Αγαπητή Ελένα: Από τη Ρωσία με αγάπη… στο Επί Κολωνώ

Η Ομάδα Νάμα συνεχίζει και φέτος την πετυχημένη παράσταση «Αγαπητή Ελένα» της Λουντμίλα Ραζουμόβσκαγια στην Κεντρική Σκηνή του Επί Κολωνώ. Πρόκειται για ένα ρώσικο έργο γραμμένο την περίοδο του τέλους της σοβιετικής εποχής.

Η «Αγαπητή Ελένα» της ρωσίδας θεατρικής συγγραφέως Λουντμίλα Ραζουμόβσκαγια, είναι έργο γραμμένο στην Σοβιετική Ένωση του ’80, την περίοδο δηλαδή της αποσύνθεσής της, όπου ο μεγάλος κύκλος του σοσιαλιστικού πειράματος υπό το βάρος των αδιεξόδων και της διαφθοράς πλησίαζε στην ολοκλήρωσή του, ενώ το άγνωστο μέλλον μιας μετά-εποχής ήταν προ των πυλών. Πρόκειται για ένα έργο που είναι άκρως επίκαιρο στην Ελλάδα του σήμερα, που εν μέσω κρίσης, αναζητά να προσδιορίσει τη μετά τη μεταπολίτευση εποχή, όντας στη δίνη γρήγορων εξελίξεων, πρωτόγνωρων συνθηκών, προσωπικών αδιεξόδων για το μεγαλύτερο τμήμα της κοινωνίας και ενός απίστευτου μωσαϊκού προτεινόμενων λύσεων.

Όπως τώρα στη χώρα μας έτσι και στο κόσμο του έργου, τον κόσμο της καταρρέουσας Σοβιετικής Ένωσης, η ούτως ή άλλως διαχρονική σύγκρουση μεταξύ των γενεών εγγράφεται στο ρευστό πλαίσιο που συνθέτουν το τελματωμένο παρόν και το άγνωστο μέλλον. Οι γενιές στο έργο της Λ. Ραζουμόβσκαγια παίρνουν θέση σύγκρουσης, με τους μεν νέους να αναζητούν λύσεις στις προσδοκίες τους και τους δε μεγαλύτερους να προβληματίζονται με γνώμονα την εμπειρία της ζωής τους. Μια σύγκρουση τέτοια όπου τα πρόσωπα, εκπροσωπώντας στη δεδομένη συγκυρία δύο εχθρικούς κόσμους, δεν θα καταφέρουν παρά να βιώσουν τις συνέπειες από τη σφοδρότητά της.



Λίγα λόγια για την υπόθεση του έργου

Η ιστορία διαδραματίζεται στο μικρό διαμέρισμα μιας δασκάλας σε κάποια πόλη της πρώην Σοβιετικής Ένωσης την περίοδο των σχολικών εξετάσεων, με πρόσωπα τη δασκάλα και τέσσερις μαθητές της. Οι τέσσερις νέοι εμφανίζονται ξαφνικά με δώρα στο σπίτι της δασκάλας τους την ημέρα των γενεθλίων της. Ο στόχος όμως δεν είναι να της ευχηθούν αλλά να βρουν τρόπο να της πάρουν το κλειδί για να κλέψουν και να αλλάξουν τα γραπτά τους, που είναι κλειδωμένα στο σχολείο, ώστε να εξασφαλίσουν έτσι την είσοδο τους στο πανεπιστήμιο. Στην απόφαση για την πράξη τους αυτή οδηγήθηκαν νιώθοντας θύματα ενός παράλογου και αρτηριοσκληρωτικού συστήματος. Όταν της αποκαλύπτουν τον πραγματικό λόγο της επίσκεψης τους, το μικρό διαμέρισμα θα μεταβληθεί σε πεδίο μετωπικής σύγκρουσης που θα αρχίσει με αντιπαράθεση αξιών, θα περάσει στη ψυχολογική βία, θα εξελιχθεί σε ομηρία και θα καταλήξει…

Οι νέοι της «Αγαπητής Ελένας», όντας εγκλωβισμένοι σε ένα ασφυκτικό πλέγμα κανόνων θα επιχειρήσουν με τη σειρά τους τον εγκλωβισμό-εκβιασμό της δασκάλας τους. Θα απαιτήσουν έτσι με δραματικό τρόπο λύσεις για τα προσωπικά τους αδιέξοδα. Όμως η απρόσμενη σθεναρή απάντηση που θα ορθωθεί μπροστά τους θα τους ξαφνιάσει. Δεν είχαν υπολογίσει το βάρος, τη σημασία και το βάθος των πιστεύω και των εμπειριών ζωής της αντιπάλου τους. Οι ακλόνητες απόψεις της, βασισμένες σε ένα ισχυρό σύστημα ιδεολογικών πεποιθήσεων και ηθικών κανόνων, γνώμονα για τη στάση ζωής μιας ολόκληρης γενιάς, δεν θα καταρρεύσουν παρά μόνο αν καταρρεύσει η ίδια της η υπόσταση. Μια σύγκρουση μέχρις εσχάτων όμως, δεν έχει ποτέ νικητές. Έχει μόνο νικημένους. Νικημένους, που -εν προκειμένω- θα συνειδητοποιήσουν για ακόμη μια φορά πως ο άνθρωπος δεν είναι μόνο άτομο με προσωπικές φιλοδοξίες, ούτε μόνο κοινωνικό όν που επινοεί και εφαρμόζει κανόνες. Είναι πάντα και τα δύο και κυρίως είναι άνθρωπος.

Η «Αγαπητή Ελένα» είναι ένα ρεαλιστικό έργο κοινωνικού, πολιτικού και υπαρξιακού προβληματισμού, που με εύστοχο χειρισμό των δυνατοτήτων του ψυχολογικού θεάτρου, με βασική συνθήκη της υπόθεσης του έργου το χάσμα γενεών και τη συνεχή ανατροπή των ισορροπιών στη σύγκρουση των ηρώων, συνεγείρει το συναίσθημα και τη λογική του θεατή για τον ωθήσει να σκεφτεί ο ίδιος σε ένα ειδικό επίπεδο τι κάνουμε όταν οι κοινωνικές αξίες αντιπαρατίθενται με τις ανάγκες της προσωπικής μας επιβίωσης και σε ένα γενικότερο, πως διαχειριζόμαστε το συγκρουσιακό στοιχείο μέσα μας που μας εμποδίζει να κατανοήσουμε ο ένας τον άλλο και απλά να συνεννοηθούμε χωρίς να χρειαστεί να φτάσουμε στα άκρα!

Η «Αγαπητή Ελένα», χωρίς να αντίκειται στα βασικά ιδεώδη του σοσιαλισμού, στην αρχή κρίθηκε από τη σοβιετική λογοκρισία απαγορευμένο έργο αφού η Λ. Ραζουμόβσκαγια, ανήκε στους λεγόμενους διαφωνούντες διανοούμενους. Στη φάση της περεστρόικα έγινε άρση της απαγόρευσης.

Το εκπληκτικό αυτό έργο είχε ξανά ανέβει από την Ομάδα Νάμα πριν από 14 χρόνια και μάλιστα με την Αριέττα Μουτούση στο ρόλο της δασκάλας, ανοίγοντας για πρώτη φορά την αυλαία του Επί Κολωνώ το 2000. Μια παράσταση σταθμός στην ιστορία της ομάδας και του θεάτρου, που στέφθηκε με απόλυτη επιτυχία, αποσπώντας 9 βραβεία κοινού του Αθηνοράματος: 5 πρώτα, ένα δεύτερο και δύο τρίτα!

Συντελεστές
Μετάφραση: Βικτώρια Χαραλαμπίδου, Ειρήνη Χαραλαμπίδου
Σκηνοθεσία: Ελένη Σκότη
Σκηνικά/Κοστούμια: Γιώργος Χατζηνικολάου
Φωτισμοί: Αντώνης Παναγιωτόπουλος

Διανομή
Ελένα Σεργκέγεβνα: Αριέττα Μουτούση
Βαλόντια: Γιάννης Λεάκος
Πάβελ: Δημήτρης Σαμόλης
Βίτια: Χρήστος Κοντογεώργης
Λιάλια: Ηρώ Πεκτέση