Ρώσικο τσέλο: Ραχμάνινοφ και Σοστακόβιτς στο Μέγαρο

Το ταξίδι στη μουσική δωματίου, μέσα από τις εκδηλώσεις του ετήσιου κύκλου «Από τη Ρωσία με αγάπη», περιλαμβάνει έναν νέο σταθμό στον 20ό αιώνα: την Τρίτη 14 Μαρτίου, στις 8:30 το βράδυ, ο τσελίστας Γιάννης Τσιτσελίκης και η πιανίστα Άι Μοτοχάσι, στο πλαίσιο της συναυλίας τους «Το ρώσικο τσέλο», θα παρουσιάσουν στην Αίθουσα Δημήτρης Μητρόπουλος διάσημα έργα και μεταγραφές για τσέλο και πιάνο του Σεργκέι Ραχμάνινοφ και του Ντμίτρι Σοστακόβιτς. Η εκδήλωση εντάσσεται στο πλαίσιο του Κύκλου Μουσική Δωματίου-Από τη Ρωσία με αγάπη.

Το ζεστό και βαθύ ηχόχρωμα του βιολοντσέλου…
… αναδεικνύεται αριστοτεχνικά μέσα από τις συνθέσεις δύο εμβληματικών προσωπικοτήτων της ρωσικής μουσικής του 20ού αιώνα, του Σεργκέι Ραχμάνινοφ (1873-1943) και του Ντμίτρι Σοστακόβιτς (1906-1975), οι οποίοι συνέβαλαν σημαντικά, μέσα από τις δημιουργίες τους, στον εμπλουτισμό της ευρωπαϊκής μουσικής ιστορίας.

Στο πρόγραμμα της βραδιάς περιλαμβάνονται δύο μεγάλες σονάτες, από τις σπουδαιότερες σελίδες της φιλολογίας της για τσέλο και πιάνο: η Σονάτα για τσέλο και πιάνο σε σολ ελάσσονα, έργο 19 του Ραχμάνινοφ και η Σονάτα για τσέλο και πιάνο σε ρε ελάσσονα, έργο 40 του Σοστακόβιτς.

Η πρώτη, που υπογράφεται από τον φημισμένο ρώσο συνθέτη και βιρτουόζο πιανίστα, είναι σύνθεση του 1901 και αντιμετωπίζει τα δύο όργανα επί ίσοις όροις, με το βιολοντσέλο να αναδεικνύει και να εμπλουτίζει συνεχώς μελωδίες που παίζει το πιάνο. Πρωτοπαρουσιάστηκε την ίδια χρονιά στη Μόσχα, με τον περίφημο ρώσο σολίστ Ανατόλυ Μπραντουκόφ στο τσέλο και τον συνθέτη στο πιάνο.

Η δεύτερη μεγάλη Σονάτα που θα παρουσιάσουν ο Γιάννης Τσιτσελίκης και η Άι Μοτοχάσι στην Αίθουσα Δημήτρης Μητρόπουλος, συγκαταλέγεται στα πρώιμα έργα του Σοστακόβιτς. Γράφτηκε σε μια δύσκολη περίοδο για τον συνθέτη, τόσο σε επαγγελματικό όσο και προσωπικό επίπεδο: λίγο πριν τη λογοκρισία των έργων του από τις σοβιετικές αρχές και ενώ βρισκόταν σε διάσταση με τη σύζυγό του. Το έργο ερμήνευσαν για πρώτη φορά ο τσελίστας Βίκτορ Κουμπάτσκυ και ο Σοστακόβιτς στο πιάνο (Μόσχα, 1934).

Στο δεύτερο μέρος του ρεσιτάλ θα ακουστεί επίσης ένα από τα λυρικότερα κομμάτια του ρωσικού ρεπερτορίου, το Vocalise σε ντο δίεση ελάσσονα, αρ. 14 από τις 14 Ρομάντσες του Ραχμάνινοφ σε μεταγραφή για τσέλο και πιάνο. Στην αυθεντική εκδοχή του, αυτό το ιδιαίτερα μελωδικό έργο –ουσιαστικά, ένα τραγούδι χωρίς λόγια– που γράφτηκε το 1912, ερμηνεύεται συνήθως από γυναικεία φωνή και πιάνο. Δημοφιλέστατη σύνθεση του προηγούμενου αιώνα, έχει γνωρίσει πλήθος μεταγραφών και διασκευών: για φωνή ή φλάουτο και ορχήστρα, σύνολο δωματίου, τζαζ ανσάμπλ, σόλο κιθάρα, ακορντεόν, τρομπέτα, σαξόφωνο, ακόμη και για σόλο εκκλησιαστικό όργανο!

O τσελίστας Γιάννης Τσιτσελίκης,…
.. γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Αριστούχος απόφοιτος του Κρατικού Ωδείου Θεσσαλονίκης, ολοκλήρωσε τις σπουδές του, με υποτροφίες, στο Βασιλικό Κολέγιο Μουσικής του Λονδίνου, στο Eastman School of Music των ΗΠΑ και στο Πανεπιστήμιο της Ιντιάνα.

Σε ηλικία 14 ετών, έπαιξε σόλο και ηχογράφησε για το Τρίτο Πρόγραμμα της ΕΡΑ και την ΕΡΤ. Στα 16 του κέρδισε το α΄ βραβείο στον διαγωνισμό του Συλλόγου Αποφοίτων Ωδείων Θεσσαλονίκης και έδωσε ρεσιτάλ με την ΚΟΑ και την ΚΟΘ. Το 1989 εκπροσώπησε την Ελλάδα στη Βενετία, σε συναυλία που κάλυψε τηλεοπτικά η RAI.

Έχει συνεργαστεί με σημαντικούς καλλιτέχνες και μαέστρους καθώς και με ορχήστρες στην Ελλάδα και το εξωτερικό, ενώ έχει δώσει ρεσιτάλ και έχει κάνει περιοδείες εντός και εκτός Ελλάδος. Υπήρξε μέλος της World Orchestra for Peace.Το 2003 και το 2005 συμμετείχε σε συναυλίες σε Ευρώπη, Ρωσία και Κίνα υπό τον Βαλέρι Γκέργκιεφ, ενώ το 2004 έλαβε μέρος ως κορυφαίος βιολοντσελίστας σε περιοδεία της Ορχήστρας του Μουσικού Φλωρεντινού Μαΐου υπό τον Ζούμπιν Μέτα σε Σιγκαπούρη και Ινδία. Το 2011 έκανε το ντεμπούτο του στις ΗΠΑ με την Adrian Symphony Orchestra παίζοντας το Κοντσέρτο του Ντβόρζακ. Το 2014 ήταν προσκεκλημένος σολίστ της Birmingham Bloomfield Symphony Orchestra και του μαέστρου John Thomas Dodson. Έχει εμφανιστεί με την Ορχήστρα του Πανεπιστημίου της Ατλάντα, ενώ έχει διδάξει σε masterclass στο Κρατικό Πανεπιστήμιο Wayne των ΗΠΑ.

Από τον Νοέμβριο του 2000 κατέχει τη θέση του κορυφαίου βιολοντσελίστα στην ΚΟΑ. Το 1996 τιμήθηκε από την Ακαδημία Αθηνών, με το βραβείο Σπύρου Μοτσενίγου.

Η πιανίστα Ai Motohashi…
… γεννήθηκε στο Τόκυο. Πήρε τα πρώτα μαθήματα πιάνου από τη μητέρα της. Σε ηλικία 16 ετών συνέχισε τις σπουδές της στις Ανώτατες Σχολές Μουσικής του Ντέτμολντ/Ντόρτμουντ και της Έσσης, ενώ συμμετείχε επίσης σε σεμινάρια τελειοποίησης υπό την καθοδήγηση διακεκριμένων καλλιτεχνών και μουσικοπαιδαγωγών.

Έχει κερδίσει το α΄ βραβείο στους διεθνείς διαγωνισμούς του ΡΤΝΑ στο Τόκυο (1993) και Pinerolo (1997) και το γ΄ βραβείο στον Διαγωνισμό Κλασικής Μουσικής της Ιαπωνίας (1995) και στον Lions Club Herdecke (2002). Επίσης, έχει τιμηθεί με το ειδικό βραβείο του διεθνούς διαγωνισμού πιάνου του Έτλινγκεν. Το 2002 βραβεύτηκε από το Soroptimist Club Dortmund ως η καλύτερη απόφοιτος μουσικής για το έτος αυτό και το 2003 με την υποτροφία Ρίχαρντ Βάγκνερ.

Έχει εμφανιστεί ως σολίστ με ορχηστρικά σύνολα και έχει δώσει ατομικά ρεσιτάλ και συναυλίες μουσικής δωματίου σε Ιαπωνία, ΗΠΑ, Γερμανία, Αυστρία, Γαλλία, Ιταλία, Τουρκία και Ελλάδα συμπράττοντας με σημαντικούς καλλιτέχνες και ορχήστρες. Έχει συνεργαστεί (συνοδεία πιάνου) σε masterclasses διεθνώς καταξιωμένων δασκάλων (J. Sulem και P. Rosenthal). Τα τελευταία πέντε χρόνια συνεργάζεται με τον Λεωνίδα Καβάκο ως συνοδός στο πιάνο, στο πλαίσιο του διεθνούς masterclass βιολιού που γίνεται κάθε χρόνο στην Αθήνα.

Έχει λάβει μέρος σε φεστιβάλ στην Ελλάδα, τη Γερμανία, την Ιταλία, την Τουρκία. Δραστηριοποιείται επίσης στον χώρο της μουσικής δωματίου.