Το Κουαρτέτο Diotima έρχεται από τη Γαλλία στη Στέγη

Οι δύο συνθέτες παντρεύουν την παραδοσιακή με τη λόγια μουσική, τους ήχους του τόπου καταγωγής τους με την ανάσα της εποχής τους. Στα έργα της συναυλίας, με διαφορετικό τρόπο ο καθένας, «θυμούνται» επίσης έργα του Μπετόβεν.

Τα έξι κουαρτέτα εγχόρδων του Μπέλα Μπάρτοκ, από τα οποία θα ακούσουμε τα δύο πρώτα στη Μικρή Σκηνή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση στις 28 Μαρτίου από το Κουαρτέτο Diotima, συγκεντρώνουν τους πιο χαρακτηριστικούς μουσικούς νεωτερισμούς από το πρώτο μισό του 20ού αιώνα. Ταυτόχρονα, έχουν σημαντικά κοινά χαρακτηριστικά με τα τελευταία –κυρίως– κουαρτέτα του Μπετόβεν: το μουσικό τους υλικό παράγεται με παραδειγματική οικονομία από λίγα μουσικά «κύτταρα», οι φόρμες τους σχηματίζονται με έναν οργανικό αλλά και ελεύθερο τρόπο, ενώ οδηγούν τον ακροατή σε μια έντονη συγκέντρωση κι έναν βαθιά εσωτερικό κόσμο.

Ο Αλέξανδρος Μαρκέας σχετίζεται με διαφορετικό τρόπο με τον Μπετόβεν: παραφράζει με χιούμορ, ενίοτε σκοτεινό, τον τίτλο της δημοφιλέστατης σκηνικής μουσικής του, «Τα ερείπια των Αθηνών» (1811), όπου η θεά Αθηνά συνυπάρχει με χαρακτήρες της οθωμανικής Αθήνας. Ποιος είναι για τον Έλληνα συνθέτη ο ήχος των «νέων ερειπίων» της πόλης του, ποιες μνήμες φέρνουν στην επιφάνεια, πώς συνυπάρχουν με αυτά που μας περιστοιχίζουν εδώ και αιώνες;

Κουαρτέτο Diotima
Βιολί Yun-Peng Zhao
Βιολί Constance Ronzatti
Βιόλα Franck Chevalier
Βιολοντζέλο Pierre Morlet

Πρόγραμμα
Béla Bartók: Κουαρτέτο αρ. 2 (1917)
Αλέξανδρος Μαρκέας: «Τα νέα ερείπια των Αθηνών» (2018) σε πρώτη πανελλήνια εκτέλεση
Béla Bartók: Κουαρτέτο αρ. 1 (1909)

Διαβάστε περισσότερα

«Η μουσική είναι για μένα ένα θαυμάσιο μέσο εξερεύνησης της ετερότητας. Οι κινητήριες δυνάμεις της δουλειάς μου και οι βάσεις μιας μουσικής την οποία βιώνω σαν μια κατεξοχήν πολιτική τέχνη, είναι η κατανόηση του κόσμου μας μέσα από τα τραγούδια και τους ήχους του, η ευαισθητοποίηση στις αντιθέσεις του και την τραχύτητά του και η αποκωδικοποίηση της ίδιας μας της σκέψης μέσα από τη σύλληψη του ηχητικού φαινομένου.

Πρόθεσή μου είναι να προσπαθώ να υπογραμμίσω τους δεσμούς που ενώνουν αντιθετικές κατηγορίες του μουσικού πεδίου: τις λόγιες και τις παραδοσιακές μουσικές, την προφορική μετάδοση και τη γραφή, τον αυτοσχεδιασμό και την ερμηνεία. Προσπαθώ να ενώνω διαφορετικούς χρόνους και χώρους για να καταλήξω σε μια μουσική της επικαιρότητάς μας, πολυσχιδή και γεμάτη αντιθέσεις.» – Αλέξανδρος Μαρκέας, από το πρόγραμμα 2015-2016 της Εθνικής Ορχήστρας της Λωρραίνης.

Στα πιο πρόσφατα έργα του συνθέτη είναι έκδηλη μια θεματολογία που σχετίζεται με την επικαιρότητα και την Ελλάδα, όπως στα “Une autre Odysée” (Μια άλλη Οδύσσεια, 2016), “Citoyenne insolente” (Αυθάδης πολίτης, 2014), “Τrois fois Hellas” (Τρεις φορές Ελλάς, 2013) κ.ά. Το κουαρτέτο του προγράμματος είναι παραγγελία του Festival des Arts de Monte Carlo και εντάσσεται επίσης σε αυτή τη θεματική.

Diotima Quartet

Το κουαρτέτο Diotima ιδρύθηκε το 1996 από απόφοιτους του Conservatoire national supérieur de musique et de danse de Paris και εξελίχθηκε σε ένα από τα σύνολα με τη μεγαλύτερη ζήτηση παγκοσμίως. Παρότι το κουαρτέτο έχει αφιερωθεί σθεναρά στη σύγχρονη μουσική, δεν περιορίζεται σε αυτό το είδος, αλλά προγραμματίζει σημαντικά κλασικά έργα δίπλα στη σημερινή νέα μουσική. Έχει εμφανιστεί επανειλημμένα στη διεθνή μουσική σκηνή, σε όλα τα σημαντικά ευρωπαϊκά φεστιβάλ και τις σειρές συναυλιών, ενώ πραγματοποιεί τακτικές περιοδείες στις ΗΠΑ, την Ασία και τη Νότια Αμερική.

Η δισκογραφία τους, που έχει λάβει εξαιρετικές κριτικές, περιλαμβάνει έργα των Helmut Lachenmann, Luigi Nono, George Onslow, των Αμερικανών συνθετών George Crumb, Steve Reich και Samuel Barber, το αναθεωρημένο «Βιβλίο για κουαρτέτο» του Pierre Boulez, τα άπαντα για κουαρτέτο της Δεύτερης Σχολής της Βιέννης και μια νέα σειρά με πορτραίτα σύγχρονων συνθετών (Miroslav Srnka, Alberto Posadas, Gérard Pesson και Enno Poppe). Στις αρχές του 2019 κυκλοφορεί η ηχογράφησή τους στα έξι κουαρτέτα του Μπέλα Μπάρτοκ. Στην πλούσια για το κουαρτέτο καλλιτεχνική περίοδο 2018-19, ξεχωρίζει η έναρξη του τριετούς τους residency στο Radio France. To 2018 τους απονεμήθηκε το Βραβείο Ευρωπαϊκής Κληρονομιάς από το Γαλλικό Υπουργείο Πολιτισμού.

Αλέξανδρος Μαρκέας

Ο Αλέξανδρος Μαρκέας (γενν. 1965, Αθήνα) σπούδασε πιάνο και σύνθεση στο Εθνικό Ωδείο. Συνέχισε τις σπουδές του στο Ανώτατο Εθνικό Ωδείο του Παρισιού, όπου είχε καθηγητές τους συνθέτες Guy Reibel, Michaël Lévinas και Marc-André Dalbavie και αποφοίτησε με πρώτα βραβεία στην αντίστιξη, τη φούγκα και τη σύνθεση, ενώ παράλληλα ειδικεύτηκε στον αυτοσχεδιασμό.

Επελέγη για το ετήσιο πρόγραμμα (Cursus) σύνθεσης και πληροφορικής της μουσικής του IRCAM, καθώς και για την Ακαδημία Σύνθεσης του Φεστιβάλ της Aix-en-Provence. Εδώ και 20 χρόνια, τα έργα του παρουσιάζονται στη Γαλλία και διεθνώς από διάφορα συμφωνικά σύνολα (Φιλαρμονική Ορχήστρα και Κρατική Ορχήστρα του Radio France, London Symphony Orchestra), σύνολα σύγχρονης μουσικής (Intercontemporain, Modern, Court-circuit, Itinéraire, TM+, 2e2m), σύνολα μουσικής δωματίου (κουαρτέτα Habanera, Arditti, Danel) και φωνητικά σύνολα (Éléments, Musicatreize). Συνθέτει επίσης έργα παιδαγωγικού χαρακτήρα, για παιδιά και για ερασιτεχνική εκμάθηση.

Το 1999, ο Αλέξανδρος Μαρκέας έγινε υπότροφος στην Académie de France, στη Villa Medici της Ρώμης. Έχει τιμηθεί με το βραβείο Hervé Dugardin της SACEM (2001), το βραβείο της Ένωσης Κριτικών (2006) και το βραβείο Νέου Μουσικού Ταλέντου της SACΕΜ (2009), για την όπερα δωματίου “Outsider”. Από το 2003, διδάσκει αυτοσχεδιασμό και σύνθεση στο Ανώτατο Εθνικό Ωδείο του Παρισιού.