20 προϊόντα ΠΟΠ για να δοκιμάσετε στα ελληνικά νησιά
Δοκιμάστε μαζί μας 20 γευστικά προϊόντα Π.Ο.Π. που παράγονται αποκλειστικά στα ελληνικά νησιά και κάνουν ακόμη πιο νόστιμα τα πιάτα και τις διακοπές μας.
του Γιώργου Κόκουβα
Ονομαστό τυρί από τις Κυκλάδες, παρθένο λάδι από τη Μυτιλήνη, ευωδιαστό κουμ κουάτ από την Κέρκυρα και παξιμάδι από την Κρήτη, μαστίχα από τη Χίο και εκλεκτή σαντορινιά φάβα. Τα ελληνικά νησιά αποτελούν τον παράδεισο των καλοφαγάδων, που αναζητούν μοναδικές γεύσεις, από αυτές που γεννιούνται στον τόπο που τους φιλοξενεί.
Οι πρώτες ύλες του Αιγαίου, το ιδιαίτερο κλίμα του Ιονίου και το μεράκι των νησιωτών χαρίζουν στην Ελλάδα μία θέση στην πρώτη πεντάδα των χωρών με τα περισσότερα προϊόντα Π.Ο.Π στην Ευρώπη και τι καλύτερο από το να τα δοκιμάσετε… στον τόπο τους, κατά την διάρκεια των διακοπών σας; Δείτε 20 από τα πιο ιδιαίτερα προϊόντα των νησιών μας και απολαύστε τα στο καλοκαιρινό σας πιάτο.
*Νησιώτικο ελαιόλαδο
Οι ελαιώνες του Αιγαίου και του Ιονίου δεν κάνουν εκπτώσεις στην γεύση της ελιάς και οι νησιώτες δεν κάνουν εκπτώσεις στη μαστοριά με την οποία την επεξεργάζονται. Γι' αυτό και μπορούμε να δοκιμάσουμε αφενός ελιές Προστατευμένης Ονομασίας Προέλευσης, όπως η Θρούμπα Χίου ή Θάσου, αλλά και ελαιόλαδο που κρίθηκε μοναδικό με βάση τα κριτήρια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στα εξής νησιά: Λέσβος, Κρήτη, Κεφαλονιά, Ρόδος, Θάσος, Σάμος, Ζάκυνθος και Κέρκυρα (Άγιος Ματθαίος).
*Τυρί από το νησί
Ούτε ένα, ούτε δύο, αλλά οκτώ είδη τυριών συγκαταλέγονται στις νησιωτικές εγγραφές των Π.Ο.Π. ελληνικών προϊόντων. Όρεξη να έχετε να δοκιμάζετε, ανάλογα με τον προορισμό των διακοπών σας:
-Γραβιέρα Νάξου και Κρήτης: Το σκληρό επιτραπέζιο τυρί με το κυλινδρικό σχήμα έχει την τιμητική του στην καρδιά των Κυκλάδων αλλά και της Λεβεντογέννας, και μας χαρίζει υπόγλυκη γεύση με πλούσιο άρωμα από την περίοδο της Τουρκοκρατίας μάλιστα, οπότε και αποτελούσε για κάποιες περιοχές της Ελλάδας την μοναδική τους τροφή μαζί με το γάλα την περίοδο της Επανάστασης.
-Καλαθάκι Λήμνου: Τα πλεκτά καλούπια μέσα στα οποία το παρασκευάζουν οι τυροκόμοι του νησιού του έδωσαν το όνομά του, αλλά και το κυλινδρικό του σχήμα. Είναι μαλακό, με ανάγλυφη υφή και ελαφρά όξινη γεύση, την οποία οφείλει στην άλμη όπου ωριμάζει.
-Κοπανιστή Κυκλάδων: Μαλακό και αλμυρό, με υφή αλοιφής και πικάντικη γεύση, το τυρί που βραβεύεται εδώ και ενάμιση αιώνα –η πρώτη του βράβευση ήταν στα Ολύμπια Σύρου το 1859- είναι αυτό που μας έρχεται στο μυαλό (έστω, μαζί με τον Πελεκάνο και τα beach parties) όταν ακούμε τη λέξη «Μύκονος». Ιδού μια περιγραφή του από εκείνη την εποχή: «… ο τύρος ούτος έχει γεύσιν δριμείαν και πιπερίζουσαν, ως εκ των ιδιοτήτων δε τούτων, θεωρείται ορεκτικόν έδεσμα και πωλείται εις αρκετά υψηλή τιμήν ως είδος πολυτελείας».
-Λαδοτύρι Μυτιλήνης: Ονομάστηκε έτσι επειδή διατηρείται μέσα σε ελαιόλαδο, και έχει υφή σκληρή και γεύση ιδιαίτερα αλμυρή. Ξεχωρίζει χάρη στο… βαρελίσιο σχήμα του και διαθέτει εξαιρετικές οργανοληπτικές ιδιότητες (τα ερεθίσματα που δίνει στις αισθήσεις κατά την δοκιμή), καθιστώντας κάθε δοκιμή του μια δυνατή γευστική εμπειρία.
-Ξυνομυζήθρα Κρήτης και Πηχτόγαλο Χανίων: Η Κρήτη μπορεί να υπερηφανεύεται και για την τυροκομία της. Τα δύο αυτά αλοιφώδη τυριά παράγονταν επί δεκαετίες σε κάθε νοικοκυριό της Κρήτης ξεχωριστά: Η ξυνομυζύθρα παράγεται από τυρόγαλο, ώστε να έχει ελαφρώς γλυκιά γεύση, ενώ το πηχτόγαλο διαθέτει γεύση αρκετά υπόξινη.
-Σαν Μιχάλη Σύρου: Το χωριό Άη Μιχάλης, στα «ορεινά» της Σύρου, παράγει ένα από τα πιο εκλεκτά και ακριβά τυριά της Ελλάδας. Έχει σκληρή, συμπαγή υφή, πικάντικη γεύση και παρασκευάζεται αποκλειστικά από αγελαδινό γάλα.
-Δείτε εδώ όλα τα ελληνικά τυριά Π.Ο.Π., όπως τα συγκεντρώσαμε σε παλαιότερο αφιέρωμα του In2life.
*Κουμ Κουάτ Κέρκυρας
«Χρυσό πορτοκάλι» μεταφράζεται από τα κινεζικά το κουμ κουάτ, και έφτασε στην Κέρκυρα πριν έναν αιώνα από τον βρετανό βοτανολόγο Μέρλιν (γνωστό για την ομώνυμη ποικιλία πορτοκαλιών) που… πίστεψε στο κλίμα του νησιού. Πρόκειται για δέντρο με καρπό μικρότερο από το μανταρίνι, που καταναλώνεται με τη φλούδα του, καλλιεργείται κυρίως στη Βόρεια Κέρκυρα και γίνεται ωραιότατο λικέρ, το οποίο άλλωστε θα βρείτε σε κάθε γωνιά του νησιού.
*Φιστίκι Αίγινας
Το κλίμα του νησιού, η γειτνίαση με τη θάλασσα, το ελαφρώς άγονο έδαφος και η χαμηλή υγρασία της πεδινής Αίγινας έδωσαν ιδιαίτερο χαρακτήρα στον δημοφιλή ξηρό καρπό που πλέον αποκαλούμε συλλήβδην «Αιγίνης» σε όλη την Ελλάδα. Οι πρώτες φιστικιές φυτεύτηκαν στο νησί στα τέλη του 19ου αιώνα και συνέβαλαν στην οικονομία της Αίγινας. Ακόμη και σήμερα, το νησί… γιορτάζει τον αρωματικό και γευστικό του καρπό, διοργανώνοντας και γιορτή κάθε Σεπτέμβριο, με το εύηχο όνομα Fistiki Fest.
*Πορτοκάλια Μάλεμε Χανίων
Μυρωδάτα και ζουμερά, τα πορτοκάλια των Χανίων καλλιεργούνται στον κάμπο του Μάλεμε, ανάμεσα στα Λευκά Όρη και τα παράλια του νομού Χανίων στη δυτική Κρήτη και περιλαμβάνουν τρεις διαφορετικές ποικιλίες με εξαιρετικές οργανοληπτικές ιδιότητες.
*Σταφίδα Ζακύνθου
Συγκαταλέγεται στα θρεπτικότερα αγροτικά προϊόντα εν Ελλάδι, χάρη στο έδαφος της Ζακύνθου, που παράγει περί τους 2.500 τόνους ετησίως. Η μαύρη σταφίδα που οι ντόπιοι παραγωγοί χαρακτηρίζουν… «μικρό πολύτιμο λίθο» από φέτος μας γλυκαίνει ακόμα περισσότερο, αφού η τοπική Ένωση ΕΑΣ λανσάρει… σοκολατένιες σταφίδες.
*Τοματάκι και Φάβα Σαντορίνης
Η μικρόκαρπη ποικιλία τομάτας με το βαθύ κόκκινο χρώμα, την υψηλή οξύτητα και την γλυκιά γεύση αποτελεί μία από τις πιο πρόσφατες προσθήκες στην λίστα των ελληνικών Π.Ο.Π. προϊόντων – μπήκε στη λίστα μόλις πέρυσι. Στο ηφαιστειογενές έδαφος της Θήρας οφείλει την ιδιαίτερη γεύση της και η σαντορινιά φάβα, που δεν λείπει από κανένα τοπικό εστιατόριο.
*Κρητικό παξιμάδι
Το μοναδικό ελληνικό προϊόν Π.Ο.Π. στην κατηγορία των αρτοπαρασκευασμάτων προέρχεται από την Κρήτη και το απολαμβάνουμε σε δύο διαφορετικά είδη με βάση το σχήμα τους, τους «ντάκους» και τις «κουλούρες». Σε σαλάτες, σε παραδοσιακές συνταγές, ξερό ή εμβαπτισμένο σε νερό για να μαλακώσει, το κρητικό παξιμάδι ξεχωρίζει για τα αγνά δημητριακά από τα οποία παράγεται, για τον πλούτο του σε φυτικές ίνες και βιταμίνες και για τη θέση του στην μεσογειακή διατροφή και την κρητική κουζίνα, που θεωρείται από τις πιο υγιεινές και νόστιμες του κόσμου.
*Μαστίχα Χίου
Η φυσική ρητίνη με το υπόλευκο χρώμα που προέρχεται από τα μαστιχόδεντρα της Χίου έχει κάνει διάσημο το νησί του ανατολικού Αιγαίου και όχι άδικα: Χρησιμοποιείται όχι μόνο στην μαγειρική, αλλά και στην φαρμακευτική, στην αρωματοποιία, στη σαπωνοποιία, στην παραγωγή καλλυντικών κλπ, ενώ με βάση την φυσική μαστίχα Χίου έχουμε και άλλα παράγωγα Π.Ο.Π. προϊόντα, όπως το μαστιχέλαιο και οι τσίχλες μαστίχας.
*Μανταρίνι Χίου
Στο ίδιο νησί ευδοκιμεί και το δέντρο που παράγει τον ιδιαίτερο καρπό μανταρινιού «citrus deliciose tenore», με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά όπως η τρυφερή και γευστική σάρκα και το έντονο άρωμα που έδωσε στη Χίο το προσωνύμιο «Μυροβόλος», αφού η ευωδιά από τους οπωρώνες κατακλύζει όλο το νησί. Το μανταρίνι Χίου προστέθηκε στη λίστα Π.Ο.Π το 2012.
*Πατάτα Νάξου
Η ναξιώτικη πατάτα έγινε πανελληνίως γνωστή, χάρη στην γεύση που της χαρίζει το έδαφος του κάμπου Λιβάδι. Τα Λιβαδοχώρια μάλιστα, με κορυφαίο εκπρόσωπο το Γλινάδο, επιλέγονταν συνεχώς από την δεκαετία του 1950 από το κράτος για την παραγωγή πατατόσπορου, που στην συνέχεια διοχετευόταν στις αγορές της υπόλοιπης Ελλάδας.
Ονομαστό τυρί από τις Κυκλάδες, παρθένο λάδι από τη Μυτιλήνη, ευωδιαστό κουμ κουάτ από την Κέρκυρα και παξιμάδι από την Κρήτη, μαστίχα από τη Χίο και εκλεκτή σαντορινιά φάβα. Τα ελληνικά νησιά αποτελούν τον παράδεισο των καλοφαγάδων, που αναζητούν μοναδικές γεύσεις, από αυτές που γεννιούνται στον τόπο που τους φιλοξενεί.
Οι πρώτες ύλες του Αιγαίου, το ιδιαίτερο κλίμα του Ιονίου και το μεράκι των νησιωτών χαρίζουν στην Ελλάδα μία θέση στην πρώτη πεντάδα των χωρών με τα περισσότερα προϊόντα Π.Ο.Π στην Ευρώπη και τι καλύτερο από το να τα δοκιμάσετε… στον τόπο τους, κατά την διάρκεια των διακοπών σας; Δείτε 20 από τα πιο ιδιαίτερα προϊόντα των νησιών μας και απολαύστε τα στο καλοκαιρινό σας πιάτο.
*Νησιώτικο ελαιόλαδο
Οι ελαιώνες του Αιγαίου και του Ιονίου δεν κάνουν εκπτώσεις στην γεύση της ελιάς και οι νησιώτες δεν κάνουν εκπτώσεις στη μαστοριά με την οποία την επεξεργάζονται. Γι' αυτό και μπορούμε να δοκιμάσουμε αφενός ελιές Προστατευμένης Ονομασίας Προέλευσης, όπως η Θρούμπα Χίου ή Θάσου, αλλά και ελαιόλαδο που κρίθηκε μοναδικό με βάση τα κριτήρια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στα εξής νησιά: Λέσβος, Κρήτη, Κεφαλονιά, Ρόδος, Θάσος, Σάμος, Ζάκυνθος και Κέρκυρα (Άγιος Ματθαίος).
*Τυρί από το νησί Ούτε ένα, ούτε δύο, αλλά οκτώ είδη τυριών συγκαταλέγονται στις νησιωτικές εγγραφές των Π.Ο.Π. ελληνικών προϊόντων. Όρεξη να έχετε να δοκιμάζετε, ανάλογα με τον προορισμό των διακοπών σας:
-Γραβιέρα Νάξου και Κρήτης: Το σκληρό επιτραπέζιο τυρί με το κυλινδρικό σχήμα έχει την τιμητική του στην καρδιά των Κυκλάδων αλλά και της Λεβεντογέννας, και μας χαρίζει υπόγλυκη γεύση με πλούσιο άρωμα από την περίοδο της Τουρκοκρατίας μάλιστα, οπότε και αποτελούσε για κάποιες περιοχές της Ελλάδας την μοναδική τους τροφή μαζί με το γάλα την περίοδο της Επανάστασης.
-Καλαθάκι Λήμνου: Τα πλεκτά καλούπια μέσα στα οποία το παρασκευάζουν οι τυροκόμοι του νησιού του έδωσαν το όνομά του, αλλά και το κυλινδρικό του σχήμα. Είναι μαλακό, με ανάγλυφη υφή και ελαφρά όξινη γεύση, την οποία οφείλει στην άλμη όπου ωριμάζει.
-Κοπανιστή Κυκλάδων: Μαλακό και αλμυρό, με υφή αλοιφής και πικάντικη γεύση, το τυρί που βραβεύεται εδώ και ενάμιση αιώνα –η πρώτη του βράβευση ήταν στα Ολύμπια Σύρου το 1859- είναι αυτό που μας έρχεται στο μυαλό (έστω, μαζί με τον Πελεκάνο και τα beach parties) όταν ακούμε τη λέξη «Μύκονος». Ιδού μια περιγραφή του από εκείνη την εποχή: «… ο τύρος ούτος έχει γεύσιν δριμείαν και πιπερίζουσαν, ως εκ των ιδιοτήτων δε τούτων, θεωρείται ορεκτικόν έδεσμα και πωλείται εις αρκετά υψηλή τιμήν ως είδος πολυτελείας».
-Λαδοτύρι Μυτιλήνης: Ονομάστηκε έτσι επειδή διατηρείται μέσα σε ελαιόλαδο, και έχει υφή σκληρή και γεύση ιδιαίτερα αλμυρή. Ξεχωρίζει χάρη στο… βαρελίσιο σχήμα του και διαθέτει εξαιρετικές οργανοληπτικές ιδιότητες (τα ερεθίσματα που δίνει στις αισθήσεις κατά την δοκιμή), καθιστώντας κάθε δοκιμή του μια δυνατή γευστική εμπειρία.
-Ξυνομυζήθρα Κρήτης και Πηχτόγαλο Χανίων: Η Κρήτη μπορεί να υπερηφανεύεται και για την τυροκομία της. Τα δύο αυτά αλοιφώδη τυριά παράγονταν επί δεκαετίες σε κάθε νοικοκυριό της Κρήτης ξεχωριστά: Η ξυνομυζύθρα παράγεται από τυρόγαλο, ώστε να έχει ελαφρώς γλυκιά γεύση, ενώ το πηχτόγαλο διαθέτει γεύση αρκετά υπόξινη.
-Σαν Μιχάλη Σύρου: Το χωριό Άη Μιχάλης, στα «ορεινά» της Σύρου, παράγει ένα από τα πιο εκλεκτά και ακριβά τυριά της Ελλάδας. Έχει σκληρή, συμπαγή υφή, πικάντικη γεύση και παρασκευάζεται αποκλειστικά από αγελαδινό γάλα.
-Δείτε εδώ όλα τα ελληνικά τυριά Π.Ο.Π., όπως τα συγκεντρώσαμε σε παλαιότερο αφιέρωμα του In2life.
*Κουμ Κουάτ Κέρκυρας
«Χρυσό πορτοκάλι» μεταφράζεται από τα κινεζικά το κουμ κουάτ, και έφτασε στην Κέρκυρα πριν έναν αιώνα από τον βρετανό βοτανολόγο Μέρλιν (γνωστό για την ομώνυμη ποικιλία πορτοκαλιών) που… πίστεψε στο κλίμα του νησιού. Πρόκειται για δέντρο με καρπό μικρότερο από το μανταρίνι, που καταναλώνεται με τη φλούδα του, καλλιεργείται κυρίως στη Βόρεια Κέρκυρα και γίνεται ωραιότατο λικέρ, το οποίο άλλωστε θα βρείτε σε κάθε γωνιά του νησιού.
*Φιστίκι Αίγινας Το κλίμα του νησιού, η γειτνίαση με τη θάλασσα, το ελαφρώς άγονο έδαφος και η χαμηλή υγρασία της πεδινής Αίγινας έδωσαν ιδιαίτερο χαρακτήρα στον δημοφιλή ξηρό καρπό που πλέον αποκαλούμε συλλήβδην «Αιγίνης» σε όλη την Ελλάδα. Οι πρώτες φιστικιές φυτεύτηκαν στο νησί στα τέλη του 19ου αιώνα και συνέβαλαν στην οικονομία της Αίγινας. Ακόμη και σήμερα, το νησί… γιορτάζει τον αρωματικό και γευστικό του καρπό, διοργανώνοντας και γιορτή κάθε Σεπτέμβριο, με το εύηχο όνομα Fistiki Fest.
*Πορτοκάλια Μάλεμε Χανίων
Μυρωδάτα και ζουμερά, τα πορτοκάλια των Χανίων καλλιεργούνται στον κάμπο του Μάλεμε, ανάμεσα στα Λευκά Όρη και τα παράλια του νομού Χανίων στη δυτική Κρήτη και περιλαμβάνουν τρεις διαφορετικές ποικιλίες με εξαιρετικές οργανοληπτικές ιδιότητες.
*Σταφίδα Ζακύνθου
Συγκαταλέγεται στα θρεπτικότερα αγροτικά προϊόντα εν Ελλάδι, χάρη στο έδαφος της Ζακύνθου, που παράγει περί τους 2.500 τόνους ετησίως. Η μαύρη σταφίδα που οι ντόπιοι παραγωγοί χαρακτηρίζουν… «μικρό πολύτιμο λίθο» από φέτος μας γλυκαίνει ακόμα περισσότερο, αφού η τοπική Ένωση ΕΑΣ λανσάρει… σοκολατένιες σταφίδες.
*Τοματάκι και Φάβα Σαντορίνης Η μικρόκαρπη ποικιλία τομάτας με το βαθύ κόκκινο χρώμα, την υψηλή οξύτητα και την γλυκιά γεύση αποτελεί μία από τις πιο πρόσφατες προσθήκες στην λίστα των ελληνικών Π.Ο.Π. προϊόντων – μπήκε στη λίστα μόλις πέρυσι. Στο ηφαιστειογενές έδαφος της Θήρας οφείλει την ιδιαίτερη γεύση της και η σαντορινιά φάβα, που δεν λείπει από κανένα τοπικό εστιατόριο.
*Κρητικό παξιμάδι
Το μοναδικό ελληνικό προϊόν Π.Ο.Π. στην κατηγορία των αρτοπαρασκευασμάτων προέρχεται από την Κρήτη και το απολαμβάνουμε σε δύο διαφορετικά είδη με βάση το σχήμα τους, τους «ντάκους» και τις «κουλούρες». Σε σαλάτες, σε παραδοσιακές συνταγές, ξερό ή εμβαπτισμένο σε νερό για να μαλακώσει, το κρητικό παξιμάδι ξεχωρίζει για τα αγνά δημητριακά από τα οποία παράγεται, για τον πλούτο του σε φυτικές ίνες και βιταμίνες και για τη θέση του στην μεσογειακή διατροφή και την κρητική κουζίνα, που θεωρείται από τις πιο υγιεινές και νόστιμες του κόσμου.
*Μαστίχα Χίου Η φυσική ρητίνη με το υπόλευκο χρώμα που προέρχεται από τα μαστιχόδεντρα της Χίου έχει κάνει διάσημο το νησί του ανατολικού Αιγαίου και όχι άδικα: Χρησιμοποιείται όχι μόνο στην μαγειρική, αλλά και στην φαρμακευτική, στην αρωματοποιία, στη σαπωνοποιία, στην παραγωγή καλλυντικών κλπ, ενώ με βάση την φυσική μαστίχα Χίου έχουμε και άλλα παράγωγα Π.Ο.Π. προϊόντα, όπως το μαστιχέλαιο και οι τσίχλες μαστίχας.
*Μανταρίνι Χίου
Στο ίδιο νησί ευδοκιμεί και το δέντρο που παράγει τον ιδιαίτερο καρπό μανταρινιού «citrus deliciose tenore», με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά όπως η τρυφερή και γευστική σάρκα και το έντονο άρωμα που έδωσε στη Χίο το προσωνύμιο «Μυροβόλος», αφού η ευωδιά από τους οπωρώνες κατακλύζει όλο το νησί. Το μανταρίνι Χίου προστέθηκε στη λίστα Π.Ο.Π το 2012.
*Πατάτα Νάξου
Η ναξιώτικη πατάτα έγινε πανελληνίως γνωστή, χάρη στην γεύση που της χαρίζει το έδαφος του κάμπου Λιβάδι. Τα Λιβαδοχώρια μάλιστα, με κορυφαίο εκπρόσωπο το Γλινάδο, επιλέγονταν συνεχώς από την δεκαετία του 1950 από το κράτος για την παραγωγή πατατόσπορου, που στην συνέχεια διοχετευόταν στις αγορές της υπόλοιπης Ελλάδας.
