Επίδομα ανεργίας: Όσα πρέπει να ξέρετε

της Ηρώς Κουνάδη

Αυτό είναι ένα από τα ελάχιστα δημοσιεύματα του in2life που θα ευχόμασταν να μη χρειαστεί να το διαβάσει κανείς. Στην Ελλάδα του 2012, όμως, δεν τρέφουμε αυταπάτες. Στην απελπισία του να χάσεις τη δουλειά σου, το ελληνικό δημόσιο έρχεται μεγαλόψυχα να προσθέσει μερικούς τόνους ακαταλαβίστικων γραφειοκρατικών διατυπώσεων του τύπου "το επίδομα που δικαιούσαι ισούται με το 50% του τεκμαρτού ημερομισθίου της ασφαλιστικής σου κλάσης", για να βεβαιωθεί ότι θα φτάσεις ακόμα ένα βήμα πιο κοντά στο τρελοκομείο, μπας και γλιτώσει κανένα επίδομα. Αλλά γι' αυτό είμαστε εμείς εδώ. Συγκεντρώσαμε όλα τα πού, τα πώς και τα γιατί, και μετά τα μεταφράσαμε σε απλά ελληνικά, για να ξέρετε τι σας περιμένει. Αχρείαστα να 'ναι. 

Κατ’ αρχήν, οι αλλαγές
Θα ισχύουν από τις 30 Ιανουαρίου 2012 και δεν θα είναι σπουδαίες, εδώ που τα λέμε. Η βασική διαφορά είναι πως πλέον η παρουσία του ίδιου του ανέργου στον ΟΑΕΔ δεν είναι απαραίτητη μια φορά τον μήνα, προκειμένου να του καταβληθεί το επίδομα, αλλά μια φορά το τρίμηνο. Η άλλη μεγάλη αλλαγή είναι ότι πλέον στα δικαιολογητικά που χρειάζεστε για να εγγραφείτε προστίθεται το εκκαθαριστικό της φορολογικής σας δήλωσης μαζί με λίγο ακόμα χαρτομάνι, που παλιότερα δεν χρειαζόταν.

Πότε δικαιούμαι επίδομα ανεργίας;
Αν απολυθείτε ή κλείσει η επιχείρηση όπου εργάζεστε, και με την προϋπόθεση ότι έχετε συμπληρώσει ένσημα ενός χρόνου συνεχόμενης εργασίας –αν και όχι απαραίτητα στον ίδιο εργοδότη.

Το χαρτομάνι
Σύμφωνα και με την τελευταία απόφαση, τα χαρτιά που θα μαζέψετε πριν πάτε να γραφτείτε στον ΟΑΕΔ είναι τα εξής:

- Την έγγραφη καταγγελία της σύμβασης εργασίας, την οποία θα πάρετε την τελευταία μέρα από το λογιστήριο της εταιρείας. Αν είχατε υπογράψει σύμβαση ορισμένου χρόνου, χρειάζεστε μια βεβαίωση από τον εργοδότη, που να λέει ότι η σύμβαση λύθηκε λόγω λήξης ή αποπεράτωσης του έργου.

- Το ασφαλιστικό βιβλιάριο του ΙΚΑ ή του ταμείου στο οποίο είστε ασφαλισμένοι.

- Το βιβλιάριο ασθενείας του ταμείου σας.

- Μία βεβαίωση του εργοδότη σας, ότι σας έχει καταβάλει την αποζημίωση για την απόλυση.

- Το τελευταίο εκκαθαριστικό της φορολογικής σας δήλωσης, ή ένα αντίγραφο δήλωσης φορολογίας εισοδήματος Ε1 που έχετε καταθέσει (αν δεν έχετε πρόχειρο το εκκαθαριστικό). Αν για οποιονδήποτε λόγο δεν κάνατε μέχρι τώρα φορολογική δήλωση –επειδή, για παράδειγμα, δεν είχατε πέρυσι εισοδήματα– χρειάζεστε μια Υπεύθυνη Δήλωση θεωρημένη από την Εφορία.

- Ένα λογαριασμό ΟΤΕ, ΔΕΗ, ΕΥΔΑΠ ή εταιρείας σταθερής τηλεφωνίας για να αποδεικνύεται η διεύθυνσή σας. Αν οι λογαριασμοί δεν έρχονται στο όνομα το δικό σας ή των γονιών σας, μπορείτε να προσκομίσετε ένα αντίγραφο συμφωνητικού μίσθωσης κατοικίας, το οποίο να έχει κατατεθεί στην αρμόδια Εφορία.

- Ταυτότητα ή διαβατήριο.

- Επίσημο έγγραφο από το οποίο θα προκύπτει ο ΑΜΚΑ (τα ένσημά σας, για παράδειγμα).

- Άδεια διαμονής ή εργασίας αν δεν έχετε ελληνική υπηκοότητα.

Τα μαζεύετε, λοιπόν, όλα αυτά, και πηγαίνετε –οι ίδιοι, δεν μπορεί να πάει κάποιος άλλος για εσάς– στο γραφείο του ΟΑΕΔ της περιοχής σας, το αργότερο εξήντα ημέρες από τότε που απολυθήκατε ή έκλεισε η επιχείρηση.

Και μετά;
Την πρώτη αυτή μέρα εκείνο που ουσιαστικά κάνετε είναι να γραφτείτε στα μητρώα του ΟΑΕΔ και να κάνετε αίτηση για να σας χορηγηθεί επίδομα ανεργίας –όχι, το ότι είστε γραμμένος στους πολυσέλιδους καταλόγους των ανέργων δε σημαίνει αυτόματα ότι παίρνετε και επίδομα. Κάνετε, λοιπόν, την αίτηση, παίρνετε ένα αντίγραφο το οποίο σας ενημερώνει πότε θα παραλάβετε την απόφαση επιδότησης (το πράσινο φως για να ξεκινήσετε να εισπράττετε το επίδομα) φεύγετε και επιστρέφετε την ημερομηνία που γράφει επάνω το χαρτί σας, αν πιστεύετε ότι το ελληνικό δημόσιο τηρεί τον λόγο του, ή το πολύ εντός τριών μηνών από την ημέρα που γραφτήκατε, αν υποψιάζεστε ότι θα αργήσουν και λίγο.

Από εκεί και μετά, θα πρέπει να περνάτε να λέτε ένα γεια στα παιδιά μια φορά το τρίμηνο, και με την ευκαιρία να υπογράφετε και μια υπεύθυνη δήλωση ότι δεν βρήκατε δουλειά το τρίμηνο που μεσολάβησε, για να μη σας κόψουν το επίδομα. Κι εκείνοι υπόσχονται να σας βάζουν τα λεφτά στον τραπεζικό σας λογαριασμό. Μη σκέφτεστε «σιγά το κατόρθωμα», μέχρι πριν από λίγο καιρό τα έδιναν μόνο χέρι με χέρι, σαν τους μαφιόζους.

Αν βρω δουλειά στο μεταξύ;
Θα το δηλώσετε στον ΟΑΕΔ που γραφτήκατε, εντός οκτώ εργάσιμων ημερών. Ο κόσμος να χαλάσει. Αλλιώς έχετε κυρώσεις. Αν βρείτε δουλειά που δεν σας απασχολεί περισσότερες από δώδεκα ημέρες τον μήνα (κατά την επίσημη εκδοχή, που δεν σας κολλά περισσότερα από δώδεκα ένσημα τον μήνα) μπορείτε να συνεχίσετε να παίρνετε το επίδομα, μειωμένο κατά 20€ περίπου για κάθε μέρα που δουλεύετε: αν, για παράδειγμα, δουλεύετε πέντε μέρες τον μήνα, το επίδομά σας θα μειωθεί κατά 100€ περίπου. Αν βρείτε δουλειά που σας απασχολεί περισσότερες από δώδεκα ημέρες τον μήνα, και σας παρέχει τα αντίστοιχα ένσημα, θα σταματήσετε να λαμβάνετε το επίδομα.

Και πόσα θα παίρνω;
Η επίσημη εκδοχή έχει ως εξής: το 50% του ημερομισθίου, όπως αυτό προκύπτει από το ασφαλιστικό βιβλιάριο του ΙΚΑ, βάσει του οποίου υπολογίστηκαν οι ασφαλιστικές εισφορές τον χρόνο που απολυθήκατε (το 2011, για παράδειγμα). Σε αυτό συνυπολογίζονται οι παροχές που καταβάλλονται από τον εργοδότη και το επίδομα αδείας, το δώρο Πάσχα και το δώρο Χριστουγέννων.

Πρακτικά, αν όλα αυτά σας ακούγονται πυρηνική φυσική, μπορείτε να υπολογίσετε χοντρικά ότι αν ο μισθός σας ήταν γύρω στα 1.000€, το επίδομα θα είναι περί τα 460€.

Μέχρι πότε;
Το πολύ για ένα χρόνο από την ημέρα που αρχίσατε να λαμβάνετε το επίδομα. Όταν κλείσετε ένα χρόνο, αλλά εξακολουθείτε να είστε άνεργοι, κρατάτε την κάρτα ανεργίας και θεωρήστε πια μη επιδοτούμενος άνεργος –αυτό πρακτικά σημαίνει ότι απλώς δικαιούστε τις εκπτώσεις που εξασφαλίζει η κάρτα του ΟΑΕΔ σε θέατρα, συναυλίες κλπ– για ένα τρίμηνο. Μετά το πέρας και του τριμήνου αυτού, είστε μόνοι σας.