Θ. Κρίντας: Η μουσική ήταν εκεί να με περιμένει

Η τέχνη είναι τέκνο των κοινωνικών συνθηκών. Ό,τι συμβαίνει σε μια δεδομένη κοινωνία παράγει αντίστοιχη έμπνευση για δημιουργούς. Η ελληνική κρίση έφερε σε αμηχανια πολλούς από τους διάσημους Έλληνες καλλιτέχνες, λίγοι εκ των οποίων κατάφεραν να αρθρώσουν έναν λόγο που να πιάνει τον παλμό αυτού που συνέβαινε ή να καταπιαστούν με την «επόμενη ημέρα».

Η αμηχανία αυτή έφερε νέους δημιουργούς στο προσκήνιο. Κάλεσε στην σκηνή καλλιτέχνες των οποίων η ματιά ενσωματώνει την οδυνηρή αλλαγή των συνθηκών και τολμά να κάνει σχόλια με άποψη- όχι κατ’ ανάγκην πολιτική, αλλά σημερινή.

Ο Θοδωρής Κρίντας, μολονότι δεν είναι «επαγγελματίας μουσικός» (το επάγγελμά του είναι οικονομολόγος) είναι ο δημιουργός μιας πολύ άρτιας καλλιτεχνικά δουλειάς, ενός πειραματικού σε αρκετά σημεία μουσικού κόνσεπτ που έχει τη μορφή του μιούζικαλ. Το «Decay», όπως είναι το όνομα του άλμπουμ, μετρά λίγους μήνες ζωής, καθώς κυκλοφόρησε τον Ιανουάριο. Στο διάστημα αυτό και χωρίς την παραμικρή προβολή, το Decay σκαρφάλωσε στις τρεις πρώτες θέσεις του ελληνικού iTunes store και έκτοτε συνεχίζει την πορεία του on line. (Βρείτε και ακούστε το εδώ σε Spotify, iTunes και Amazon)

Το In2life συνάντησε τον Θοδωρή Κρίντα και μίλησε μαζί του για την επιτυχημένη δουλειά, αλλά και το πώς είναι να κάνεις τέχνη με ψυχή… χομπίστα.     

Διάλεξες τη φόρμα του μιούζικαλ για την πρώτη σου δουλειά. Γιατί;

Το μιούζικαλ είναι μια συνολική παρουσίαση μουσικής, χορού και θεάτρου σε ένα έργο. Είναι μια ολοκληρωμένη και δύσκολη προσέγγιση. Θελήσαμε (με τον φίλο και συνεργάτη Δημήτρη Μέγα) να δημιουργήσουμε κάτι ευρύτερο νοηματικά από ένα CD. Γράφοντας μουσική και στίχους σε ένα εννοιολογικό και συνθετικό σύνολο, το μιούζικαλ υπηρετεί καλύτερα το όλον. Το μεγαλύτερο και το ευρύτερο. Ταυτόχρονα είμαι της σχολής "think big". Μπορεί η χώρα μας να περνά βάσανα και δυσκολίες, αλλά η δημιουργία δεν έχει όρια. Έτσι, γνωρίζοντας ότι η όποια επιτυχία του Decay θα εξαρτηθεί από την αποδοχή του στο εξωτερικό, αποφασίσαμε να ακολουθήσουμε τη μεγάλη εικόνα, το δύσκολο δρόμο. Από την άλλη πλευρά ένα μήνυμα τόσο παγκόσμιο και σε ορισμένες διαστάσεις του, τόσο πολύπλοκο, χρειάζεται και άλλες μορφές τέχνης για να φτάσει σωστά στο κοινό. Ο χορός, η πρόζα, οι διάλογοι είναι σημαντικά συστατικά αυτού του έργου που φιλοδοξεί να μιλήσει μια γλώσσα ψυχής.

Τι αφορά το Decay; Για τι μιλάει;

Το μιούζικαλ “Decay: from Greece to Renaissance ” εξηγεί τον κύκλο ζωής του κάθε πολιτισμού. Όπως έχουν παρατηρήσει οι ιστορικοί, αυτός ο κύκλος διαρκεί κατά μέσο όρο 200 χρόνια για τους σπουδαίους πολιτισμούς και πολύ λιγότερο για τους ασήμαντους. Όλοι οι πολιτισμοί περνούν συγκεκριμένα στάδια, μια διαδρομή που «τραγουδιέται» τραγούδι – τραγούδι στο έργο. Όλα ξεκίνησαν όπως ένας απλός περίπατος, στην Αθήνα της κρίσης. Αυτός έφτανε για να ξεκινήσει το ταξίδι του Decay. Καθόλου χαμόγελα, αδιαφορία, ακαταστασία, βρωμιά, άστεγοι, βιαστικοί, καταρρακωμένοι, κατατρεγμένοι, άνεργοι, δήθεν εργαζόμενοι, πολιτικοί, πολίτες, όλοι μαζί στην κατρακύλα της παρακμής. Την είδα παντού. Είναι απίστευτο αλλά έμοιαζε να παρακμάζει η πόλη συνολικά. Βλέπουμε σήμερα πως οι αξίες έχουν χαθεί. Κουλτούρα καμία, ή σε μικρές δόσεις. Η Αθήνα, τα τελευταία χρόνια, είναι ένα φάντασμα του εαυτού της. Τα μάρμαρα είναι σπασμένα από τις συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας, Τα λεωφορεία είναι παλαιά και βρώμικα και οι τροχονόμοι είναι, καμιά φορά, ανήμποροι να διαμορφώσουν τους όρους της κίνησης στην πόλη. Στο Σύνταγμα, το μνημείο της ελευθερίας και του ελληνισμού ήταν για καιρό φυλαγμένο πίσω από κάγκελα. Ο άγνωστος στρατιώτης ήταν και πάλι φυλακισμένος. Αυτός που έπεσε για την ελευθερία, βρισκόταν φυλακισμένος στον τόπο του, να μην τον πλησιάσουν όλοι αυτοί που του χρωστούν τη ζωή τους... Πίσω από το μνημείο, η Βουλή βουβή. Για όλα αυτά μιλάει το Decay. Περιγράφει όμως και άλλα στάδια. Περισσότερο ελπιδοφόρα και φωτεινά. Κλείνει τον κύκλο, που θα ξανανοίξει, με ένα αισιόδοξο μήνυμα. Η νεράιδα της φωτιάς (Fire Fairy ονομάζεται το τελευταίο τραγούδι του έργου) παρουσιάζεται και εξηγεί πολλά. Ο ακροατής όμως, ο θεατής στο μέλλον, θα βρει ακόμα περισσότερα.

Τι ρόλο παίζουν οι στίχοι στο Decay και πώς "δένουν" νοηματικά με τη μουσική;

Είναι πράγματι το μισό έργο. Decay χωρίς στίχους δύσκολα υπάρχει. Η φαντασία του ακροατή μπορεί να μη φτάνει. Οι στίχοι την οξύνουν. Η φωνή, που είναι κεντρικό όργανο στο έργο, βοηθά ουσιαστικά. Η Sara Athina Haidar, μια νέα και πολλά υποσχόμενη τραγουδίστρια, έχει κάνει εξαιρετική δουλειά. Οι στίχοι λοιπόν, άλλοτε αγκαλιάζουν τη μουσική και την οδηγούν και σε άλλα σημεία γεφυρώνουν το δρόμο που στρώνουν οι μελωδίες για να περάσουν τα νοήματα. Αφήνουν ταυτόχρονα και μεγάλο περιθώριο στη φαντασία. Ένα στάδιο του Decay είναι το Selfishness. Οι στίχοι ντύνουν το δράμα που φτιάχνουν οι νότες. Το σημειωματάριο μου γράφει: "Οι απαιτήσεις από τη ζωή στο κέντρο είναι λίγες. Λίγο ψωμί, λίγο νερό, λίγο γάλα για τα παιδιά. Τη δόση μας. Αυτά. Ευτυχώς ο χειμώνας στην Αθήνα είναι γλυκός. Η θερμοκρασία ανεκτή. Δώδεκα βαθμοί της κλίμακας Κελσίου.

Κι όμως έχω την αίσθηση ότι βράζουμε στο ζουμί μας. Βράζουμε, το καπάκι είναι κλειστό και η έκρηξη δεν θα αργήσει. Όμως μπορώ να την αποφύγω. Θα φύγω από το κέντρο. Θα πάω στη γειτονιά μου που είναι καθαρή, όμορφη και βρέχεται από τη θάλασσα. Θα γυρίσω την πλάτη μου στο πρόβλημα. Θα θάψω το κεφάλι μου στην άμμο. Θα ασχοληθώ με τα δικά μου προβλήματα. Τι με νοιάζει η Αθήνα; Που είναι το κράτος; Ποιος είναι το κράτος; Εγώ ψήφισα. Τελείωσα. Τώρα ας τα βρουν οι εκλεγμένοι. Οι άρχοντες. Οι άριστοι... Έχω αποφασίσει ότι δεν είμαι για να εκλεγώ. Αν ήθελα θα έλυνα όλα τα προβλήματα, ΕΓΩ! Δε θέλω όμως. Να δουν τι χάνουν. Έχω και τα δικά μου θέματα. Τι ζωή. Είμαι θύμα. Είμαι θύμα και έχω μέσα μου οργή. Οργή για όσα δεν έχω κάνει. Οργή για όσα δεν προσπάθησα καν. Αλλά τα δικαιούμαι. Είμαι περιούσιος και τα δικαιούμαι όλα. Έτσι μου είπαν. Δεν μου είπαν να προσπαθήσω, μου είπαν να τους ψηφίσω και το έκανα. Τώρα γιατί δεν με αποζημιώνουν; Γιατί δε λύνονται όλα μαγικά;" Με ένα πρωτόγονο μηχανισμό αυτές οι σκέψεις μετετράπησαν σε 15 γραμμές στίχων που έντυσαν το Selfishness.

Θεωρείς ότι έχει κοινωνικόπολιτικό σχόλιο η δουλειά σου αυτή;

Πιστεύω στην κοινωνία, πιστεύω στον άνθρωπο. Ήταν εντυπωσιακό για μένα το εύρημα των ιστορικών. Αυτό με έκανε να το δουλέψω τόσο πολύ. Αφιέρωσα – αφιερώσαμε, πολύ προσωπικό χρόνο και βάλαμε πολύ αγάπη στην εξίσωση. Όπως σχεδόν κάθε έργο, το Decay σχολιάζει την ζωή μας. Τα στάδια που περνά, την εξέλιξη της. Σε ένα ταξίδι μου στην Κωνσταντινούπολη έζησα για λίγο, και πάλι, στην Ελλάδα του 2000. Στο σημειωματάριο μου έγραψα: "Έχουν πάρει το δρόμο χωρίς επιστροφή. Αυτόν της εύκολης και δανεισμένης ζωής. Μετά θα φταίει η τράπεζα, ο Ερντογάν, ίσως ακόμα και η Ελλάδα. Πόσο την αγαπούν την Ελλάδα. Πόσο μας αγαπούν. Είναι σαν ένα ομφάλιο λώρο που δεν κόπηκε ποτέ. Η πόλη χωρίς την Ελλάδα δε ζει. Κι εμείς; Γιατί δεν τους λέμε κάτι; Γιατί δεν μοιραζόμαστε την εμπειρία μας; Γιατί δε φωνάζουμε: αδέρφια όχι έτσι. Όχι εύκολα. Όχι όλοι, όλα. Γιατί; Είναι προφανές τι θα γίνει. Το έχω δει το έργο. Όλο. Η πόλη ζει στους ρυθμούς του δικού της ταγκό. Μόλις σταματήσει η μουσική όμως... Και θα σταματήσει. Μόλις κοπούν τα νέα δάνεια. Το χρήμα στη σύγχρονη οικονομία είναι το αίμα. Σταματάς το χρήμα και σταματά να λειτουργεί ο οργανισμός. Έμφραγμα. Τα ζώα της Κωνσταντινούπολης απέχουν. Μάλλον πέρασαν τη γέφυρα προς την Ανατολή, μου λέει ένας φίλος. Πλουσιόπαιδο με αμερικανική μόρφωση και ευρωπαϊκή κουλτούρα, αλλά βαθιά ανατολίτης. Πέρασαν τη γέφυρα με το που χτίστηκε. Πήγαν εκεί που έχει γη. Εκεί που η γη δεν καλύφθηκε με τσιμέντο και άσφαλτο. Εκεί που οι άνθρωποι δε φοβούνται να τα χαϊδέψουν πίνοντας μαζί τους νερό. Όχι Fredo, νερό..." Αν αυτό το προηγούμενο θεωρείται κοινωνικοπολιτικό σχόλιο, δέχομαι τον παραλληλισμό. Μάλλον μου αρέσει.

Πόσο εύκολο είναι να συμβιώνουν σε έναν άνθρωπο οι ρόλοι του επιτυχημένου χρηματιστή και του μουσικού δημιουργού;

Να σου πω την αλήθεια, αναρωτιέμαι. Μια εξήγηση μπορεί να είναι ότι έτσι αποκτώ ισορροπία. Θέλει και φαντασία η ζωή, θέλει και ανοίγματα στο μυαλό και σίγουρα δεν είναι μόνο χρήματα και αγορές. Λέω πολύ συχνά ότι τα λεφτά είναι παράπλευρο αποτέλεσμα. Δηλαδή κάνεις κάτι που αγαπάς, το κάνεις καλά και αμείβεσαι γι' αυτό. Στη χώρα μας το κοινό που απευθύνονται οι δημιουργοί είναι μικρό. Δύσκολα ζουν δυο χούφτες άνθρωποι από τη μουσική και μόνο. Αυτό το γνωρίζω από μικρός. Έτσι αποφάσισα πως πρέπει να βρω το επάγγελμα που θα αγαπώ και θα είναι ικανό να θρέψει την οικογένειά μου. Ξέρεις, νομίζω ότι δεν είχα το κουράγιο των μουσικών που γνώρισα στα νιάτα μου. Που παρά την πείνα και τις κακουχίες, δεν αναζήτησαν μια άλλη δουλειά. Πιστεύω πως σε ένα βαθμό "λάκισα". Ποτέ δεν έφυγα όμως. Ή μάλλον ποτέ δε με άφησε αυτή. Η μουσική ήταν εκεί να με περιμένει. Σα να ήθελε να μου θυμίζει ότι είμαστε άνθρωποι. Πολύ με βοήθησε αυτό στην επαγγελματική μου ζωή. Ποτέ δεν ξέχασα την ανθρώπινη διάσταση των αγορών, ποτέ δε με παραμύθιασε το χρήμα. Ευτυχώς. Τελικά στα χρόνια που πέρασαν έβαλα τη μουσική ψηλά στον αξιακό μου χάρτη και τους μουσικούς βαθιά στην καρδιά μου. Κάπως έτσι δεν έπαψα ποτέ να είμαι μουσικός. Δε ζήτησα ποτέ να ζήσω από την τέχνη μου και ούτε σήμερα το ζητώ. Όπως όλοι μας όμως έτσι και οι δημιουργοί του Decay αναζητούμε την αναγνώριση και την επιτυχία του έργου μας. Ελπίζουμε στο καλύτερο.

Έχεις άλλες ιδέες δημιουργίας που θα ήθελες να πραγματοποιήσεις;

Ο συνδυασμός των διαφορετικών εκφράσεων της τέχνης με συνεπαίρνει. Σχεδιάζω λοιπόν ένα έργο με εικαστικούς και μουσικούς που θα παρουσιάζει τον ένα χρόνο σαν δώδεκα διαφορετικά μωράκια. Δεν έχει σχέση με το ζωδιακό κύκλο, αλλά με την αρχαιοελληνική διάσταση του χρόνου. Θα δούμε. Άλλωστε να μη ξεχνάς ότι όλα αυτά γίνονται στον ελεύθερο χρόνο μου που είναι μάλλον εξαιρετικά περιορισμένος. Αν κρίνω από το Decay που μας χάρισε μια όμορφη διαδρομή τριών ετών μέχρι να φτάσει στην έκδοση του ΕΡ, έχουμε αρκετό δρόμο μπροστά μας. Αυτό όμως είναι το μουσικό ταξίδι. Είναι λίγο σαν την ιστιοπλοΐα: Ξεκινά από την ώρα που θα φύγεις από το λιμάνι, αλλά δεν γνωρίζεις πότε θα φτάσεις στον προορισμό σου και τι δυσκολίες θα βρεις στο δρόμο σου. Αυτό βέβαια κάνει το ταξίδι μοναδικό και ανεπανάληπτο.