Με αυτές τις ταινιάρες θα μάθεις και Ιστορία

Η Ιστορία είναι μια από τις πιο ενδιαφέρουσες επιστήμες. Για την ακρίβεια, είναι η επιστήμη που μπορεί να εξηγήσει την εξέλιξη όλων των υπόλοιπων επιστημών, αν το καλοσκεφτείς. Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζεις τα βασικά από Ιστορία (ντόπια και παγκόσμια), αλλά καταλαβαίνουμε ότι υπάρχουν άνθρωποι που δυσκολεύονται.

Και, όχι, δεν φταίνε οι ίδιοι. Το φταίξιμο βρίσκεται ξεκάθαρα στο πώς διδάσκεται η Ιστορία στα σχολεία και το γεγονός ότι οι μαθητές φτάνουν Λύκειο για να μάθουν τι σημαίνει “ιστορική πηγή”, λες και τα βιβλία Ιστορίας γράφονταν από αθάνατους σοφούς και όχι από ένα μάτσο νέρντουλες που πραγματικά λατρεύουν το διάβασμα—ενίοτε σε νεκρές γλώσσες.

Αν δεν σου αρέσει το διάβασμα, πάντως, ορίστε η εναλλακτική σου: ταινίες. Όχι ντοκιμαντέρ, ούτε καν 100% καθαρά ιστορικές ταινίες. Και μυθοπλασία έχουν, και ίντριγκες θα ‘χουν και στο τέλος θα νιώθεις ότι είδες μια ωραία ταινία, και ότι έμαθες κάτι.

Αποκάλυψη Τώρα (1979)

Η φρίκη του πολέμου, απλά και ξεκάθαρα. Βασισμένο στο βιβλίο “Η καρδιά του σκότους” του Τζόζεφ Κόνραντ, το Αποκάλυψη Τώρα είναι μια ταινία για τον πόλεμο του Βιετνάμ, για την δύναμη και πώς αυτή η δύναμη μπορεί να οδηγήσει στην τρέλα. Αλλά αυτό που η ταινία θέλει (και καταφέρνει με φρικιαστικό ρεαλισμό) να σου δείξει είναι ότι ο πόλεμος είναι μια κόλαση επί γης που προκαλέσαμε οι ίδιοι στον εαυτό μας.

Τα σταφύλια της οργής (1940)

Βασισμένο στο αριστούργημα του Τζον Στάινμπεκ, αυτό το φιλμ παρουσιάζει μιζέρια. Την μια μιζέρια μετά την άλλη, και ο λόγος που είναι απαραίτητο να δεις αυτή την μιζέρια είναι ότι θα καταλάβεις λίγο-πολύ πώς η κοινωνία μας έφτασε μέχρι εδώ: ισχυροί πατάνε στα πτώματα αδύναμων. Ή, για να δανειστούμε μια φράση του Μπογιόπουλου, “είναι ο καπιταλισμός, ηλίθιε”. Και όλα αυτά μέσα από την ιστορία εργατών στον αμερικανικό νότο, κατά τη διάρκεια του Μεγάλου Κραχ, που έχασαν τα πάντα.

Η λίστα του Σίντλερ (1993)

Ακραία ρεαλιστικό, ασπρόμαυρο για να γίνεται ακόμα πιο δύσκολο και επιβλητικό, και πέρα για πέρα σοκαριστικό. Η ιστορία ενός ανθρώπου που έσωσε τις ζωές χιλίων Εβραίων από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης θα σε κάνει να κλάψεις πολύ, να κοιτάς την οθόνη σου με το σαγόνι κρεμασμένο και, α ναι, να επιβεβαιωθείς ξανά ότι ο φασισμός έχει ένα πρόσωπο, κι ότι αυτό το πρόσωπο καλό είναι να μην το ξεχνάμε.

Agora (2009)

Εδώ έχουμε πολλά μαθήματα να πάρουμε, κι ας είναι αντικειμενικά μια ταινία με ηθοποιούς που φοράνε μανδύες και σανδάλια. Παρακολουθούμε την ιστορία της Υπατίας, μίας από τις πιο σημαντικές και εμβληματικές φιγούρες των τελευταίων παγανιστικών χρόνων της Αιγύπτου, με ένα μυαλό υπερβολικά μπροστά για την εποχή της. Οι αρνήσεις, η θέση της γυναίκας, ο θρησκευτικός φανατισμός και η αναίτια βία και καταστροφή στο όνομα ενός θεού είναι τα μηνύματα που θέλει να περάσει η ταινία, και το καταφέρνει χωρίς να γίνεται ποτέ υπερβολικά διδακτική.

12 χρόνια σκλάβος (2013)

Αν γενικά αναρωτήθηκες ποτέ γιατί παίζει τόσο γιγάντιο θέμα τα τελευταία χρόνια με τις ρατσιστικές εντάσεις στην Αμερική, γιατί κινήματα όπως το Black Lives Matter ακούγονται πιο δυνατά από ποτέ – και γιατί, επίσης, σε θέματα ρατσισμού καλό θα ήταν να μην τρέχουμε πρώτα να συμβουλευτούμε λευκούς ανθρώπους – αυτή είναι η ταινία που πρέπει να δεις. Α, και επίσης για να θυμηθούμε όλοι πως η Γη της Ελευθερίας, όπως αποκαλούν οι Αμερικανοί την χώρα τους, έχει θεμέλια στην υποκρισία.

Z (1969)

Αλήθειες για τις μεταπολεμικές δεκαετίες στην χώρα μας; Προφανώς. Και όλα αυτά με πλοκή σφιχτοδεμένου θρίλερ, κατάμαυρη σάτιρα της ελληνικής πολιτικής σκηνής και ένα φριχτό, απαισιόδοξο (άρα άκρως ρεαλιστικό και πετυχημένο) φινάλε. Η ταινία του Κώστα Γαβρά παρουσιάζει (ως “μυθοπλασία”) τα γεγονότα που οδήγησαν στην δολοφονία του Γρηγορίου Λαμπράκη, καθώς και την έρευνα που ακολούθησε. Και είναι μια ταινία που θα σε κάνει να βλαστημήσεις, αλλά μερικές φορές είναι καλό να βλαστημάμε. Γιατί αυτό σημαίνει πως δεν έχουμε ξεχάσει.