Απλοί τρόποι να σκέφτεστε θετικά
Ένας μίνι οδηγός αισιοδοξίας για όσους θέλουν να βλέπουν τα πράγματα από την καλή τους πλευρά –αλλά η ζωή δεν τους αφήνει.
της Ηρώς Κουνάδη
Όσοι μεγάλωσαν με την Πολυάννα και δοκίμασαν ως ενήλικες το απλοϊκό της κόλπο («βρίσκω κάθε φορά έναν λόγο για τον οποίο είμαι χαρούμενος, π.χ. ‘εγώ και όσοι αγαπάω είμαστε καλά στην υγεία μας’, και τον υπενθυμίζω στον εαυτό μου μέχρι να εξαφανιστούν όλες οι αρνητικές σκέψεις») θα σπεύσουν να σας επιβεβαιώσουν με την πρώτη ευκαιρία ότι δεν πιάνει. Καθόλου. Όσο και αν προσπαθήσεις. Αν είναι και λίγο κυνικότεροι άνθρωποι από το κανονικό, θα σας πουν ότι τα βράδια που γυρνάς σπίτι πτώμα από τη δουλειά ή την αναζήτηση δουλειάς, με τα νεύρα κρόσσια από την κίνηση στους δρόμους/ την απελπισία για το μέλλον σου/ τους καυγάδες με τους φίλους σου, δεν υπάρχει κανένας απολύτως τρόπος να σκεφτείς θετικά. Σε αυτό, όμως, θα έχουν άδικο.
Και για να αποδείξουμε του λόγου τους το αναληθές, έχουμε μερικούς πολύ απλούς τρόπους να σκέφτεστε θετικά –ένας απ’ όλους θα πιάσει, δεν μπορεί.
Το σοκ του μέλλοντός μας: Δοκιμάστε να θυμηθείτε περίπου πού ήσασταν και τι κάνατε πριν από δέκα χρόνια. Έχει σήμερα την παραμικρή σημασία έστω και ένα από τα προβλήματα που (θεωρούσατε ότι) είχατε τότε; Ωραία, τώρα δοκιμάστε το αντίθετο: Σκεφτείτε πόση σημασία θα έχει οτιδήποτε είναι αυτό που σας απασχολεί, και δε σας αφήνει να σκέφτεστε θετικά, σε δέκα χρόνια από σήμερα. Καμία, αλλά τα δέκα χρόνια είναι μακριά; Σύμφωνοι. Πόση σημασία θα έχει σε έναν χρόνο από τώρα; Σε δυο μήνες; Σε δυο εβδομάδες; Πολλά από τα πράγματα που μας απασχολούν κατά τη διάρκεια της ημέρας είναι τόσο εφήμερα που αρκεί να συνειδητοποιήσεις ότι δεν θα σε απασχολούν σε λίγο καιρό, για να πάψουν να είναι προβλήματα.
Μην σκέφτεστε, δράστε: Οι βουδιστές έχουν ένα πολύ σοφό ρητό (που πρόσφατα το είδαμε να κυκλοφορεί, και να δείχνει πολύ καλύτερο, σε διάγραμμα στα social media) το οποίο λέει περίπου ότι «για δύο πράγματα δεν πρέπει να ανησυχείς: γι’ αυτά που μπορείς να αλλάξεις, και γι’ αυτά που δεν μπορείς να αλλάξεις» –ναι, οι βουδιστές έχουν χιούμορ. Τα πράγματα, λοιπόν, που δεν μπορείς να αλλάξεις εμπίπτουν στον παραπάνω κανόνα (πιθανότατα δεν θα έχουν καμία σημασία μετά από ένα ορισμένο χρονικό διάστημα) ενώ τα πράγματα που μπορείς να αλλάξεις δεν θα έπρεπε να είσαι εδώ και να τα σκέφτεσαι τώρα, αλλά κάπου εκεί έξω (που λεν’ και τα X-Files) και να τα αλλάζεις. Ναι, τόσο προφανές.
Βοηθήστε κάποιον άλλο: Είναι εντυπωσιακό το πόσο ασήμαντα μοιάζουν ξαφνικά τα προβλήματα που σε βασάνιζαν μέχρι πριν από μερικά δευτερόλεπτα, τη στιγμή που σηκώνεις το τηλέφωνο και ακούς στην άλλη άκρη της γραμμής ένα φίλο να κλαίει –επειδή απολύθηκε, επειδή χώρισε, επειδή έκαψε το φαγητό, μικρή σημασία έχει. Καθότι, βέβαια, δε συμβαίνει πάντα να κλαίνε οι φίλοι σου όταν γυρνάς εκνευρισμένος από τη δουλειά, μια δραστική λύση (που κάνει θαύματα στη θετική σκέψη) είναι να βοηθήσεις –ως εθελοντής σε μια ομάδα, ας πούμε– άλλους ανθρώπους γύρω σου, που έχουν σοβαρότερα προβλήματα από χωρισμούς και καμένα φαγητά.
Δείτε την κάθε κατάσταση… αλλιώς: Άλλο ένα σοφό ρητό έρχεται από την Βρετανία αυτή τη φορά, και λέει ότι «μέσα σε κάθε σύννεφο υπάρχει μια ασημένια λάμψη» (‘in every cloud there’s a silver lining’, χάνει λίγο στη μετάφραση, το αναγνωρίζουμε). Εννιά φορές στις δέκα, είναι δύσκολο αυτή τη λάμψη να τη δεις όσο είσαι… τυλιγμένος από το συγκεκριμένο σύννεφο-πρόβλημα. Αυτό, όμως, δε σημαίνει ότι δεν υπάρχει. Αν δυσκολεύεστε να εντοπίσετε το καλό που έχει αναμειχθεί με το κακό που σας βρήκε (για να θυμηθούμε και τους αρχαίους ημών) δοκιμάστε να συζητήσετε ό,τι σας απασχολεί με κάποιον που συνήθως έχει πολύ διαφορετικές απόψεις από τις δικές σας. Συνήθως πιάνει.
(Χαμο)γελάστε: Σας το είπαμε και πρόσφατα, όλο και περισσότερες έρευνες τώρα τελευταία υποστηρίζουν ότι το χαμόγελο από μόνο του –ακόμη και αν δεν είναι αυθόρμητο– είναι αρκετό για να μας κάνει να αισθανθούμε καλύτερα. Δοκιμάστε να χαμογελάτε συχνότερα σαν να το εννοείτε (αν δεν είστε καθόλου σε ανάλογη διάθεση, δείτε το σαν εξάσκηση για το υποκριτικό σας ταλέντο, μπορεί όλο αυτό να καταλήξει σε λαμπρή καριέρα στο Χόλιγουντ, ποτέ δεν ξέρεις) και θα δείτε ότι ο τρόπος σκέψης σας επηρεάζεται άμεσα. Για τα οφέλη του γέλιου, και του να βρίσκεστε περισσότερο με άτομα που σας κάνουν να γελάτε, στη διάθεση και κατ’ επέκταση στον τρόπο σκέψης, υποθέτουμε ότι δεν χρειάζεται να πούμε πολλά.
Αποσπάστε το μυαλό σας: Όταν όλα τα άλλα αποτυγχάνουν, οι άνθρωποι που σκέφτονται συνήθως θετικά (άνθρωποι είναι κι αυτοί, δεν τα καταφέρνουν πάντα) περνούν τη λεγόμενη «περίοδο άρνησης». Αυτός δεν είναι ένας τρόπος θετικής σκέψης αφ’ εαυτού, είναι όμως ένα προπαρασκευαστικό στάδιο. Το μόνο που απαιτεί από εσάς είναι να αποφεύγετε οποιαδήποτε σκέψη για το ζήτημα που σας απασχολεί, ή οποιαδήποτε απαισιόδοξη σκέψη γενικότερα –χρειάζεται εξάσκηση για να το πετύχετε, αλλά κι ο Neo χρειάστηκε εξάσκηση για να καταφέρει να αποφεύγει τις σφαίρες στο Matrix. Για παράδειγμα: Με το που σας περάσει η πρώτη αρνητική σκέψη από το μυαλό, πιάνετε το πρώτο βιβλίο που βρίσκεται μπροστά σας κι αρχίζετε να διαβάζετε, ή ανοίγετε τους πιο δυσεπίλυτους διαδικτυακούς γρίφους. Κάθε φορά που το μυαλό σας (το οποίο είναι γνωστό για τα ύπουλα παιχνίδια που παίζει) πάει να παραστρατίσει, επαναλαμβάνετε σαν μάντρα «δεν υπάρχει [οικονομική κρίση/ πρώην φίλος που σας λείπει/ οτιδήποτε είναι αυτό που σας απασχολεί]».
Όσοι μεγάλωσαν με την Πολυάννα και δοκίμασαν ως ενήλικες το απλοϊκό της κόλπο («βρίσκω κάθε φορά έναν λόγο για τον οποίο είμαι χαρούμενος, π.χ. ‘εγώ και όσοι αγαπάω είμαστε καλά στην υγεία μας’, και τον υπενθυμίζω στον εαυτό μου μέχρι να εξαφανιστούν όλες οι αρνητικές σκέψεις») θα σπεύσουν να σας επιβεβαιώσουν με την πρώτη ευκαιρία ότι δεν πιάνει. Καθόλου. Όσο και αν προσπαθήσεις. Αν είναι και λίγο κυνικότεροι άνθρωποι από το κανονικό, θα σας πουν ότι τα βράδια που γυρνάς σπίτι πτώμα από τη δουλειά ή την αναζήτηση δουλειάς, με τα νεύρα κρόσσια από την κίνηση στους δρόμους/ την απελπισία για το μέλλον σου/ τους καυγάδες με τους φίλους σου, δεν υπάρχει κανένας απολύτως τρόπος να σκεφτείς θετικά. Σε αυτό, όμως, θα έχουν άδικο.
Και για να αποδείξουμε του λόγου τους το αναληθές, έχουμε μερικούς πολύ απλούς τρόπους να σκέφτεστε θετικά –ένας απ’ όλους θα πιάσει, δεν μπορεί.
Το σοκ του μέλλοντός μας: Δοκιμάστε να θυμηθείτε περίπου πού ήσασταν και τι κάνατε πριν από δέκα χρόνια. Έχει σήμερα την παραμικρή σημασία έστω και ένα από τα προβλήματα που (θεωρούσατε ότι) είχατε τότε; Ωραία, τώρα δοκιμάστε το αντίθετο: Σκεφτείτε πόση σημασία θα έχει οτιδήποτε είναι αυτό που σας απασχολεί, και δε σας αφήνει να σκέφτεστε θετικά, σε δέκα χρόνια από σήμερα. Καμία, αλλά τα δέκα χρόνια είναι μακριά; Σύμφωνοι. Πόση σημασία θα έχει σε έναν χρόνο από τώρα; Σε δυο μήνες; Σε δυο εβδομάδες; Πολλά από τα πράγματα που μας απασχολούν κατά τη διάρκεια της ημέρας είναι τόσο εφήμερα που αρκεί να συνειδητοποιήσεις ότι δεν θα σε απασχολούν σε λίγο καιρό, για να πάψουν να είναι προβλήματα.
Μην σκέφτεστε, δράστε: Οι βουδιστές έχουν ένα πολύ σοφό ρητό (που πρόσφατα το είδαμε να κυκλοφορεί, και να δείχνει πολύ καλύτερο, σε διάγραμμα στα social media) το οποίο λέει περίπου ότι «για δύο πράγματα δεν πρέπει να ανησυχείς: γι’ αυτά που μπορείς να αλλάξεις, και γι’ αυτά που δεν μπορείς να αλλάξεις» –ναι, οι βουδιστές έχουν χιούμορ. Τα πράγματα, λοιπόν, που δεν μπορείς να αλλάξεις εμπίπτουν στον παραπάνω κανόνα (πιθανότατα δεν θα έχουν καμία σημασία μετά από ένα ορισμένο χρονικό διάστημα) ενώ τα πράγματα που μπορείς να αλλάξεις δεν θα έπρεπε να είσαι εδώ και να τα σκέφτεσαι τώρα, αλλά κάπου εκεί έξω (που λεν’ και τα X-Files) και να τα αλλάζεις. Ναι, τόσο προφανές.
Βοηθήστε κάποιον άλλο: Είναι εντυπωσιακό το πόσο ασήμαντα μοιάζουν ξαφνικά τα προβλήματα που σε βασάνιζαν μέχρι πριν από μερικά δευτερόλεπτα, τη στιγμή που σηκώνεις το τηλέφωνο και ακούς στην άλλη άκρη της γραμμής ένα φίλο να κλαίει –επειδή απολύθηκε, επειδή χώρισε, επειδή έκαψε το φαγητό, μικρή σημασία έχει. Καθότι, βέβαια, δε συμβαίνει πάντα να κλαίνε οι φίλοι σου όταν γυρνάς εκνευρισμένος από τη δουλειά, μια δραστική λύση (που κάνει θαύματα στη θετική σκέψη) είναι να βοηθήσεις –ως εθελοντής σε μια ομάδα, ας πούμε– άλλους ανθρώπους γύρω σου, που έχουν σοβαρότερα προβλήματα από χωρισμούς και καμένα φαγητά.
Δείτε την κάθε κατάσταση… αλλιώς: Άλλο ένα σοφό ρητό έρχεται από την Βρετανία αυτή τη φορά, και λέει ότι «μέσα σε κάθε σύννεφο υπάρχει μια ασημένια λάμψη» (‘in every cloud there’s a silver lining’, χάνει λίγο στη μετάφραση, το αναγνωρίζουμε). Εννιά φορές στις δέκα, είναι δύσκολο αυτή τη λάμψη να τη δεις όσο είσαι… τυλιγμένος από το συγκεκριμένο σύννεφο-πρόβλημα. Αυτό, όμως, δε σημαίνει ότι δεν υπάρχει. Αν δυσκολεύεστε να εντοπίσετε το καλό που έχει αναμειχθεί με το κακό που σας βρήκε (για να θυμηθούμε και τους αρχαίους ημών) δοκιμάστε να συζητήσετε ό,τι σας απασχολεί με κάποιον που συνήθως έχει πολύ διαφορετικές απόψεις από τις δικές σας. Συνήθως πιάνει.
(Χαμο)γελάστε: Σας το είπαμε και πρόσφατα, όλο και περισσότερες έρευνες τώρα τελευταία υποστηρίζουν ότι το χαμόγελο από μόνο του –ακόμη και αν δεν είναι αυθόρμητο– είναι αρκετό για να μας κάνει να αισθανθούμε καλύτερα. Δοκιμάστε να χαμογελάτε συχνότερα σαν να το εννοείτε (αν δεν είστε καθόλου σε ανάλογη διάθεση, δείτε το σαν εξάσκηση για το υποκριτικό σας ταλέντο, μπορεί όλο αυτό να καταλήξει σε λαμπρή καριέρα στο Χόλιγουντ, ποτέ δεν ξέρεις) και θα δείτε ότι ο τρόπος σκέψης σας επηρεάζεται άμεσα. Για τα οφέλη του γέλιου, και του να βρίσκεστε περισσότερο με άτομα που σας κάνουν να γελάτε, στη διάθεση και κατ’ επέκταση στον τρόπο σκέψης, υποθέτουμε ότι δεν χρειάζεται να πούμε πολλά.
Αποσπάστε το μυαλό σας: Όταν όλα τα άλλα αποτυγχάνουν, οι άνθρωποι που σκέφτονται συνήθως θετικά (άνθρωποι είναι κι αυτοί, δεν τα καταφέρνουν πάντα) περνούν τη λεγόμενη «περίοδο άρνησης». Αυτός δεν είναι ένας τρόπος θετικής σκέψης αφ’ εαυτού, είναι όμως ένα προπαρασκευαστικό στάδιο. Το μόνο που απαιτεί από εσάς είναι να αποφεύγετε οποιαδήποτε σκέψη για το ζήτημα που σας απασχολεί, ή οποιαδήποτε απαισιόδοξη σκέψη γενικότερα –χρειάζεται εξάσκηση για να το πετύχετε, αλλά κι ο Neo χρειάστηκε εξάσκηση για να καταφέρει να αποφεύγει τις σφαίρες στο Matrix. Για παράδειγμα: Με το που σας περάσει η πρώτη αρνητική σκέψη από το μυαλό, πιάνετε το πρώτο βιβλίο που βρίσκεται μπροστά σας κι αρχίζετε να διαβάζετε, ή ανοίγετε τους πιο δυσεπίλυτους διαδικτυακούς γρίφους. Κάθε φορά που το μυαλό σας (το οποίο είναι γνωστό για τα ύπουλα παιχνίδια που παίζει) πάει να παραστρατίσει, επαναλαμβάνετε σαν μάντρα «δεν υπάρχει [οικονομική κρίση/ πρώην φίλος που σας λείπει/ οτιδήποτε είναι αυτό που σας απασχολεί]».
