Ακτοπλοϊκά εισιτήρια 2012: Κάθε λιμάνι και καημός

της Ηρώς Κουνάδη

Σκεφτείτε το εξής υποθετικό σενάριο: είναι, κάπου στην άκρη της Ευρώπης, μια χώρα κατά βάση νησιωτική, που της αρέσει να αποκαλεί τον τουρισμό «βαριά βιομηχανία» της, και η οποία τελευταία αντιμετωπίζει μεγάλες οικονομικές δυσκολίες. Καλοκαίρι έρχεται, και η χώρα αυτή, γλιστρώντας σε slow motion στο χείλος του γκρεμού-με-θέα-στο-απέραντο-γαλάζιο, γυρίζει, σας κοιτάζει με βλέμμα απελπισίας (ναι, εσάς, υποθετικό σενάριο είπαμε είναι) και φωνάζει βοήθεια. Προσπαθείτε να σκεφτείτε στα γρήγορα κάτι παρήγορο να πείτε, βάζετε κι όλη σας τη δύναμη να την τραβήξετε από τον γκρεμό, ψελλίζετε ξέπνοα κάτι του στυλ «έλα, κουράγιο, κάτι θα σκεφτούμε… θα… θα… μειώσουμε τις τιμές των εισιτηρίων και θα βγάλουμε κι άλλα λεφτά από τον τουρισμό». Cut.

Ωραία. Ας μεταφέρουμε τώρα αυτό το υποθετικό σενάριο στην πραγματικότητα. Τι κάνει η όμορφη νησιωτική χώρα με τις σοβαρές οικονομικές δυσκολίες, λίγο πριν γλιστρήσει στον γκρεμό, την ώρα που θα έπρεπε να ανοίγει πανηγυρικά την αυλαία της τουριστικής σαιζόν της; Ανεβάζει τις τιμές των ακτοπλοϊκών εισιτηρίων. Cut;

Μετρώντας πληγές…

Τα ακτοπλοϊκά εισιτήρια είναι, λοιπόν, φέτος αυξημένα τουλάχιστον κατά 5% –σε κάποιες περιπτώσεις πολύ περισσότερο. Το φτηνότερο εισιτήριο για Κυκλάδες διαμορφώνεται στα 32€ για Πάρο (μιλάμε πάντα για one way εισιτήριο καταστρώματος) και το ακριβότερο αγγίζει τα 64,50€ για Σαντορίνη. Αυτά, βέβαια, αν θέλετε να φτάσετε στον προορισμό σας σε ένα εύλογο χρονικό διάστημα, και όχι στο αντίστοιχο που θα χρειαζόσασταν για να ταξιδέψετε, π.χ., μέχρι την Αυστραλία. Γιατί αν ο χρόνος δεν είναι πρόβλημα, υπάρχει και εισιτήριο των 30€ για Σαντορίνη –μόνο που το ταξίδι σας υπολογίζεται να διαρκέσει περί τις έντεκα (11!) ώρες και τριάντα λεπτά.

Κι αυτή είναι η δεύτερη πληγή της ελληνικής ακτοπλοΐας για το καλοκαίρι του 2012: Ο χρόνος ταξιδιού αυξάνεται, προκειμένου να εξοικονομηθεί καύσιμο, το οποίο ανεβάζει το κόστος για τις ακτοπλοϊκές εταιρείες. Χαρακτηριστικά, ο δήμαρχος Σύρου Γιάννης Δεκαβάλλας αναφέρει, σε επιστολή του προς το Υπουργείο Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας πως «οδηγούμαστε ολοταχώς σε συνθήκες οι οποίες επικρατούσαν πριν από 40 και 50 χρόνια. Ενδεικτικά αναφέρω ως παράδειγμα την ακτοπλοϊκή σύνδεση της Σύρου με τον Πειραιά όπου ο χρόνος ταξιδιού από 3 ώρες και 40 λεπτά, έχει αυξηθεί σε 4 ώρες και 40 λεπτά. Σύμφωνα με ανακοίνωση της πλοιοκτήτριας εταιρείας που εξυπηρετεί τη γραμμή θα υπάρξει και νέα μείωση της ταχύτητας του πλοίου με παράλληλη αύξηση των ήδη ακριβών ακτοπλοϊκών εισιτηρίων».

Στα δε Δωδεκάνησα, για τα οποία το αεροπλάνο αποδεικνύεται χρόνια τώρα πιο συμφέρον μέσο από το πλοίο η κατάσταση είναι ακόμα πιο τραγελαφική: 43€ το φτηνότερο one way εισιτήριο για Ρόδο (με διάρκεια ταξιδιού 28 ώρες και 55 λεπτά, ήτοι μια μερούλα και κάτι), 51€ για Κω (εδώ ο χρόνος πέφτει στις 10 ώρες), 34,50€ για Αστυπάλαια (με μέσο χρόνο ταξιδιού τις 8,5 ώρες, αλλά χωρίς δρομολόγια κάθε μέρα –μην τα θέλουμε και όλα δικά μας).

Πηγαίνοντας βορειότερα, η κατάσταση δε δείχνει να καλυτερεύει: από 37€ τα εισιτήρια για Χίο (και εννιά ώρες ταξιδιού) από 26€ για Σάμο (και δώδεκα ώρες ταξιδιού). Την πρακτική των αυξήσεων καταγγέλλει και η Ένωση Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης Χίου με ανακοίνωσή της: «Καταγγέλλουμε το «καρτέλ» που από τη μία αύξησε το χρόνο του ταξιδιού από και προς τον Πειραιά στις 10 ώρες με ταυτόχρονη αύξηση του εισιτηρίου της οικονομικής θέσης κατά 35% και της κλίνης κατά 25-30%» αναφέρει χαρακτηριστικά, και καταλήγει «αναρωτιόμαστε πότε η «Πολιτεία», που πετσόκοψε τους μισθούς των εργαζομένων, θα προχωρήσει σε δραστικό έλεγχο της ασύδοτης αύξησης των τιμών των εισιτηρίων των ακτοπλοϊκών μεταφορών και στη δραστική μείωσή τους».

Και στους προορισμούς της διπλανής πόρτας, οι τιμές δεν είναι αυτές που θα λέγαμε ονειρικές. Ενδεικτικά, το one way εισιτήριο για την Αίγινα ξεκινά από 9,5€ για διαδρομή μίας ώρας και λίγων λεπτών, ενώ για να πάτε στην Ύδρα (σε δύο περίπου ώρες) θα πληρώσετε 25,5€.

Τις πταίει;
«Η ακτοπλοϊκή συγκοινωνία είναι υποχρέωση του κράτους» μου λέει ο Φίλιππος Χατζηπέρης, έφεδρος πλοίαρχος Εμπορικού Ναυτικού και Πρόεδρος της Ένωσης Επιβατών Αίγινας. «Δυστυχώς, στην περίπτωση της Ελλάδας, το κράτος είναι ανύπαρκτο. Η ελληνική ακτοπλοΐα είναι δέσμια του περίφημου νόμου 2932 που θέσπισε το 2001 ο Χρήστος Παπουτσής, ως Υπουργός ενός ανύπαρκτου σήμερα υπουργείου –του Ναυτιλίας. Οι Ευρωπαίοι είχαν υπό δοκιμή τον νόμο επί δώδεκα χρόνια, εμείς τον βάλαμε σε δύο. Και ποιο είναι το αποτέλεσμα; Η ακτοπλοΐα δεν έχει απελευθερωθεί, και όλοι έχουν παράπονα. Παράπονα τα οποία είναι φυσικά δίκαια, και από την πλευρά των επιβατών και από την πλευρά των εφοπλιστών.

»Ο εφοπλιστής από την πλευρά του βλέπει τα καύσιμά του να ακριβαίνουν, το ΦΠΑ να αυξάνεται, και ένα σωρό τέλη να προστίθενται στο τελικό κόστος του εισιτηρίου. Αν εξαιρέσεις τα λιμενικά τέλη, που χρειάζονται για τις επισκευές των λιμανιών, τα υπόλοιπα, όπως είναι τα εργατικά τέλη, που δεν είναι νόμιμα πλέον, πρέπει να καταργηθούν. Ο εφοπλιστής, λοιπόν, σκέφτεται ότι έχει ελαττωθεί η διακίνηση των επιβατών, δεν υπάρχει πληρότητα, έχουν αυξηθεί τα ημερήσια έξοδα, άρα πρέπει να αυξηθεί ο ναύλος. Και δικαίως το σκέφτεται αυτό. Αν το πλοίο δεν βγάζει τα ημερήσια έξοδά του, η εταιρεία μπαίνει μέσα. Αυτή τη στιγμή που μιλάμε, είναι 210 εκατομμύρια ευρώ μέσα η κάθε εταιρεία. Η ποντοπόρος ναυτιλία μας, στην οποία το κράτος δεν παρεμβαίνει, μεγαλουργεί. Η ακτοπλοΐα έχει τα καλύτερα βαπόρια, και υποφέρει. Όλοι είναι χρεωμένοι.

»Το επόμενο βήμα ξέρετε ποιο θα είναι; Θα πουν οι πλοιοκτήτες δεν βγαίνουν τα βαπόρια, τα δένουμε. Και τότε το κράτος θα είναι υποχρεωμένο να ναυλώνει πλοία για να εξυπηρετεί τις άγονες γραμμές. Μέχρι που θα καταντήσει άγονη γραμμή και η Αίγινα. Η γραμμή του Σαρωνικού, επί παραδείγματι, έχει καταργηθεί. Το ferry boat πηγαίνει μέχρι τον Πόρο δύο φορές την εβδομάδα. Για Ύδρα και για Σπέτσες δεν υπάρχουν συμβατικά πλοία –εξυπηρετούνται μόνο με ταχύπλοα. Γι’ αυτούς, βέβαια, το πρόβλημα δεν είναι τόσο μεγάλο, γιατί έχουν και σύνδεση διά ξηράς, με την Πελοπόννησο. Στην Αίγινα τι θα κάνουμε; Κι επίσης, μας ενδιέφερε να υπάρχει η γραμμή του Σαρωνικού, γιατί μπορούσαν να διακινούνται και τα εμπορεύματα».

Πού να βρεις τις λύσεις σου;

«Σύμφωνα με τον νόμο 2932/2001, η τοπική αυτοδιοίκηση πρώτου και δευτέρου βαθμού, δηλαδή οι δήμοι και οι νομαρχίες, είναι αρμόδια να φροντίζει για τους ναύλους και τα δρομολόγια» λέει ο κ. Χατζηπέρης. «Δεν ενδιαφέρονται, όμως, οι άνθρωποι. Μετά τη διάλυση του ΥΕΝ, δεν ενδιαφέρεται κανείς. Εμείς σαν σύλλογος επιβατών, αλλά και σαν κοινωνία, δεν έχουμε ούτε πού να διαμαρτυρηθούμε.

»Από την άλλη, υπάρχουν άνθρωποι από το εξωτερικό που θέλουν να επενδύσουν στην ελληνική ακτοπλοΐα. Έρχονται εδώ, βλέπουν την κατάσταση που επικρατεί, βλέπουν και ότι η ακτοπλοΐα δεν έχει απελευθερωθεί, και απογοητεύονται. Δεν υπάρχει αρμόδιος φορέας για να κανονίσει το νομικό πλαίσιο. Για τον ανταγωνισμό παρεμβαίνει το συμβούλιο εμπορικής ναυτιλίας, που θέλει και φροντίζει να κρατά και τις πολιτικές και κομματικές ισορροπίες του, με τους τοπάρχες. Είχαν έρθει προ μηνός κάποιοι Ιταλοί επενδυτές, που ενδιαφέρονταν για ορισμένες γραμμές στο Αιγαίο, άκουσαν για την απεργία της ΠΝΟ που σκόπευε να δέσει τα καράβια Μεγάλη Τρίτη και Μεγάλη Τετάρτη, σηκώθηκαν και έφυγαν οι άνθρωποι.

»Στην ποντοπόρο ναυτιλία λέγαμε «τα βαπόρια εν κινήσει, για να έχουμε απαιτήσεις». Ήταν άλλος, βέβαια, και ο συνδικαλισμός τότε. Τώρα ο συνδικαλισμός είναι κομματικός. Αυτοί που πηγαίνουν στους καταπέλτες των πλοίων και δεν τα αφήνουν να φύγουν από τα λιμάνια, ξέρετε, δεν είναι ναυτικοί. Είναι συνδικαλιστές του ΠΑΜΕ. Δεν κάνουν απεργίες οι πραγματικοί ναυτικοί. Αν δεν κινείται το πλοίο, ο ναυτικός μένει δύο και τρεις μήνες απλήρωτος.

»Η ακτοπλοΐα πρέπει να απελευθερωθεί, άλλη λύση εγώ δεν βλέπω να υπάρχει. Και το κράτος πρέπει να αναλάβει τις ευθύνες του. Δεν επιχορηγεί τις αστικές συγκοινωνίες; Γιατί, λοιπόν, δεν επιχορηγεί και τις ακτοπλοϊκές; Δε σου λέω να απαλλάξει εντελώς τον επιβάτη, αλλά να μπορεί να του παρέχει ένα φτηνό εισιτήριο. Και βεβαίως να παρέχει διευκολύνσεις, καταργώντας όλα τα τέλη –πλην των λιμενικών– με τα οποία επιβαρύνει περισσότερο τις τιμές των εισιτηρίων.

»Για να γίνουν, όμως, όλα αυτά, πρέπει να διαμαρτυρηθεί και ο κόσμος. Εμείς ως σύλλογος επιβατών εκδίδουμε από το 2000 μια εφημερίδα, τον Επιβάτη. Δώδεκα χρόνια τώρα, κανείς δεν μας έχει γράψει ένα παράπονο για τις τιμές των εισιτηρίων. Πρέπει να υπάρχει ενδιαφέρον από τον ίδιο τον επιβάτη. Αλλιώς, πώς περιμένουμε να αλλάξει η κατάσταση;».