Έλα στο σπίτι από φτέρες: Γαλλόφωνη μουσική στο Μέγαρο

Οι βραδιές μουσικής δωματίου έχουν τη δική τους ξεχωριστή θέση στο Μέγαρο, που φέτος έχει προσκαλέσει αγαπημένους έλληνες σολίστ να παρουσιάσουν στην Αίθουσα Δημήτρης Μητρόπουλος γνωστές και άγνωστες σελίδες του ελληνικού και διεθνούς ρεπερτορίου. Έργα συνθετών που αγκάλιασαν τις μικρές μουσικές φόρμες και έγραψαν κομψοτεχνήματα μοναδικής ομορφιάς, τα οποία συνεχίζουμε να απολαμβάνουμε ως τις μέρες μας. Έτσι, πέντε καταξιωμένοι μουσικοί, η μετζοσοπράνο Λένια Ζαφειροπούλου, οι βιολονίστες Φαίδων Μηλιάδης και Φανή Βοβώνη, η βιολίστα Αγγέλα Γιαννάκη και ο τσελίστας Αλέξης Καραϊσκάκης Νάστος, παρουσιάζουν γαλλόφωνη μουσική από τον Ιμπρεσιονισμό ως τον Σουρεαλισμό, τη Δευτέρα 14 Μαρτίου στις 8:30 το βράδυ. Στο πρόγραμμά τους, «Τα τραγούδια της Βιλιτώς» του Claude Debussy [Κλωντ Ντεμπυσσύ] σε μεταγραφή για φωνή και κουαρτέτο εγχόρδων, το «Κουαρτέτο εγχόρδων σε φα μείζονα» του Maurice Ravel [Μωρίς Ραβέλ] και τη σουίτα για μετζοσοπράνο και κουαρτέτο εγχόρδων «Νύχτα με σκιές χρωματιστές» του Θάνου Μικρούτσικου.

Το ποιητικό κείμενο των τραγουδιών θα προβληθεί με ελληνικούς υπέρτιτλους.

Λίγα λόγια για το πρόγραμμα

«Τα τραγούδια της Βιλιτώς» [« Chansons de Bilitis »], το εναρκτήριο έργο της βραδιάς, γράφτηκαν από τον Claude Debussy (1862-1918) πάνω στην ποίηση του Pierre Louÿs [Πιερ Λουύς], ενός εξόχως ιδιοσυγκρασιακού συμβολιστή λογοτέχνη, ο οποίος υπογράφει τις δικές του πρωτότυπες δημιουργίες ως «μεταφράσεις» υποτιθέμενων σωζόμενων αποσπάσματων από στίχους της αρχαίας ελληνίδας ποιήτριας Βιλιτώς που καταγόταν από την Παμφυλία. Ο Debussy μελοποίησε τρία από τα ποιήματα της συλλογής, τον «Αυλό του Πάνα», την «Κόμη» και τον «Τάφο των Ναϊάδων». Στη συναυ¬λία στο Μέγαρο τα τραγούδια ερμηνεύονται σε μεταγραφή του Pierre Penisson [Πιερ Πενισσόν] για φωνή και κουαρτέτο εγχόρδων (2021) που έγινε με αφορμή τη συναυλία στο Μέγαρο.

Εμπνευσμένο από γνωστό κουαρτέτο του Debussy είναι άλλωστε το «Κουαρτέτο εγχόρδων σε φα μείζονα» του επίσης ιμπρεσιονιστή Maurice Ravel (1875-1937), που θα ακουστεί την ίδια βραδιά στην Αίθουσα Δημήτρης Μητρόπουλος. Ολοκληρώθηκε όταν ο Ravel ήταν 27 ετών και κέρδισε αμέσως τους πάντες –ακόμα και τον ίδιο τον Debussy– λόγω της εντυπωσιακής ωριμότητας της γραφής του νεαρού τότε συνθέτη.

Η σουίτα «Νύχτα με σκιές χρωματιστές» [« Nuit avec ombres en couleurs »] για έγχορδα και φωνή του Θάνου Μικρούτσικου (1947-2019), γράφτηκε το 1984 σε κεί¬μενο του βέλγου λογοτέχνη και θεατρικού συγγραφέα Paul Villems [Πωλ Βιλλέμς], κορυφαίας μορφής της σύγχρονης γαλλόφωνης λογοτεχνίας. Το έργο, που έτυχε λαμπρής υποδοχής στην Ευρώπη, αναδεικνύει τη βιωματική σχέση του συνθέτη με τη μελοποίηση, με τη μουσική και την ποίηση να συνυπάρχουν συμπληρώνοντας η μία την άλλη.

Η λυρική τραγουδίστρια, ποιήτρια και μεταφράστρια Λένια Ζαφειροπούλου…
… σπούδασε τραγούδι, πιάνο και λιντ στην Ανώτατη Σχολή Μουσικής και Παραστατικών Τεχνών της Στουτ¬γάρδης, και όπερα στη Σχολή Γκίλντχολ και στο Εθνικό Στούντιο Όπερας του Λονδίνου. Έχει λάβει υποτροφίες από τα Ιδρύματα Μαρία Κάλλας και Αλέξαν¬δρος Ωνάσης καθώς και από τη Βασιλική Όπερα του Λονδί¬νου. Έχει συνεργαστεί με τις ορχήστρες: Φιλαρμόνια του Λονδίνου, Ορχήστρα Εθνικής Όπερας της Ουαλίας, Συμφωνική της Κύπρου και με όλες τις ελληνι¬κές ορχήστρες. Έχει δώσει ρεσιτάλ στο Λονδίνο, το Παρίσι, στη Λυόν, τη Στουτ¬γάρδη, στο Βερολίνο, το Αμβούργο και στη Βαρκελώνη. Έχει λάβει μέρος σε παραγωγές του Φεστιβάλ Αθηνών, της ΕΛΣ, του ΜΜΑ και της Στέγης του Ιδρύ¬ματος Ωνάση. Τιμήθηκε το 2009 με το βραβείο της Ένωσης Ελλήνων Κριτι¬κών, το 2017 με το βραβείο «Γυναίκα της Χρονιάς» για την ποίηση και τo 2019 στον ποιητικό διαγωνισμό «Γιώργος Ν. Κάρτερ» του Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη. Βιβλία ποίησης: Paternoster Square (Πόλις 2012, βραβείο περιο¬δικού Αναγνώστης), Σκληρό να σκοντάφτεις σε πέτρες (Πατάκης 2016), Αίθουσα των χαμένων βημάτων - 26 ασκεπείς λυγμοί (Πόλις 2019). Ποιήματά της έχουν συμπεριληφθεί σε γερμανικές ανθολογίες νεοελληνικής ποίησης. Μεταφράσεις: Γκαίτε - Χάινε: Όταν ο νους σου βράζει κι η καρδιά (βιβλίο-CD Πατάκης), Σαίξπηρ: Τα Σονέτα, Ο βιασμός της Λουκρητίας (Gutenberg), Πούσκιν: Τσάρος Σαλτάν (Πατάκης). Κυκλοφορεί ο προσωπικός της δίσκος Sunless Loves, από τη βρετανική εταιρεία First Hand Records. Είναι παραγωγός της εκπομπής «Το δια¬χρονικό διαδίκτυο» στο Τρίτο Πρόγραμμα της ΕΡΤ.

O βιολονίστας Φαίδων Μηλιάδης…
… μελέτησε με τον Κώστα Βοζίκη και την Iρίνα Ντράγκνιεβα στο Νέο Ωδείο Θεσσαλονίκης. Συνέχισε τις σπουδές του στο Βασιλικό Κολέγιο Μου¬σικής του Λονδίνου και έκανε μεταπτυχιακά στο Βασιλικό Ωδείο Βρυξελλών με τους Adrian Levine και Kati Sebestyén, ως υπότροφος του ΙΚΥ. Κατά τη διαμονή του στο Λονδίνο και στις Βρυξέλλες ασχολήθηκε κυρίως με τη μουσική δωματίου, δίνοντας πλήθος συναυλίες και συμμετέχοντας σε φεστιβάλ και διαγωνισμούς σε μεγάλες αίθουσες της Ευρώπης (Μποζάρ, Aίθουσα Πέρσελ, Άγιος Μαρτίνος των Αγρών κ.ά.). Παράλληλα συμμετείχε σε περιοδείες της Ορχήστρας Νέων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε Ευρώπη και Αμερική. Από το 2014 δραστηριοποι¬είται στην Αθήνα, όπου συνεργάζεται τακτικά με σημαντικούς καλλιτέχνες και σύνολα μουσικής δωματίου, σε ένα ευρύ ρεπερτόριο που εκτείνεται από την παλαιά μουσική μέχρι τα έργα του 21ου αιώνα. Παράλληλα, διετέλεσε κορυ¬φαίος στα πρώτα βιολιά της ΕΛΣ. Ως σολίστ έχει συμπράξει με την ΚΟΑ, στην οποία έχει αναλάβει τη θέση του εξάρχοντα από τον Μάρτιο του 2021. Είναι ιδρυτικό μέλος του Τρίο elGreco, με το οποίο εμφανίζεται συχνά εντός και εκτός Αθηνών.

Η σολίστ του βιολιού Φανή Βοβώνη…
… σπούδασε βιολί στο Κρατικό Ωδείο του Kλάγκενφουρτ με τον Helfried Fister και στο Πανεπιστήμιο Μουσικής και Παραστατικών Τεχνών της Βιέννη με τον Ernst Kovacic, απ’ όπου αποφοίτησε με διάκριση (2007). Παράλληλα παρακολούθησε μαθήματα μπαρόκ βιολιού με τον Χίρο Κουροσάκι και τον Reinhard Goebel (Μοτσαρτέουμ του Ζάλτσμπουργκ). Υπήρξε μέλος της Ορχήστρας Νέων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (2000) καθώς και της Ορχήστρας Μπαρόκ της Ευρωπαϊκής Ένωσης (2004, 2006). Ζει στη Βιέννη, όπου συνερ¬γάζεται με τα σύνολα Καμεράτα του Σάλτσμπουργκ, Barucco, Il Pomo d’Oro, Concerto Stella Matutina, Klangforum Wien, Black Page Orchestra, Ex Silentio κ.ά., με τα οποία έχει λάβει μέρος σε διεθνή φεστιβάλ. Ασχολείται εντατικά με την ιστορική ερμηνεία, τη μοντέρνα μουσική και με ζητήματα δρα¬ματουργίας στη μουσική περφόρμανς.

Η βιολίστα Αγγέλα Γιαννάκη…
… σπούδασε βιολί και βιόλα στην Ελλάδα (Ωδείο Φ. Νάκας) και στο Λονδίνο (Σχολή Γκίλντχολ, Βασιλικό Κολέγιο Μουσικής). Οι σπουδές της πραγματοποιήθηκαν με υποτροφίες ελληνικών και ξένων ιδρυμάτων (Ίδρυμα Ωνάση, Σκυλίτση, «Αλεξάνδρα Τριάντη» του Συλλόγου Οι Φίλοι της Μουσικής, Βασιλικό Κολέγιο Μουσικής του Λονδίνου). Έχει πραγματοποιήσει εμφανίσεις σε Ελλάδα, Γαλλία, Σκωτία, Ουαλία, και έχει παίξει για το βρετανικό ραδιοφω¬νικό σταθμό BBC 3. Έχει συνεργαστεί με ορχήστρες στην Ελλάδα και στο εξω¬τερικό (Camerata Nordica, Ensemble Modern Orchestra), ενώ έχει εμφανιστεί ως σολίστ με την Ορχήστρα των Χρωμάτων, την Ορχήστρα του Δήμου Αθη¬ναίων, την ΚΟΘ και την Ορχήστρα Μπιλκέντ της Τουρκίας. Την περίοδο 2007-10 ήταν μέλος του Νέου Ελληνικού Κουαρτέτου, με το οποίο πραγματοποίησε σειρά συναυλιών στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, ηχογραφήσεις, εκπαιδευ¬τικά προγράμματα, ενώ παρουσίασε έργα σε πρώτη εκτέλεση. Ήταν υπότροφος της Διεθνούς Ακαδημίας του Ensemble Modern της Φραγκφούρτης (2005-06). Υπήρξε μέλος του dissonArt ensemble της Θεσσαλονίκης και σήμερα είναι μέλος του Ergon Ensemble –και τα δύο σύνολα ειδικεύονται στη σύγχρονη μουσική. Κατέχει τη θέση της πρώτης βιόλας της ΕΛΣ.

Η καλλιτεχνική δραστηριότητα του Αλέξη Καραϊσκάκη-Νάστου…
… ως σολίστ και ερμη¬νευτή μουσικής δωματίου περιλαμβάνει εμφανίσεις σε σημαντικούς χώρους συναυλιών της Ελλάδας και του εξωτερικού: ΜΜΑ, ΜΜΘ, Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ, Φεστιβάλ Αθηνών, Διεθνείς Μουσικές Ημέρες Καλαμάτας, Στέγη Ιδρύ¬ματος Ωνάση, «Φάρος» του ΚΠΙΣΝ, Pavillon De Musique De La Comtesse Du Barry, Πολιτιστικό Κέντρο του Κουβέιτ, Ντέιβι Χολ της Φλόριντας, Tόνχαλλε της Ζυρίχης, Παλάτι του Δούκα Βίλνιους, μεταξύ άλλων. Έχει βραβευτεί ως ο «καλύτερος πρωτοεμφανιζόμενος καλλιτέχνης της χρονιάς 2011» από την Ένωση Κριτικών Μουσικής και Θεάτρου. Από το 2018 διατελεί καλλιτεχνικός διευθυντής του Διεθνούς Μουσικού Φεστιβάλ Σάμου, του Ιδρύματος Schwarz, που βραβεύτηκε ως το «καλύτερο περιφερειακό φεστιβάλ της Ελλάδας» την ίδια χρονιά. Είναι ιδρυτικό μέλος του Τρίο elGreco. Παίζει με την ίδια άνεση και ενθουσιασμό μπαρόκ και κλασικό βιολοντσέλο όσο και μοντέρνο, και το ρεπερ¬τόριό του εκτείνεται από το πρώιμο μπαρόκ μέχρι τη σύγχρονη μουσική δημι¬ουργία. Σπούδασε στο Εθνικό Ωδείο της κοινότητας Boulogne-Billancourt, αποφοιτώντας με άριστα και δύο πρώτα βραβεία, και στην Ανώτατη Σχολή Τεχνών της Ζυρίχης, αποσπώντας πτυχία BA και MA (τάξεις βιολοντσέ¬λου των Xavier Gagnepain, Raphaël Chrétien, Roel Dieltiens και τάξεις μουσι¬κής δωματίου των Hortense Cartier-Bresson και Stephan Goerner).

Έλληνες σολίστ στην Αίθουσα Δημήτρης Μητρόπουλος
Η βραδιά «Viens dans la maison de fougères» [«Έλα στο σπίτι από φτέρες»] εντάσσεται στο πλαίσιο της σειράς Έλληνες σολίστ στην Αίθουσα Δημήτρης Μητρόπουλος, η οποία συνεχίζεται τον Μάρτιο με δύο ακόμη ρεσιτάλ. Στο πρώτο (16/3/2022) λαμβάνουν μέρος οι λυρικοί ερμηνευτές Μυρσίνη Μαργαρίτη και Τάσης Χριστογιαννόπουλος –μαζί τους, ο Νίκος Αθηναίος στο πιάνο–, ενώ στο δεύτερο (23/3/2022) το Τρίο Παντούμ (Ανδρέας Παπανικολάου-βιολί, Άγγελος Λιακάκης-βιολοντσέλο, Τίτος Γουβέλης-πιάνο) ερμηνεύουν έργα Liszt [Λιστ], Schnittke [Σνίτκε] και Mendelssohn [Μέντελσον].