Γιάννης Τσορτέκης: «Ο Νιζίνσκι είναι αντικείμενο έρευνας»

της Μάνιας Ζούση

Εσώκλειστος για τριάντα χρόνια σε μια ψυχιατρική κλινική της Ελβετίας, ο θρυλικός χορευτής Νιζίνσκι, ακροβατεί ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν, σε ένα παραλήρημα για την αγάπη, τον θάνατο, τον χορό, την τέχνη. Πρόκειται για ένα «ιδιότροπο ντοκιμαντέρ πάνω στην τρέλα και τη δημιουργία, τη λεπτή διαχωριστική γραμμή μεταξύ μεγαλοφυΐας και παράνοιας αλλά και την υπόσταση της ίδιας της τέχνης» εξηγεί για την παράσταση «Nijinsky: Είμαι μια μαριονέτα του Θεού...», ο σκηνοθέτης Σταύρος Τσακίρης.

«Πρόκειται για ένα ταξίδι ανάμεσα στις σημαντικότερες περιόδους της ζωής του μεγαλύτερου χορευτή όλων των εποχών, μέσα από γεγονότα που επηρέασαν καθοριστικά, το ένα μετά το άλλο, την εξέλιξή του», λέει στο in2life ο ηθοποιός Γιάννης Τσορτέκης, που ερμηνεύει τον Νιζίνσκι.

Βασίζεται στο προσωπικό του ημερολόγιο, που έγραψε στο φρενοκομείο αλλά και στο ημερολόγιο που είχε εκδώσει –λογοκριμένο- η γυναίκα του, Ρόμολα, όπως επίσης και σε στοιχεία από άλλες περιφερειακές πηγές. Σπονδυλωτό θέαμα, σαν πολλά μικρά μονόπρακτα, με έναν ενιαίο άξονα, που είναι η ζωή αυτού του ανθρώπου. Μια ζωή που παρουσιάζεται όχι απαραίτητα με χρονική και λογική ακολουθία αλλά σαν να πηγαινοέρχεται από τις στιγμές στο φρενοκομείο, πίσω στα παιδικά του χρόνια, ή κατά τη διάρκεια της μαθητείας του στο χορό.

Τι είναι εκείνο που μένει από αυτόν τον άνθρωπο και την προσωπικότητά του; Ίσως το ότι υπήρξε ένας δυστυχής ευφυής;
Το έργο δεν είναι ηθογραφία. Είναι στιγμιότυπα από τη ζωή του Νιζίνσκι, για τα οποία γίνεται προσπάθεια να είναι αποδραματοποιημένα. Η παράσταση απαντά στο ερώτημα πώς ζει ο καλλιτέχνης, πώς δημιουργεί, πώς πάσχει, πώς αγωνιά. Αυτό είναι που διαπραγματεύεται. Ο ίδιος αγωνιά σε σχέση με την εξέλιξη των πραγμάτων που αντιλαμβάνεται και η οποία δεν μπορεί να γίνει αντιληπτή από την καθεστηκυία τάξη. Με αφορμή τον Νιζίνσκι, μια εντελώς ιδιαίτερη και μοναδική προσωπικότητα και περίπτωση, η παράσταση διαπραγματεύεται τη σχέση του καλλιτέχνη με τα πράγματα, την τέχνη, τη ζωή, τον έρωτα, το θάνατο. Η λοξή ματιά του Νιζίνσκι, παράγει μιαν αλήθεια άλλης τάξης που παραπαίει μεταξύ πραγματικού και μη πραγματικού.

Θα μπορούσε να είναι το μεσοδιάστημα που κινείται ο καλλιτέχνης σε σχέση με την τέχνη του;
Είναι ακριβώς αυτό. Ο συγκεκριμένος άνθρωπος ζούσε μία συνεχή κατάσταση κυοφορίας, βρισκόταν σε μια διαρκή δημιουργική διαδικασία, βιώνοντας τα αδιανόητα αρνητικά δεδομένα και τις απορρίψεις. Με ένα απίστευτο σύμπλεγμα ενοχών και τύψεων που εκπορεύονταν από την παιδική του ηλικία και την οικογένειά του, επηρεασμένος από τις συγκυρίες στη Ρωσία, τον εκπατρισμό του, όλα αυτά που επηρεάζουν έναν άνθρωπο ο οποίος έχει μιαν ιδιαίτερη ευαισθησία να αντιλαμβάνεται τα πράγματα, που μεταλλάσσονται από τον ίδιον σε μια δημιουργική εκρηκτική ανάγκη. Δεν είχε καμιά αλαζονεία ότι ήταν κάτι σπουδαίο. «Θέλω να με θυμούνται σαν έναν συνηθισμένο άνθρωπο που υπέφερε πολλά», γράφει. Την ίδια ώρα που έγραφε αυτά, οι άλλοι πιστοποιούσαν μια φρενοβλάβεια.

Δηλαδή ο εγκλεισμός του είναι αποτέλεσμα των άλλων;
Ειδικά ο εγκλεισμός του είναι αποτέλεσμα της εκδικητικότητας του μέντορά του με τον οποίο είχε πολύ έντονη ερωτική και σεξουαλική ζωή, και ο οποίος διαισθάνθηκε ότι δεν μπορούσε να τον ελέγχει. Αυτόν τον άνθρωπο λοιπόν, μετά από 20 χρόνια εγκλεισμού στο ψυχιατρείο, τον επισκέπτεται μια ομάδα χορευτών από μια σχολή χορού και όταν μετά από πάρα πολλά χρόνια μηδενικής σχέσης με τον χορό, του ζητείται να κάνει, και το πετυχαίνει, το περίφημο άλμα όπου απογειώθηκε στον αέρα, αξεπέραστο έως σήμερα, και όχι μόνο αυτό αλλά και άλλα πολλά, όλα τούτα καθιστούν αυτό το πρόσωπο απροσπέραστο. Και χώρο έρευνας και μελέτης.

Ταυτότητα
«Nijinsky: Είμαι μια μαριονέτα του Θεού...»
Σάββατο 18 Ιουνίου 2011, στις 21:00

Φεστιβάλ Αθηνών
Ωδείο Ηρώδου Αττικού

Συντελεστές:
Σκηνοθεσία – Κείμενο: Σταύρος Σ. Τσακίρης
Σκηνικά - Animation Graphics: Αλέξανδρος Ψυχούλης
Κοστούμια: Αντώνης Βολανάκης
Μουσική: Νίκος Κυπουργός
Κίνηση: Κωνσταντίνος Ρήγος
Φωτισμοί: Ελευθερία Ντεκώ
Δραματολόγος: Δήμητρα Πετροπούλου
Βοηθός Σκηνοθέτη Στεφανία Μπαγλατζή
Φωτογραφίες Δημήτρης Στουπάκης
Παραγωγή Omicron 2

Ερμηνεύουν:
Nijinsky- Diagilef: Κωνσταντίνος Ρήγος
Nijinsky- Diagilef: Γιάννης Τσορτέκης
Romola: Ευδοκία Ρουμελιώτη
Δασκάλα Τ. Καρσάβινα: Τατιάνα Παπαμόσχου
Kira Nijinsky: Αποστολία - Γαλάτεια Τσακίρη,
Μαρία Σιμώνι Τσακίρη
Νοσοκόμοι - Γιατροί - Performers Μαριέττα Βέττα, Χλόη Θεοδωροπούλου, Τάσος Καραχάλιος, Γιάννης Νικολαΐδης

Συμμετέχουν σπουδαστές της Κρατικής Σχολής Ορχηστικής Τέχνης
Ακούγεται ο Γρηγόρης Βαλτινός

Διάρκεια: 1 ώρα και 20 λεπτά περίπου
Τιμές εισιτηρίων: 30€, 15€ (Άνω διάζωμα), 10€ (Φοιτητικό, ΑΜΕΑ)