About Elly: Η κινηματογραφική αξία της απλότητας

του Λουκά Τσουκνίδα

Στο «About Elly» του Ασγκάρ Φαραντί, μια παρέα ιρανών, τρία ζευγάρια με παιδιά και δυο νέοι που προξενεύονται εν αγνοία τους ξεκινούν για ένα Σαββατοκύριακο μακριά απ' το άγχος της πρωτεύουσας, στα παράλια της χώρας. Ο νεαρός εργένης και φίλος των υπολοίπων, ο Αχμάντ, έρχεται απ' τη Γερμανία κι έχει βγει από έναν πρόσφατο χωρισμό. Η νεαρή κοπέλα, η Έλι, είναι γνωστή της γυναίκας που τα οργάνωσε όλα (η δασκάλα των παιδιών της), της Σεπιντέ. Όταν η παρέα φτάνει στο σπίτι που νοικιάζει συνήθως ανακαλύπτει ότι δεν είναι διαθέσιμο. Η Σεπιντέ τότε, λέει δήθεν εμπιστευτικά στην ιδιοκτήτρια ότι το νεαρό ζευγάρι είναι νιόπαντρο κι εκείνη, από συμπάθεια, τους παραχωρεί ένα σπίτι στην παραλία, που όμως είναι σε κακή κατάσταση. Παρά το άβολο της υπόθεσης, όλοι μαζί οι φίλοι βάζουν ένα χεράκι και κάνουν τον χώρο κατοικίσιμο. Αμέσως μετά, τρώνε, πίνουν και παίζουν παιχνίδια προμηνύοντας ένα ξέγνοιαστο Σαββατοκύριακο.

Εντωμεταξύ, η Έλι δείχνει ν' απασχολείται από κάτι και σκέφτεται να φύγει, αλλά η Σεπιντέ τη μεταπείθει. Την επόμενη μέρα κι ενώ οι άντρες παίζουν βόλεϊ στην αυλή, οι γυναίκες παν στην αγορά κι αφήνουν την Έλι να προσέχει τα παιδιά που παίζουν στη θάλασσα. Εκείνη παίζει μαζί τους και βοηθά να πετάξουν τον αετό τους. Όσο η Έλι παρασύρεται με το χαρταετό ο μικρός Αράς παρασύρεται στη θάλασσα. Οι άντρες τρέχουν και μετά από υπερπροσπάθεια προλαβαίνουν να τον βγάλουν ζωντανό, σύντομα όμως ανακαλύπτουν ότι λείπει κι η νεαρή φιλοξενούμενή τους...

Η αρχή της ταινίας του Φαραντί σε προετοιμάζει για μια ελαφριά ηθογραφία, μια ματιά στην ιρανική μεσαία τάξη μέσα απ' το πρίσμα της χαλάρωσης του Σαββατοκύριακου, μακριά απ' τη μεσοαστική ρουτίνα και το βλέμμα της θρησκευτικής αστυνομίας. Ο νεαρός επισκέπτης απ' τη Γερμανία και η νεαρή ανύπαντρη δασκάλα είναι δυο πρόσωπα έξω απ' την πραγματικότητα των άλλων, που είτε ετοιμάζονται είτε τους ετοιμάζουν, για να να μπουν κι αυτοί στον ίδιο χορό. Βλέπουμε τρία σύγχρονα ζευγάρια, που αν εξαιρέσει κανείς το ντύσιμο των γυναικών, συμπεριφέρονται με μετριοπάθεια: οι γυναίκες παίρνουν πρωτοβουλίες, τα παιδιά συμμετέχουν και καμιά φορά αυθαδιάζουν με τον γνώριμο τρόπο. Η Σεπιντέ κι ο Αμίρ είναι οι πιο παλιοί οικογενειάρχες κι έτσι η μεταξύ τους ένταση είναι αυτή που κυριαρχεί απ' την αρχή, δεν έχει όμως να κάνει με τοπικές προκαταλήψεις, αλλά με την αίσθηση του συζύγου ότι η γυναίκα του μπλέκεται σε καταστάσεις που δε χρειάζεται κι αναλαμβάνει συνεχώς να βγάλει το φίδι απ' την τρύπα για άλλους. Όλα αυτά είναι οικεία σε όλους μας κι εξομαλύνονται μόλις ξεπεραστούν τα αρχικά προβλήματα. Το ευχάριστο πρώτο βράδυ, όμως, αποτελεί προπέτασμα καπνού για όσα ακολουθούν.

Το επόμενο πρωί όλοι είναι ξεκούραστοι κι έτοιμοι να εκτονώσουν ευχάριστα την έντασή τους, είτε με δουλειές είτε με αθλοπαιδειές. Ο σκηνοθέτης αρχίζει κι αυτός να κινηματογραφεί με ένταση και πιο κλειστά, πλησιάζει στα πρόσωπα των αντρών που παίζουν βόλεϊ μαζί με την Έλι, στις κινήσεις και τα χτυπήματα στη μπάλα. Πλησιάζει στα παιδιά που παίζουν αθώα με το κύμα το οποίο σιγά-σιγά γίνεται όλο και πιο δυνατό, όπως κι ο ήχος του. Τελικά κλείνει επάνω στην Έλι που παίζει χαμογελαστή με τον αετό χάνοντας την αίσθηση του περιβάλλοντός της και του κινδύνου, τον οποίο αντιλαμβανόμαστε απ' τον ήχο του κύματος που πλέον λυσσομανάει. Όταν το κακό γίνεται δεν ξαφνιαζόμαστε καθόλου, νιώθουμε όμως την αγωνία των αντρών που το αντιλαμβάνονται σχετικά αργά, αλλά και την αίσθηση της απουσίας του προσώπου που έχουμε συνδέσει με τον κίνδυνο, της Έλι. Ο Φαραντί μας βάζει αριστοτεχνικά στη δυσάρεστη θέση αυτού που γνωρίζει κάτι, αλλά δεν μπορεί να το φωνάξει σ' αυτούς που αγωνιούν μπροστά στα μάτια του.

[Δείτε το trailer της ταινίας]

Από 'κει και πέρα, το χαλαρό Σαββατοκύριακο τελειώνει για τους επτά φίλους και τα παιδιά τους. Η εξαφάνιση της κοπέλας παύει σιγά-σιγά να είναι το κυρίως πρόβλημα όσο οι συνέπειες κι οι ευθύνες αρχίζουν να γίνονται ορατές κι όσο αποκαλύπτονται κάποια πράγματα που δε γνώριζαν όλοι εξαρχής. Όσα ήθελαν ν' αποφύγουν, προκαταλήψεις, φόβοι και αναστολές της ιρανικής καθημερινότητας, εισβάλλουν στο προσωρινό παραθαλάσσιο καταφύγιό τους και τους κάνουν άνω-κάτω. Κι αυτή είναι η πραγματική ηθογραφία του Ασγκάρ Φαραντί, που δεν είναι καθόλου ελαφριά και ξεκινά, δραματουργικά και οπτικά, απ' το τραγικό ατύχημα κι έπειτα.

Το «About Elly» είναι μια πολύ καλή, καλοπαιγμένη και σχετικά απλή ταινία, απόδειξη του τι μπορεί κανείς να κάνει με μια καλογραμμένη ιδέα και επαρκή γνώση του θέματός του και της κινηματογραφικής γλώσσας.

Βγαίνουν ακόμη:
- Το πολυσυλλεκτικό ραβασάκι προς τη Νέα Υόρκη «New York, I Love You», το δράμα εποχής «Pope Joan» και το απαράδεκτο, βαρετό, υπερφίαλο, αλλά και αναίμακτο καταστροφολογικό πανηγύρι «2012».