldstein παρουσιάζει την Ραπουνζέλ νοσηλευόμενη, κρατώντας την ξανθιά της περούκα.


Μετά το happy end της «Κοκκινοσκουφίτσας και του Κακού Λύκου»: Η όμορφη κοπέλα με τα κόκκινα γίνεται υπέρβαρη, καθώς ο εθισμός στο junk food μπορεί να πλήξει τον καθένα μας. Εδώ, η Κοκκινοσκουφίτσα πηγαίνει προς την γιαγιά της πίνοντας δίλιτρο αναψυκτικό και κουβαλώντας burgers και τηγανιτές πατάτες στο καλαθάκι της.


Μετά το happy end της «Μικρής Γοργόνας»: Το γυναικείο φύλο τυγχάνει συχνά θύμα εκμετάλλευσης. Γιατί να αποτελεί εξαίρεση η Άριελ; Η Μικρή Γοργόνα δεν θα μπορούσε παρά να αποτελεί πρώτης τάξεως έκθεμα σε ενυδρείο.


Μετά το happy end του «Αλαντίν»: Η Μέση Ανατολή φλέγεται και δεν υπάρχει χρόνος για παιδική αθωότητα και περιπέτειες παραμυθιών: Η Γιασμίν παίρνει το όπλο της και ρίχνεται στην μάχη.


Μετά το happy end της «Ωραίας Κοιμωμένης»: Η ηρωίδα «νυστάζει» και πάλι, κι ο ύπνος της κρατά τόσο ώστε ο αγνός νεανικός έρωτας να γίνει περίγελως στο τοπικό γηροκομείο.


Μετά το τέλος της Pocahontas: Η ηρωίδα καταλήγει κλεισμένη σε ένα σκοτεινό καθιστικό, γεμάτο γάτες και αναμνήσεις από εποχές που ακόμη δεν είχε πατήσει το πόδι του στην πατρίδα της ο καπιταλισμός.




Μετά το happy end της «Πεντάμορφης και του Τέρατος»: Η Πεντάμορφη Belle συναντά το τέρας του γήρατος και οι ρυτίδες την στέλνουν κατευθείαν στο νυστέρι του πλαστικού. Η εξωτερική ομορφιά δεν έρχεται ως διά μαγείας – όπως θα διαβεβαίωνε και κάθε σύγχρονη γυναίκα, απαιτεί πόνο και κόπο.