Νέστος: Στις όχθες της Θράκης

Κείμενο - φωτογραφίες: Ηρώ Κουνάδη

Ένα ποτάμι με κρυστάλλινα νερά, που αλλάζουν χρώμα ανάλογα την ώρα της ημέρας, τις διαθέσεις του ουρανού και την εποχή του χρόνου, η οποία αλλάζει τα χρώματα των δασών που καθρεφτίζονται πάνω τους: χρυσαφένια το φθινόπωρο, βαθυπράσινα την άνοιξη και το καλοκαίρι, λευκά τον χειμώνα. Σε απόσταση αναπνοής από τις όχθες του, απλώνονται δάση που λες και φτάνουν ως τον ουρανό, υδροβιότοποι που τους κατοικούν πελεκάνοι και ερωδιοί, καταρράκτες που μεταμορφώνονται σε κρυστάλλινο υπερθέαμα τον χειμώνα, όταν τα νερά τους παγώνουν, και χωριά σταματημένα στον χρόνο. Ο Νέστος δεν μοιάζει με κανένα άλλο ποτάμι. Αντί για ένα ακόμη αξιοθέατο στην περιοχή του, είναι ο ίδιος ένας ολόκληρος προορισμός.

Η εξερεύνηση ξεκινά από τη Σταυρούπολη, ένα γλυκύτατο ορεινό χωριό 28 χιλιόμετρα βόρεια της Ξάνθης, με πλακόστρωτα δρομάκια, πέτρινα σπίτια, όμορφες εκκλησίες και μια μεγάλη, ολοζώντανη πλατεία σκεπασμένη από πλατάνια που αγναντεύει από ψηλά τον Νέστο και το καταπράσινο φόντο του. Ιδανική βάση για τις εξορμήσεις σας, η Σταυρούπολη συγκεντρώνει τα καλύτερα ταβερνάκια και «ξενύχτικα» καφενεία-ουζερί, απέχει ελάχιστα από όλα όσα θέλετε να δείτε και να κάνετε στην περιοχή, και φιλοξενεί έναν από τους ομορφότερους ξενώνες (λεπτομέρειες παρακάτω).

Τα Στενά του Νέστου

Το σκηνικό: Ο Νέστος κυλά αργά, κάνοντας συνεχώς ζιγκ-ζαγκ, ανάμεσα στις καταπράσινες βουνοπλαγιές της Ροδόπης, τα εντυπωσιακά χρώματα της οποίας καθρεφτίζονται στα κρυστάλλινα νερά του. Εικοσιδύο ολόκληρα χιλιόμετρα συνεχόμενων μαιάνδρων επιφυλάσσουν μία καινούρια έκπληξη πίσω από κάθε στροφή του ποταμού: Ένας μαυροπελαργός με αστείο πορτοκαλί ράμφος απογειώνεται από το κλαδί ενός δέντρου στην όχθη, ένα ζαρκάδι κατεβαίνει στη μικρή βοτσαλωτή παραλία για να πιει νερό από το ποτάμι, ένας ερωδιός φτιάχνει τη φωλιά του στα κεραμίδια ενός όμορφου, πλην εγκαταλελειμμένου, σιδηροδρομικού σταθμού. Κι αυτά είναι μόνο λίγα, τυχαία παραδείγματα.

Η δράση: Υπάρχουν αρκετοί διαφορετικοί τρόποι να θαυμάσετε τους μαιάνδρους του Νέστου (από το βαγόνι του τραίνου που ελίσσεται δίπλα του, εκτελώντας το δρομολόγιο Ξάνθη-Σταυρούπολη δύο φορές την ημέρα, στις 9.00 και στις 17.00, από τα παρατηρητήρια στις πλαγιές που υψώνονται γύρω του, ή περπατώντας στις όχθες του) κανένας όμως δεν συγκρίνεται με την εξερεύνηση… εκ των έσω. Η κατάβαση με κανό ξεκινά από την Σταυρούπολη και καταλήγει στους Τοξότες, περνά δίπλα από φαντασμαγορικά τοπία, και διαρκεί περίπου πέντε ώρες, μαζί με δύο στάσεις (μία στην Θράκη και μία στη Μακεδονία, για να είναι δίκαιη η μοιρασιά) για βουτιές στα παγωμένα νερά και birdwatching. Το κόστος κυμαίνεται στα 40-50€ το άτομο. Καταβάσεις πραγματοποιούνται όλο τον χρόνο, από εταιρείες όπως η Riverland και η Forestis, καθώς τα φράγματα ελέγχουν τη ροή του ποταμού, με αποτέλεσμα τα νερά να μην είναι ποτέ ορμητικά.

Μία ακόμη «δράση» με θέα τα γαλήνια νερά του Νέστου είναι η ιππασία στις όχθες του. Το υπέροχο, καταπράσινο πάρκο που έχει στήσει από το μηδέν ο Ηλίας κάτω από την γέφυρα της Σταυρούπολης, με παλιά βαγόνια τραίνων και χρωματιστά λουλούδια, φιλοξενεί περισσότερα από είκοσι πανέμορφα άλογα, με τα οποία θα βολτάρετε πλάι στο ποτάμι. Οι τιμές ξεκινούν από 10€ το άτομο. Για περισσότερες λεπτομέρειες, και για να κλείσετε ραντεβού επικοινωνήστε με τον Ηλία στο τηλέφωνο 6972763767.

Το Δέλτα του Νέστου

Το σκηνικό: Πεντακόσιες χιλιάδες στρέμματα με λιμνοθάλασσες, υγρά λιβάδια και καλαμιώνες, κατοικημένα από νεροβούβαλους, αλεπούδες, ερωδιούς και πελεκάνους, και πλαισιωμένα από το παραποτάμιο δάσος Κοτζά-Ορμάν συνθέτουν το τοπίο στο οποίο τα νερά του Νέστου συναντούν την θάλασσα. Δεν θα μπορούσε, άλλωστε, ένα από τα ωραιότερα ποτάμια της Ευρώπης να ολοκλήρωνε το ταξίδι του σε λιγότερο εντυπωσιακό σημείο.

Η δράση: Δεν είναι εύκολο να προσεγγίσετε το Δέλτα του Νέστου από την πλευρά της Θράκης. Παρ’ όλα αυτά, με λίγη βοήθεια από τους ντόπιους, και σχετικά καλή αίσθηση προσανατολισμού, θα καταφέρετε να φτάσετε μέσω των χωματόδρομων από τα χωριά Δασοχώρι, Παλιό και Νέο Εράσμιο μέχρι το ανάχωμα που ακολουθεί τον ποταμό ως τις εκβολές του. Μπορείτε, μάλιστα, να οδηγήσετε ακόμα και μη 4x4 όχημα επάνω στο ανάχωμα –από ένα σημείο και μετά, όμως, γίνεται δύσβατο, και η καλύτερη επιλογή σας για να φτάσετε μέχρι το Δέλτα είναι το ποδήλατο ή η πεζοπορία, για τέσσερα περίπου χιλιόμετρα.

Ευκολότερα μπορείτε να προσεγγίσετε το Δέλτα από την Χρυσούπολη ή την Κεραμωτή του Νομού Καβάλας. Λεπτομέρειες για το Δέλτα και τις καλύτερες διαδρομές του έχουν τα δύο Κέντρα Πληροφόρησης Νέστου στην Κεραμωτή (ανοικτό Δευτέρα- Παρασκευή 9.00-14.30, τηλ.: 25910-51831) και την Βιστωνίδα (Δευτέρα - Παρασκευή, 9.00-14.30, τηλ.: 25410 96646), τα οποία μπορούν να οργανώσουν και ξεναγήσεις.

Ο Καταρράκτης του Λειβαδίτη

Το σκηνικό: Ο μεγαλύτερος καταρράκτης των Βαλκανίων ξεκινά τη φαντασμαγορική καθοδική πορεία του από ένα ύψος 60 μέτρων, κι εσείς τον θαυμάζετε από το χαμηλότερο σημείο του, καθισμένοι στο ξύλινο παγκάκι στο περιφραγμένο πλάτωμα απέναντί του. Οι ακτίνες του ήλιου που περνούν μέσα από τα νερά του δημιουργούν μίνι ουράνια τόξα, και η πυκνή βλάστηση στα βράχια γύρω του κάνει το τοπίο ακόμη πιο εξωτικό. Προσθέστε στην εικόνα ένα πολύ σκιερό δάσος, μερικά ξύλινα γεφύρια που περνούν πάνω από ρυάκια, και πολύχρωμα κρινάκια από αυτά που δεν υπάρχουν σε κανένα άλλο μέρος του κόσμου, και πάλι έχετε μια μικρή μόνο ιδέα από την ομορφιά του τοπίου.

Η δράση: Για να τον θαυμάσετε, θα χρειαστεί να αφήσετε το αυτοκίνητο στο τέλος του χωματόδρομου, περί τα 7 χιλιόμετρα από το ομώνυμο χωριό Λειβαδίτη, και να περπατήσετε το καλά σηματοδοτημένο μονοπάτι, που ελίσσεται κατηφορίζοντας μία κατάφυτη πλαγιά, για δύο περίπου χιλιόμετρα. Η διαδρομή είναι φαντασμαγορική, και ο καταρράκτης στο τέλος της αναμφισβήτητα θα σας ανταμείψει, η (ανηφορική) επιστροφή όμως χρειάζεται κουράγιο. Πάρτε μαζί σας προμήθειες σε νερό και φαγητό. 
Δείτε εδώ λεπτομέρειες και εναλλακτικές διαδρομές για να προσεγγίσετε τον καταρράκτη. 

Σημειώστε, επίσης, ότι τον χειμώνα ο καταρράκτης παγώνει, και τα ορμητικά νερά του μεταμορφώνονται σε γιγάντιους, κρυστάλλινους σταλακτίτες. Το θέαμα είναι μοναδικό, αλλά για να διασχίσετε το μονοπάτι χιονισμένο θα χρειαστείτε οπωσδήποτε την βοήθεια ντόπιου, αν όχι επαγγελματία, οδηγού. Απευθυνθείτε στη Riverland για λεπτομέρειες.

Το Δάσος της Χαϊντούς

Το σκηνικό: Αιωνόβιες οξιές που σχεδόν αγγίζουν τον ουρανό, κατακόκκινες σημύδες που κάνουν το τοπίο ακόμη πιο μαγευτικό τώρα το φθινόπωρο, και φουντωτά έλατα που συμπληρώνουν την πράσινη συμφωνία. Το Παρθένο Δάσος της Χαϊντούς έχει χαρακτηριστεί Διατηρητέο Μνημείο της Φύσης, και υποστηρίζει επάξια τον τίτλο του. Στον πυρήνα του, οι κορμοί των δέντρων αγγίζουν σε διάμετρο τα τρία μέτρα, ενώ όσο ψηλότερα ανεβαίνετε, όλο και περισσότερο το σκηνικό θυμίζει αλπικό λιβάδι, με τα καταπράσινα απομεινάρια των παλιών βοσκοτόπων.

Η δράση: Ο δασικός δρόμος που οδηγεί στην καρδιά του δάσους, αν και καλά σηματοδοτημένος, είναι προσβάσιμος μόνο μέχρι ένα σημείο για μη 4x4 όχημα. Από εκεί και πέρα, μπορείτε να περπατήσετε (για περίπου 5-6 χιλιόμετρα, μέχρι να φτάσετε στον πυρήνα) ή να επιλέξετε μία οργανωμένη εκδρομή με Jeep, όπως αυτές που οργανώνουν οι Riverland και Forestis –οι τιμές ξεκινούν από 50€ το άτομο. Σημειώστε πως το Δασικό Χωριό του Ερύμανθου, στις παρυφές του δάσους, διαθέτει χαριτωμένα, ξύλινα σπιτάκια για τη διαμονή σας, αλλά και ένα ωραιότατο café με υπέροχη θέα στο δάσος, που λειτουργεί Σάββατα και Κυριακές.

Για τους λάτρεις της οδήγησης, αξίζει να επισημάνουμε ότι από το Δασικό Χωριό ξεκινά μία από τις ομορφότερες διαδρομές της περιοχής, που ελίσσεται συνεχώς ανάμεσα σε ειδυλλιακά δάση και σκεπασμένες από τη φθινοπωρινή πάχνη βουνοπλαγιές. Στρίβοντας δεξιά στο Δασικό Χωριό, ακολουθείτε τις πινακίδες προς Καλλιθέα και, για τα επόμενα 30 περίπου χιλιόμετρα, προσπαθείτε να αντισταθείτε στον πειρασμό να σταματάτε κάθε λίγα λεπτά για μια ακόμα φωτογραφία.

Τα φράγματα στο Παρανέστι

Το σκηνικό: Δύο φράγματα –της Πλατανόβρυσης και του Θησαυρού– που κατασκευάστηκαν για να παράγουν ενέργεια και να αποθηκεύουν νερό για άρδευση, δημιουργούν μικρές διαδοχικές λίμνες από τα νερά του Νέστου, που ειδικά σε αυτό το σημείο μοιάζουν ακίνητα. Οι καταπράσινες βουνοπλαγιές που υψώνονται γύρω τους μοιάζουν να βουτούν απευθείας στο ποτάμι, έτσι όπως τα τελευταία δέντρα τους σχεδόν ακουμπούν στην όχθη, και το όλο τοπίο θα μπορούσε κάλλιστα να στολίζει τις σελίδες παιδικού παραμυθιού –ή τις αφίσες του Ελβετικού Οργανισμού Τουρισμού.

Η δράση: Ίσως το μοναδικό σημείο της περιοχής που δεν προσφέρεται για κάποιου είδους extreme ή λιγότερο extreme sport, διεκδικεί παρ’ όλα αυτά σημαντικό μερίδιο του χρόνου σας, καθώς οι διαδρομές με το αυτοκίνητο εδώ είναι φαντασμαγορικές, και οι (μεγάλες) στάσεις για φωτογραφίες κάθε λίγα χιλιόμετρα επιβεβλημένες.

Η Βιστωνίδα

Το σκηνικό: Η χαρακτηριστική γαλήνη που περιβάλλει τα ακίνητα νερά των λιμνών εκτείνεται σε 42.000 στρέμματα, στα οποία κατοικούν περισσότερα από τριακόσια (από τα 442 που έχουν καταγραφεί συνολικά στην Ελλάδα) είδη πουλιών. Στο κέντρο της λίμνης δεσπόζει το πολυφωτογραφημένο εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου που, μαζί με το ξύλινο γεφυράκι του, της χαρίζει ένα μέρος της φωτογένειάς της. Στο σημείο όπου τα νερά της Βιστωνίδας συναντούν το Θρακικό Πέλαγος, ένα γραφικό ψαροχώρι, το Πόρτο Λάγος, προσφέρεται για παράκτιες βόλτες και ακατάσχετη… ψαροφαγία στα ταβερνάκια του.

Η δράση: Με περισσότερα από τριακόσια είδη ενδημικών και αποδημητικών πουλιών –μεταξύ των οποίων φλαμίνγκο, πελεκάνοι, κορμοράνοι, κύκνοι και ερωδιοί– η Λίμνη αποτελεί παράδεισο για τους απανταχού birdwatchers. Η Riverland διοργανώνει ολοήμερες εκδρομές για birdwatching, με επαγγελματίες οδηγούς και κόστος που κυμαίνεται στα 55€ το άτομο.

Τα Πομακοχώρια
Το σκηνικό: Ξεχασμένα στον χρόνο παραδοσιακά χωριουδάκια, σκαρφαλωμένα ψηλά στις πλαγιές της Ροδόπης κοντά στα βουλγαρικά σύνορα, που ζουν και κινούνται στους δικούς τους ρυθμούς –αναμενόμενο, αν σκεφτεί κανείς πως μέχρι το 1995 ήταν αποκλεισμένα πίσω από «συνοριακές» μπάρες, που εμπόδιζαν την διέλευση από και προς την Ξάνθη και, κατά συνέπεια, την υπόλοιπη Ελλάδα. Οι Πομάκοι, ντυμένοι με παραδοσιακές φορεσιές, οργώνουν με άροτρα τις καπνοκαλλιέργειές τους, καπνίζουν ναργιλέ στα παραδοσιακά καφενεία και μιλούν (σπάνια) στους επισκέπτες τους για το πόσο όμορφα είναι τα χωριά τους.

Και είναι, πράγματι: η Σμίνθη με τους περίτεχνους μιναρέδες της να υψώνονται προς τον ουρανό, ο Εχίνος με το τοξωτό γεφύρι του πάνω από το ρυάκι που τον χωρίζει από τον κεντρικό δρόμο, οι Θέρμες με τα ιαματικά λουτρά τους και την υπαίθρια πισίνα που αχνίζει από το φυσικά ζεστό νερό πλάι στον δρόμο, η Κοττάνη με το υπέροχο ταβερνάκι του Τζεμίλ που φτιάχνει ο ίδιος και σερβίρει ένα από τα καλύτερα γιαουρτλού κεμπάπ που φάγατε ποτέ.

Η δράση: Εδώ δεν χρειάζεστε δράση. Η περιήγηση στα Πομακοχώρια, η επίσκεψη στα μνημεία που αποτυπώνουν την σκεπασμένη από την άχλη του χρόνου Ιστορία τους, ακόμα και η απλή κουβέντα που θα πιάσετε (δύσκολα) με τους ντόπιους σε ένα παραδοσιακό καφενείο είναι μια ολόκληρη εμπειρία από μόνη της.

Πού θα φάτε
Το Στέκι, Σταυρούπολη: Σπιτικά μαγειρευτά και ζουμερή σχάρα, σε γιγάντιες μερίδες (η χωριάτικη σαλάτα είναι κανονικό γεύμα μόνη της) τις οποίες θα απολαύσετε στη χαριτωμένη αυλίτσα, όταν ο καιρός είναι καλός. Οι τιμές μετά βίας αγγίζουν τα 15€ το άτομο, μαζί με το γλυκόπιοτο, ντόπιο κρασί.

Παλιός Σταθμός, Σταυρούπολη: Θαλασσινά και ψαράκια του ποταμού, αλλά και ζουμεροί κρεατομεζέδες στον εγκαταλελειμμένο σιδηροδρομικό σταθμό της Σταυρούπολης, με θέα τα τραίνα να περνούν. Πολλές βραδιές διοργανώνονται αυθόρμητα γλέντια με ζωντανή μουσική. Οι τιμές κυμαίνονται στα 15€ το άτομο.

Ταβέρνα Κοττάνη, στο ομώνυμο χωριό: Εκτός από το κορυφαίο γιαουρτλού που λέγαμε προηγουμένως, εξαιρετικό είναι και το ντονέρ, αλλά και οι ολόφρεσκες, μυρωδάτες σαλάτες. Έξτρα μπόνους, η παραδοσιακή διακόσμηση και η πανοραμική θέα… στη Βουλγαρία. Ο χωματόδρομος που θα σας φέρει μέχρι εδώ είναι προσβάσιμος και από μη 4x4 όχημα. Υπολογίστε περί τα 12-15€ το άτομο.

Ο Καππαδόκας, Λειβαδίτης: Νοστιμότατη σχάρα και «μαμαδίσια» μαγειρευτά πλάι στο τζάκι, με θέα στο καταπράσινο τοπίο από τις μεγάλες τζαμαρίες. Οι τιμές κυμαίνονται στα 10-15€ το άτομο.

Πού θα μείνετε
Αρχοντικό, Σταυρούπολη: Πέτρινοι τοίχοι, σφυρήλατα κρεβάτια, κεντητά υφάσματα, παραδοσιακά έπιπλα. Το Αρχοντικό, όνομα και πράγμα, στεγάζεται σε ένα παραδοσιακό αρχοντικό του 1920 και αγναντεύει από ψηλά τον Νέστο. Το πλούσιο, παραδοσιακό πρωινό σερβίρεται στην αυλίτσα, ανάμεσα στα δέντρα. Ο Παντελής, ιδιοκτήτης και ψυχή του ξενώνα, είναι ένας πραγματικός θησαυρός πληροφοριών για την περιοχή. Οι τιμές κυμαίνονται στα 55-60€ το δίκλινο δωμάτιο με πρωινό (κρατήσεις και μέσω του Booking, από εδώ).

Κάρυον, Άνω Καρυόφυτο: Όμορφα σπιτάκια με κόκκινες κεραμιδοσκεπές, λιτή παραδοσιακή διακόσμηση και δεκάδες καρυδιές να το περιστοιχίζουν. Οι τιμές για το δίκλινο δωμάτιο ξεκινούν από 60€.

Nemesis, Κομνηνά: Λιτά αλλά περιποιημένα δωμάτια, παραδοσιακά διακοσμημένα, σε ένα όμορφο συγκρότημα που αποτελείται από μικρά... καστράκια, περιτρυγυρισμένο από τα καταπράσινα τοπία της Ροδόπης. Στα συν, ο μίνι ζωολογικός κήπος με τις στρουθοκαμήλους και η πισίνα. Οι τιμές ξεκινούν από 50€ για το δίκλινο δωμάτιο με πρωινό (κρατήσεις και μέσω του Booking, από εδώ).

Filoxenia, Τοξότες: Η λιτή πολυτέλεια συναντά την παράδοση, στην… άλλη άκρη των Στενών του Νέστου, στο όμορφο χωριό Τοξότες. Στις παροχές περιλαμβάνονται δωρεάν wi-fi και spa. Οι τιμές ξεκινούν από 60€ για τη δίκλινη σοφίτα με πρωινό.

Τζιβαέρι, Λυκοδρόμιο: Ρομαντική διακόσμηση, κουνουπιέρες στα κρεβάτια, παραδοσιακά ξύλινα ταβάνια, ζεστά χρώματα και πέτρινοι τοίχοι. Όλα τα δωμάτια στο Τζιβαέρι διαθέτουν τζάκι, ενώ στις παροχές περιλαμβάνονται επίσης δορυφορική τηλεόραση και παιδική χαρά για τα πιτσιρίκια σας. Οι τιμές ξεκινούν από 52€ για το δίκλινο με πρωινό (κρατήσεις και μέσω του Booking, από εδώ).