Ex Silentio: Παλαιά Μουσική στο Μέγαρο

Η συναυλία με τίτλο «Λήθη» μας μεταφέρει σε έναν ιδανικό και ονειρικό κόσμο, στη μακρινή «Αρκαδία» του Μπαρόκ, μέσα από σπάνιες άριες και ενόργανες συνθέσεις από τις Αυλές της Γαλλίας και της Αγγλίας. Τα έργα –που υπογράφουν, μεταξύ άλλων, οι Machaut, Dowland, Ballard, Purcell– παρουσιάζονται από το Σύνολο Ex Silentio [Εξ Σιλέντσιο] σε όργανα εποχής υπό τη διεύθυνση του φλαουτίστα Δημήτρη Κούντουρα στην Αίθουσα Δημήτρης Μητρόπουλος την Πέμπτη 1 Μαρτίου στις 8:30 το βράδυ. Ερμηνεύουν οι: Φανή Αντωνέλου και Θεοδώρα Μπάκα (φωνή), Φανή Βοβώνη (βιέλα, μπαρόκ βιολί), Ιάσων Ιωάννου (μπαρόκ βιολοντσέλο), Πάνος Ηλιόπουλος (τσέμπαλο) και Δημήτρης Κούντουρας (μουσική διεύθυνση, φλάουτο με ράμφος, μπαρόκ φλάουτο). Κατά τη διάρκεια της συναυλίας, για την καλύτερη κατανόηση του ποιητικού κειμένου, θα προβάλλονται σε οθόνη οι μεταφράσεις των τραγουδιών.

Η Λήθη… 

…αδερφή του Ύπνου και του Θανάτου για τους αρχαίους, υπήρξε πάντα επίκαιρη στην ποίηση για μουσική μέχρι και τον 18ο αιώνα. Επίσης, σχετιζόταν αδιάκοπα με την ερωτική θεματολογία αλλά και με τον ονειρικό κόσμο. Με αυτούς τους κεντρικούς θεματικούς άξονες, ξεδιπλώνεται ένα πλούσιο ρεπερτόριο γνωστών αλλά και σπάνιων συνθέσεων από τον όψιμο Μεσαίωνα μέχρι το Μπαρόκ. Oι υποβλητικές ποιμενικές αυλικές άριες (airs de cour), εν πολλοίς άγνωστα διαμάντια του γαλλικού ρεπερτορίου, μας μεταφέρουν στην κατεξοχήν χώρα της λήθης, τη μακρινή Αρκαδία. Μια αλληγορία της Εδέμ, με πρωταγωνιστές ποιμένες και νύμφες. Η ονειρική αυτή ατμόσφαιρα διακόπτεται συχνά από χορευτικές φόρμες μιας πρώιμης δεξιοτεχνικής ενόργανης μουσικής της Αγγλίας, που μας ταξιδεύει στα χρόνια του βασιλιά Καρόλου Β΄ και στο γαλλικού ύφους αυλικό τελετουργικό των Ballets και Masques.

Guillaume de Machaut Ο Μπόρχες ισχυρίζονταν πως κάθε ποιητής δημιουργεί τους προγόνους του, πως το έργο του αλλάζει την εικόνα του ποιητικού παρελθόντος. Ο Μασώ συνοψίζει τη μουσικοποιητική παράδοση των τρουβέρων, εμμένει στην εξύμνηση του αυλικού έρωτα και στην ιδέα της απόμακρης αγαπημένης, με έμφαση στην επιθυμία και την πίστη. Παράλληλα, καθιερώνει τις ποιητικές formes fixes virelai, rondeau και ballade ως φόρμες par excellence για τον 14ο αιώνα.

Η επιλογή της μεσαιωνικής γαλλικής γλώσσας ως μουσικής χροιάς και εκφραστικού μέσου, μαζί με τoν ιδιαίτερο ήχο των μεσαιωνικών οργάνων, μεταφέρουν το πνεύμα της εποχής και όχι το γράμμα. Οι τολμηρές συνηχήσεις και οι στροφικές επαναλαμβανόμενες φόρμες δημιουργούν μια απόκοσμη ατμόσφαιρα και υποβάλλουν έναν στατικό, σχεδόν άχρονο, ρυθμό κάνοντας τη μουσική του Μασώ να ακούγεται “σύγχρονη” και επίκαιρη ακόμα και σήμερα.»
Δημήτρης Κούντουρας

Το σύνολο Ex Silentio…

Δημιουργήθηκε το 2001 και ειδικεύεται στην Παλαιά Μουσική και στην ιστορική ερμηνεία. Την καλλιτεχνική διεύθυνση έχει ο φλαουτίστας Δημήτρης Κούντουρας. Το Ex Silentio έχει συνεργαστεί με καταξιωμένους καλλιτέχνες όπως η Σαβίνα Γιαννάτου (τραγούδι), ο Michael Chance (κόντρα τενόρος), ο τραγουδιστής και πολυοργανίστας Tobias Schlierf και ο Νικόλας Σπανός (κόντρα τενόρος), ενώ συνεργάζεται τακτικά με την υψίφωνο Φανή Αντωνέλου και με τη μεσόφωνο Θεοδώρα Μπάκα.

Έχει συμπράξει επίσης με σημαντικούς σκηνοθέτες και σκηνογράφους σε παραγωγές μουσικού θεάτρου και σύγχρονου χορού στο Φεστιβάλ Αθηνών και στον Διεθνή Μήνα Χορού της Αθήνας, όπως ο Κωνσταντίνος Ρήγος (ΟΚΤΑΝΑ), η Λίλα Ζαφειροπούλου (ΕΛΔΩΡ) και η Λένα Κιτσοπούλου.
Έχει εμφανιστεί σε φεστιβάλ και σε σειρές μουσικής δωματίου στην Ελλάδα και σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες, μεταξύ άλλων, στο Μεσογειακό Φεστιβάλ Παλαιάς Μουσικής του Μπάρι, στο μιλανέζικο φεστιβάλ Marco Fodella, στο Ελληνικό Ινστιτούτο του Βερολίνου, στη σειρά Musica Antiqua da Camera της Χάγης, στο Θερινό Φεστιβάλ Alte Musik in Sankt Ruprecht της Βιέννης, στο Mozaik Project της Αλβανίας, στο 1ο Φεστιβάλ Παλαιάς Μουσικής της Λευκωσίας, στο ΜΜΑ και στο ΜΜΘ, στο Φεστιβάλ Αθηνών, στο Αναγεννησιακό Φεστιβάλ του Ρεθύμνου, στο Φεστιβάλ Guitar Plus, στις Ημέρες Μουσικής της Ρόδου κ.ά.

Έχει ηχογραφήσει για τις γερμανικές εταιρείες Talanton (έργα Guillaume Dufay και κοσμική μουσική του 15ου αιώνα) και Carpe Diem (ΜΝΗΜΗ-Μεσαιωνική μουσική από τη Μεσόγειο), δίσκος ο οποίος απέσπασε το βραβείο Supersonic του περιοδικού Pizzicato και ήταν υποψήφιος στην κατηγορία Early Music (Παλαιά Μουσική) για τα International Classical Music Awards 2016.
To Ex Silentio είναι «Ensemble in residence» στο Ωδείο Αθηνών, ενώ μέλη του διδάσκουν στη διεθνή μουσική κοινότητα Μουσικό Χωριό του Πηλίου. Οι πρόσφατες εμφανίσεις του Συνόλου περιλαμβάνουν συναυλίες στο σουηδικό Φεστιβάλ Παλαιάς Μουσικής του Trollhaetan, στο Διεθνές Φεστιβάλ του Γκρατς Styriarte, στη βιεννέζικη σειρά Παλαιάς Μουσικής Alte Musik in Sankt Ruprecht και στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.

Το πρόγραμμα

Α΄ ΜΕΡΟΣ
Guillaume de Machaut (1300-1377)
Puis qu’en oubli (rondeau) – Tels rit au main (complainte, αυτοσχεδιασμός) – Puis qu’en oubli
Mors sui, se je ne vous voy (virelai) – Puis qu’en oubli

John Playford (1623-1686)
Bobbing Joe – Excuse me – Red House

Ανώνυμος (Γαλλία, 16ος αι.)
Une jeune fillette

Nicola Matteis (Αγγλία, 17ος αι.)
Passaggio rotto –Diverse bizzarrie sopra la vecchia Sarabanda o Ciaccona

Guillaume Chatillon de la Tour (Γαλλία, 16ος αι.)
Tandis que je m’arreste

Β΄ ΜΕΡΟΣ
Jacques Mangeant (1571-1639)
J’estois bien mal’heureuse

Esprit-Philippe Chedeville (1696-1762)
J’ai du bon tabac – Menuet d’Isis – Menuet d’Alcide – Menuet à quatre

Aνωνύμου (Γαλλία, 16ος αι.)
Le beau berger Tirsis

Christophe Ballard (1641-1715)
J’avais cru qu’en voys aymant

Jacques Hotteterre (1674-1763)
À l’ombre d’un ormeau – Musette Rebel – Doux rossignol – Sabotier

Henry Purcell (1659-1695) Ground – Henry Lawes (1596-1662) Bid me to live

Michel Blavet (1700-1768)
L’inconnue (προσαρμογή και ποικίλματα: Δ. Κούντουρας)

John Dowland (1553-1626)
In darkness let me dwell

John Coprario (1570-1626)
In darkness let me dwell

Girard de Beaulieu (Γαλλία, 16ος αι.)
Rosette pour un peu d’absence

Ταυτότητα
Φανή Αντωνέλου, Θεοδώρα Μπάκα │ φωνή
Φανή Βοβώνη │βιέλα, μπαρόκ βιολί
Ιάσων Ιωάννου │μπαρόκ βιολοντσέλο
Πάνος Ηλιόπουλος │τσέμπαλο
Δημήτρης Κούντουρας │μουσική διεύθυνση, φλάουτο με ράμφος, μπαρόκ φλάουτο