The Iron Lady: Το (μελο)δραμα της πολιτικής

του Λουκά Τσουκνίδα

Η σκηνοθέτης και η σταρ του “Μamma Mia!”, η νεοφερμένη Φιλίντα Λόιντ και η βετεράνος Μέριλ Στριπ, επανενώνουν τις δυνάμεις τους για να φέρουν στη μεγάλη οθόνη μία εκδοχή της ζωής της “Σιδηράς Κυρίας”, γνωστής και ως Μάργκαρετ Θάτσερ. Αυτό που πιθανότατα καταφέρνουν με το “The Iron Lady” είναι να κάνουν όσους μισούν τη μακροβιότερη πρωθυπουργό στην ιστορία της Βρετανίας να τη μισήσουν ακόμη περισσότερο κι όσους έχουν πιο μετριοπαθή άποψη να μην αντιλαμβάνονται τι ακριβώς βλέπουν: αγιογραφία, ψυχογράφημα ή απλώς φαντασίωση; Η Μέριλ Στριπ επιπλέει με χαρακτηριστική ευκολία, αλλά όπως λένε κι οι ποδοσφαιριστές... Τι σημασία έχει πόσα γκολ έβαλα αφού χάσαμε το ματς;

Η υπόθεση

Η Μάργκαρετ Θάτσερ είναι πια περασμένης ηλικίας, ζει σε ένα παλιομοδίτικο διαμέρισμα υπό την επιτήρηση της κόρης της Κάρολ και του νεκρού συζύγου της Ντένις, ο οποίος επιστρέφει ως παραίσθηση προσθέτοντας στη ζωή της αυτό που της λείπει περισσότερο πλην του ιδίου, την ειλικρινή αντιπαράθεση και τη σύγκρουση για θέματα σημαντικότερα απ' το ετήσιο τσεκ-απ της. Οι συζητήσεις αυτές φέρνουν στην πάλαι πότε Σιδηρά Κυρία σκόρπιες αναμνήσεις απ' την πρώτη της εμπλοκή με τα κοινά, κόρη μεθοδιστή μπακάλη ακόμα, καθώς και την άνοδο, την επικράτηση και την έξοδό της απ' την πολιτική σκηνή του τόπου...

Η κριτική

Προφανώς, δεν είναι καθόλου εύκολο να σκιαγραφήσεις σε 105 λεπτά μια προσωπικότητα τόσο αμφιλεγόμενη και τόσο συνυφασμένη, διά των πολιτικών που εφάρμοσε και διέδοσε, με την τρέχουσα βρετανική, αλλά και παγκόσμια κοινωνικο-οικονομική κατάσταση. Η Φιλίντα Λόιντ και η σεναριογράφος της Άμπι Μόργκαν θεώρησαν ότι μπορούν ν' ανταπεξέλθουν εστιάζοντας σε μια υποθετική ψυχολογική κατάσταση της Μάργκαρετ Θάτσερ σήμερα: πιο φθαρτή και πιο σοφή, ζει στον απόηχο όσων η ίδια, σε μεγάλο βαθμό, συνδιαμόρφωσε. Κάτι τέτοιο βέβαια, θα είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον ως “δημιουργική βιογραφία” αν οι δημιουργοί είχαν πιο βαθιά γνώση του ποιος ακριβώς είναι ο απόηχος και ποιος ο βαθύτερος ρόλος της πρώην Πρωθυπουργού σ' αυτόν.

Δε φαίνεται να έχουν. Το μόνο που μαθαίνουμε είναι πράγματα που ήδη ξέρουμε, δοσμένα σαν πεντάλεπτο μοντάζ σε ανασκόπηση δελτίου ειδήσεων. Εικόνες διαδηλώσεων και αναταραχών, σκόρπιες ανάμεσα σε αναπαραστάσεις δηλώσεων στον Τύπο, αντιπαραθέσεων στη Βουλή ή στο Υπουργικό Συμβούλιο και διαρκείς υπενθυμίσεις ότι η Μάργκαρετ Θάτσερ είναι γυναίκα και αυτό είναι από μόνο του πολύ σημαντικό. Ε, λοιπόν δεν είναι. Και όσο το τονίζουν τόσο πιο ασήμαντο φαίνεται, τόσο πιο αντιφεμινιστικό και χυδαία σεξιστικό, τόσο η Πρωθυπουργός απαλλάσσεται των βαριών ευθυνών της λόγω φύλου, καταγωγής ή και ενοχών ακόμη για την υποτιθέμενη αποτυχία της ως σύζυγος και μητέρα. Χμ! Τα ονόματα Όλιβερ Στόουν και Τζορτζ Μπους έρχονται κατά νου...

Κάποιος έπρεπε να υπενθυμίσει στις δημιουργούς πως γνωρίζουμε πάρα πολύ καλά ότι η Μάργκαρετ Θάτσερ είναι άνθρωπος και μάλιστα γένους θηλυκού κι ότι πάσχει από τις ίδιες ασθένειες που πάσχουν και οι υπόλοιποι κοινοί θνητοί. Το θέμα είναι ότι δεν βρίσκονται όλοι οι κοινοί θνητοί με τις τύχες εκατομμυρίων άλλων θνητών στα χέρια τους κι αυτό είναι το πιο σημαντικό. Ούτε το φύλο ούτε η καταγωγή ούτε και η φαινομενική θεία δίκη με τη μορφή της γεροντικής άνοιας που σκαρφίζονται. Η Λόιντ και η Μόργκαν δεν κάνουν ερωτήσεις και δεν επιχειρούν να αρθρώσουν πειστικές απαντήσεις, παρά μόνο μας σερβίρουν μια μελοδραματική φαντασίωση που ρίχνει συνάμα κι ένα ψυχαναλυτικό πέπλο σε μια καθ' όλα ξεκάθαρη αλληλουχία πολιτικών αποφάσεων και μια συνήθως απροκάλυπτα σκληρή πολιτική ιδεολογία.

Μένει λοιπόν, μόνη κι έρημη η Μέριλ Στριπ να περισώσει οτιδήποτε μπορεί, επιχειρώντας να τραβήξει τα βλέμματα στην ερμηνεία της. Κατά τη γνώμη μου, επιτυγχάνει μία τέλεια μίμηση αυτού που θυμόμαστε, τουλάχιστον, ως δημόσια εικόνα της Μάργκαρετ Θάτσερ και μόνο –η γηραιά, πρησμένη απ' το μακιγιάζ, Θάτσερ δεν πείθει και πολύ– αλλά όχι πολλά παραπάνω. Και τι να κάνεις, άλλωστε, με έναν χαρακτήρα που, πέρα απ' το ότι είναι γραμμένος με έναν συγκεκριμένο τρόπο, στη συνείδηση των πολλών είναι καταδικασμένος εξαρχής ενώ και οι υπόλοιποι δεν τρέφουν καμία ιδιαίτερη στοργή για εκείνον;

Το “The Iron Lady” είναι ένα σχηματικό, αδιάφορο μελόδραμα που κερδοσκοπεί πάνω σε στερεότυπα και εντυπώσεις για να μας συστήσει τον άνθρωπο-Μάργκαρετ Θάτσερ. Δείτε το μόνο αν δε σας λέει τίποτε αυτό το όνομα και υποθέστε ότι δεν υπήρξε ποτέ.

Βγαίνουν ακόμη:
- Το “The Girl with the Dragon Tattoo”, ριμέικ του ομώνυμου σουηδικού θρίλερ διά χειρός Ντέιβιντ Φίντσερ και για όσους δεν έχουν δει το πολύ καλό πρωτότυπο. Για όσους το είδαν, είναι η ίδια ταινία.
- Η γερμανική ταινία εποχής “Young Goethe in Love”, το ντοκιμαντέρ της Αλίντας Δημητρίου “Τα Κορίτσια της Βροχής” και, σε επανέκδοση, το “Damnation (1988)” του Μπέλα Ταρ.

Όλες οι Ταινίες