The Dark Horse: Εξαιρετικό βιογραφικό δράμα

του Λουκά Τσουκνίδα

Με τη δεύτερη μόλις μεγάλου μήκους ταινία του (την πρώτη με κανονικό μπάτζετ και βασικές φιλοδοξίες), ο νεοζηλανδός Τζέιμς Νάπιερ Ρόμπερτσον μας συστήνεται ως ένας εξαιρετικά ταλαντούχος δημιουργός. Το “The Dark Horse”, ένα βιογραφικό δράμα που βασίζεται στην ιστορία ενός αξιομνημόνευτου ανθρώπου, του Τζένεσις Ποτίνι, είναι μια ταινία καλοφτιαγμένη και καλοπαιγμένη που αποσκοπεί όχι τόσο στο να μας συγκινήσει με μια ακόμη ανθρώπινη ιστορία, όσο να μας βάλει στην ψυχή του βασανισμένου ήρωά της και της επίδρασής του στις ζωές των γύρω του.

Η υπόθεση

Ο Τζένεσις, ένας βετεράνος σκακιστής, μαορί στην καταγωγή, βγαίνει απ' την ψυχιατρική κλινική για να μείνει με τον αδερφό και τον ανηψιό του. Στο περιθώριο της μικρής πόλης, περιθωριοποιημένος κι ο ίδιος, βρίσκει σκοπό σε μια σκακιστική λέσχη για παιδιά, ένα άσυλο απ' τη συμμορίτικη βία και τη φτώχεια που μαστίζει τους γύρω δρόμους. Ο ανηψιός του τον ακολουθεί, ο αδερφός του όμως, παλιό μέλος της τοπικής συμμορίας, έχει άλλη άποψη...

Η κριτική

Προσωπικές ιστορίες σαν κι αυτή του Τζένεσις Ποτίνι είναι κομμένες και ραμμένες για τον κινηματογράφο. Ένας άνθρωπος που ανεβαίνει τον προσωπικό του γολγοθά βοηθώντας νεότερους από 'κείνον ανθρώπους να ανέβουν ή και ν' αποφύγουν τον δικό τους και μάλιστα, μέσω μια δραστηριότητας εξαιρετικά απαιτητικής όπως είναι το αγωνιστικό σκάκι. Δυστυχώς, για τις ταινίες που αφηγούνται τέτοιες ιστορίες υπάρχουν συγκεκριμένες συνταγές οι οποίες ακολουθούνται σχεδόν πάντα οδηγώντας σε χλιαρά, το λιγότερο, αποτελέσματα. Ευτυχώς για μας υπάρχουν εξαιρέσεις, όπως η υπέροχη αυτή δουλειά του Τζέιμς Νάπιερ Ρόμπερτσον.

Η γνωριμία μας με τον Τζένεσις γίνεται μέσω μια εντυπωσιακής εισαγωγικής σκηνής. Ένας ογκώδης μεσήλικας μαορί περπατά μέσα στη βροχή παραμιλώντας, μπαίνει σ' ένα μαγαζί με σκακιέρες και, μούσκεμα όπως είναι, αρχίζει να παίζει μια μισοτελειωμένη παρτίδα πάνω στον πάγκο. Λίγο μετά, μια κοπέλα τον φωνάζει να την ακολουθήσει και δύο αστυνομικοί τον ακινητοποιούν ώστε να επιστρέψει στην κλινική απ' όπου απέδρασε. Την εισαγωγή συμπληρώνει ένα παράλληλο φλας-μπακ στα παιδικά χρόνια του Τζένεσις, πίσω στην ημέρα που ο Αρίκι του έκανε το πρώτο του μάθημα στο σκάκι και του χάρισε ένα κομμάτι μοναδικό, σκαλισμένο απ' τον φυλακισμένο θείο τους.

Το σενάριο του Νάπιερ Ρόμπερτσον εστιάζει στο κομβικό σημείο της ζωής του Τζένεσις, όταν αποφασίζει να μεταδώσει τη γνώση του γύρω απ' το σκάκι με στόχο να βοηθήσει τους άλλους και να θεραπευτεί κι ο ίδιος. Ο κεντρικός χαρακτήρας είναι διπολικός —αν και η διπολική διαταραχή είναι της μόδας στον κινηματογράφο, εδώ ο δημιουργός δεν κερδοσκοπεί ιδιαίτερα πάνω στις ιδιαιτερότητες της ασθένειας— που σημαίνει ότι μπορεί να είναι λειτουργικός, αν παίρνει τα φάρμακά του, αποφεύγει στρεσογόνες καταστάσεις και διατηρεί μια σχετική σταθερότητα στην καθημερινή ζωή του. Στη γειτονιά του βέβαια, αυτό είναι κάτι πολύ δύσκολο για τους υπόλοιπους, πόσο μάλλον για κάποιον που επιστρέφει από μακρύ εγκλεισμό για ψυχική ασθένεια.

Το πραγματικό δράμα της υπόθεσης όμως δεν πηγάζει απ' τον ίδιο τον Τζένεσις και την προσωπική του μάχη όσο απ' την κατάσταση που συναντά γύρω του όταν βγαίνει απ' την κλινική και ρίχνεται σ' αυτό που ο αδερφός του αποκαλεί “αληθινό κόσμο”. Ο Αρίκι είναι πια βετεράνος συμμορίτης και το σπίτι του σφηκοφωλιά “συντρόφων” απ' την τοπική συμμορία. Στην περιοχή δεν υπάρχουν πολλές προοπτικές για ένα νέο παιδί κι έτσι ο Μάνα, ο έφηβος γιος του Αρίκι, πρέπει να μυηθεί στη συμμορία για να εξασφαλίσει –ότι κι αν σημαίνει αυτό— το μέλλον του. Ο Τζένεσις μένει μόνος, αλλά το πάθος του για το σκάκι τον οδηγεί στην τοπική σκακιστική λέσχη “Ιππότες της Ανατολής”, έναν σύλλογο που ίδρυσε ο παλιός του φίλος Νόμπλ για να κρατά όσα παιδιά έρχονται μακριά από φασαρίες. Πολύ γρήγορα μπαίνουμε σε γνώριμα σεναριακά νερά: το όραμα για συμμετοχή στο εθνικό πρωτάθλημα, η πιθανή διέξοδος για τον ανηψιό από μια ζωή γεμάτη έγκλημα, η σύγκρουση με τον αδερφό και η μάχη με την ασθένεια ενόψει της μεγάλης υπέρβασης.

Ο Νάπιερ Ρόμπερτσον τα διαχειρίζεται όλα αυτά με μαεστρία, χωρίς να πρωτοτυπεί ιδιαίτερα, αλλά και χωρίς να πέφτει σε συνήθεις ευκολίες, έχοντας για κύρια όπλα του τη σφιχτή αφήγηση, τη λιτή σκηνοθεσία και τις υπέροχες κεντρικές ερμηνείες που μένουν χαραγμένες στη μνήμη του θεατή. Ο Κλιφ Κέρτις φτιάχνει ένα εξαιρετικό πορτρέτο του Τζένεσις Ποτίνι, τον υποδύεται με τρόπο καθηλωτικό χωρίς να επικαλείται στερεότυπα και μύθους που συνοδεύουν τον διπολισμό και θα μπορούσαν να υποβαθμίσουν τη μοναδικότητα του συγκεκριμένου, ιδιαίτερου χαρακτήρα. Δίπλα του, ο Τζέιμς Ρόλεστον και ο Γουάιν Χάπι, κοιτούν τον πρωταγωνιστή στα μάτια στους ρόλους του Μάνα και του Αρίκι αντίστοιχα, δύο ανθρώπων τρομαγμένων απ' αυτό που έρχεται, που νιώθουν αδύναμοι ν' αλλάξουν τη μοίρα τους, πιο πολύ και απ' τον κατατρεγμένο απ' την ασθένεια Τζένεσις.

Το “The Dark Horse” είναι μια πολύ καλή ταινία.

Βγαίνουν ακόμη:
Το καταιγιστικό “Mission Impossible 5: Rogue Nation” με τον Τομ Κρουζ και την παρέα να το γλεντάνε και πάλι, το βαρετό, πρόχειρο “Irrational Man” του Γούντι Άλεν και η ταινία κινουμένων σχεδίων “Barbie in Rock 'n Royals”.

Όλες οι Ταινίες